آخرین ماه‌های زندگی ناوالنی چگونه گذشت؟
ناوالنی ، رهبر اپوزیسیون روسیه، در ماه اوت به همان آشنا، ایلیا کراسیلشچیک نوشت: «اگر به آنها گفته شود فردا غذا به شما خاویار بدهند، به شما خاویار می‌دهند. اگر به آنها گفته شود شما را در سلولتان خفه می‌کنند، شما را خفه می‌کنند.»
دونالد ترامپ نامزد پیشتاز جمهوری خواهان برای انتخابات ۲۰۲۴، در نخستین اظهارنظر خود درباره مرگ الکسی ناوالنی مخالف سرشناس ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، هیچ تقصیری را متوجه پوتین ندانست.
مخالفان حکومت به اشکال گوناگون حذف فیزیکی می‌شوند و الکسی ناوالنی چهره برجسته از رهبران مخالف پوتین، پیش از این یک مسمومیت مشکوک را از سر گذارنده بود که با انتقال به کشور‌های غربی از آن جان سالم به در برد. اما این بار درحالی‌که برای گذراندن دوره زندان به سبب اتهاماتی که به او وارد شده بود، در زندان به سر می‌برد، جان خود را از دست داد.
این افراد در شهرهای مختلف روسیه، از جمله مورمانسک، مسکو، روستوف-آن-دون، نیژنی نووگورود و سنت پترزبورگ بازداشت شده‌اند.
«این مسأله به جهان یادآوری می‌کند که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه چه هیولایی است. مرگ الکسی ناوالنی همه ما را متحیر کرده است.»
«دنیا روز به روز به جای بی‌رحمانه‌تری تبدیل می‌شود و پوتین و پوتینیسم هم در بی‌رحمانه‌تر کردن آن نقش ممتازی به عهده دارند.»
«کتاب «فرمان قتل» ما را به پشت صحنۀ پر از جُرم و جنایتِ عرصۀ سیاست در روسیه می‌بَرَد و پرده از راز قتل‌هایی برمی‌دارد که حکومت روسیه طراحی کرده بود و روایتی از شیوه‌های حذف و سرکوب و وحشت‌آفرینیِ یک حکومت استبدادی مدرن به دست می‌دهد و می‌کوشد از معما‌های جنایاتی واقعی در دنیای سیاست راز‌گشایی کند.»
ناوالنی پس از پیاده روی در روز جمعه احساس ناخوشی کرد و تقریبا بلافاصله از هوش رفت. کادر پزشکی بلافاصله بر بالین ناوالنی حاضر شده، اما نتوانستند او را احیا کنند.
آیا آنتوف واقعاً از پنجره‌اش در هند سقوط کرد؟ یکی از مأموران کرملین او را هل داد؟ یا کسی با او تماس گرفت و خانواده‌اش را تهدید کرد و احساس کرد چاره‌ای جز پریدن ندارد؟ وایس به من گفت «تمام این چیز‌ها ممکن است.»
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در پاسخ به سوالی درباره مرگ آقای ناوالنی صبح امروز در یک شبکه رادیویی گفت که ایالات متحده به دقت در تلاش است که این واقعه را تایید کند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین روز جمعه مدعی شد که ولادیمیر پوتین مسئول مرگ الکسی ناوالنی ، مخالف اصلی رئیس‌جمهور روسیه است.
الکسی ناوالنی (Alexei Navalny) رهبر مخالفان دولت روسیه است که دستگیریش در ژانویۀ ۲۰۲۱ منجر به بزرگترین تظاهرات ضد دولتی در طی سال‌های اخیر شد. در این مستند، خود ناوالنی و همراهانش شواهدی را فاش می‌کنند که نشان می‌دهند در سال ۲۰۲۰ گروهی مامور ترور او با سم اعصاب شده بودند.
ناوالنی ۴۴ ساله در این جلسه دادگاهی به تندی به پوتین و سیستم قضایی روسیه حمله کرد و درباره پوتین گفت: می‌خواهم به این دادگاه محترم بگویم که پادشاه شما لخت است! این پادشاه برهنه و سارق تا آخر بر شما حکمرانی می‌کند. ۱۰ سال دیگر هم می‌آید و یک دهه دزدیده شده دیگر پیشرو داریم.
در سن پترزبورگ روسیه به مناسبت روز ولنتاین، جمعی از فعالین حقوق زنان گرد هم آمدند تا حمایت خود را از الکسی ناوالنی و بازداشت شدگان دیگر در اعتراضات اخیر ضد دولتی، نشان دهند.
کاخ کرملین اتهام‌ها در مورد احتمال دست‌داشتن دولت پوتین در مسمومیت آلکسی ناوالنی را رد کرد.
پزشکان از پادزهر آتروپین برای ناوالنی استفاده کرده‌اند. این همان پادزهری است که در سال ۲۰۱۸ و پس از مسموم شدن سرپئی اسکریپال، مامور سابق سرویس اطلاعاتی روسیه، کا.گ.ب و دخترش در شهر سالزبری بریتانیا، مورد استفاده قرار گرفت تا جان آنها را از مسمومیت با سم نواچوک نجات دهد.
این منتقد کرملین پس از آن که خواستار برگزاری تظاهرات در مسکو شد، به اتهام نقض قوانین مربوط به اعتراضات در روسیه بازداشت شد.
رهبرمخالفان دولت روسیه و جمعی از هوادارانش در آن روز در شهرهای مختلف این کشور دست به تظاهرات زده بودند.
حکم آلکسی ناوالنی یکی از رهبران جنبش اعتراضی سال ۲۰۱۲ روسیه که به پنج سال زندان در تبعید محکوم شده بود، تعلیق شد. وی جلسه دادگاه خود را به مکانی برای انتقاد از سیاست‌های ولادیمیر پوتین تبدیل کرد.
۵ غذای ساده، سریع و متفاوت که میشه با تن ماهی درست کرد 
