پای مرغ، از فواید و مضرات تا روش‌های رایج برای تهیه و طبخ آن

فراروـ خوردن پای مرغ ممکن است برای برخی از افراد ناخوشایند به نظر برسد. در بیش‌تر مناطق دنیا ازجمله در ایران پای مرغ قسمت زائد مرغ است که دور انداخته می‌شود؛ اما در برخی از کشور‌ها پای مرغ جایگاه مهمی در فرهنگ آشپزی دارد. برای مثال در مراکش، مکزیک، آفریقای جنوبی، چین، ویتنام، فیلیپین، کره، جامائیکا و ترینیداد پای مرغ از لذیذترین و پرطرفدارترین غذا‌های بومی محسوب می‌شود. پای مرغ به دلیل داشتن مقادیر بالایی از کلاژن و مواد مغذی دیگر فواید بسیاری برای سلامتی دارد. شاید شیوه طبخ آن مثل سرخ کردن و سرو کردن با سس‌های مخصوص درصدی از ترکیبات مفید آن را کاهش بدهد. در این مطلب قصد داریم به فواید و مضرات پای مرغ بپردازیم و روش‌های رایج تهیه و طبخ آن را به شما آموزش بدهیم.

به گزارش فرارو، بسیاری معتقدند که باید از هدر دادن قسمت‌های خوراکی مرغ خودداری کرد. این تفکر به طور معمول در گروه‌هایی رایج است که در طبقات فرودست جامعه قرار دارند. طبق تحقیقات انجام شده پای مرغ دارای ترکیبات مفید و مغذی است که می‌تواند برای سلامتی ما مفید باشد. آیا می‌دانستید که پای مرغ برای درمان مشکلات کمبود کلسیم، پوکی استخوان، آرتروز، نرمی استخوان، روماتیسم، شکستگی‌ها و دیسک کمر، ریزش مو، چین و چروک صورت و حتی افسردگی بسیار مفید است؟

پای مرغ بیش‌تر از بافت همبند، پوست، غضروف، تاندون‌ها و استخوان‌ها تشکیل شده است. عصاره پای مرغ مملو از ویتامین D، ویتامین A، ویتامین B۹، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم و اسید‌های چرب همچنین سرشار از مواد غضروف‌ساز ازجمله «سولفات کندروئتین» است که به جلوگیری و ترمیم نکروز و ساییدگی مفاصل و غضروف‌ها کمک می‌کند. حدود ۷۰ درصد از کل محتوای پروتئین پای مرغ از کلاژن است. کلاژن پای مرغ یک پروتئین ساختاری است که سلامت، قدرت و استحکام پوست، ماهیچه‌ها و استخوان‌های شما را فراهم می‌کند. هر عدد پای مرغ ۱۵۰ کیلو کالری دارد.

پای مرغ منبع خوبی از فولات یا ویتامین B۹ است که به سنتز DNA کمک می‌کند. ویتامین B۹ یکی از ویتامین‌های حیاتی بدن است که باعث می‌شود مو‌های سالم و شادابی داشته باشیم و زخم‌های روی پوستمان سریع‌تر بهبود یابد. اصلی‌ترین نقش فولات در بدن سالم نگه داشتن سیستم عصبی بدن و تشکیل نخاع جنین در دوره بارداری است. محتوای چربی پای مرغ بسیار زیاد است. با این حال پای مرغ را معمولا به صورت سرخ شده و با سس سرو می‌کنند که ممکن است کربوهیدرات، چربی و کالری آن به میزان قابل توجهی افزایش یابد. خواص سلامتی پای مرغ برای بدن تا حد زیادی به محتوای بالای کلاژن مرتبط است.

مزیت استفاده از کلاژن تنها برای استخوان و مفاصل نیست. کلاژن یکی از مواد موثر در زیبایی و جوان‌سازی پوست است. با بالا رفتن سن انسان پوست خاصیت لطافت و قابلیت ترمیمی خود را از دست می‌دهد. کلاژن می‌تواند سلامت پوست را بهبود ببخشد. این ماده در کیفیت بافت پوست تاثیر به‌سزایی دارد؛ همچنین خاصیت ارتجاعی و رطوبت پوست را افزایش می‌دهد. مصرف منظم کلاژن ممکن است موجب بهبود خاصیت هیدراتاسیون، خاصیت ارتجاعی و مقاومت پوست شود.

 

پای مرغ نیز سرشار از کلاژن است. با مصرف پای مرغ به افزایش کلاژن طبیعی بدن خود کمک می‌کنید. جالب است بدانید که پا‌های مرغ سرشار از ماده‌ای به نام "هیالورونیک اسید" است. این ماده یک هیدروکربن طبیعی و ترکیب شیمیایی آلی است که در ماتریکس خارجی سلول و بافت‌های بدن ازجمله پوست، استخوان‌ها، چشم و غضروف وجود دارد. این ماده زمینه ساز بافت همبند پوست است و قوی‌ترین ماده جذب کننده رطوبت و مغذی برای پوست است که در بهبود زخم نیز موثر خواهد بود.

پای مرغ نه‌تن‌ها سرشار از کلاژن است، حاوی مقادیر بالایی از پروتئین ازجمله آلبومین است. این ترکیبات ارزش غذایی پای مرغ را بیش‌تر می‌کند. مصرف پای مرغ می‌تواند در بهبود سریع زخم‌های سطحی، سوختگی و زخم بستر موثر باشد. کلاژن و سایر مواد مفید در پای مرغ موجب ترمیم سلول‌های آسیب دیده در محل جراحت می‌شوند؛ بنابراین با مصرف سوپ پای مرغ می‌توانید به‌سرعت انواع زخم‌ها یا سوختگی‌های سطحی را درمان کنید.

آرتروز یک مشکل اسکلتی_عضلانی است که باعث سفت شدن و التهاب مفاصل می‌شود. این عارضه در مفاصل مختلف بدن به وجود می‌آید و انواع گوناگونی دارد. یکی از مهم‌ترین نوع آرتروز مربوط به زانوست. آرتروز زانو که به آن سائیدگی زانو نیز گفته می‌شود، از شایع‌ترین نوع آرتروز است که در آن غضروف‌های موجود در ناحیه زانو به مرور زمان از بین می‌روند و باعث می‌شوند که استخوان‌ها روی یکدیگر قرار بگیرند و به‌تدریج ساییده شوند. کلاژن، گلوکزامین و کندروآیتین سولفات موجود در پای مرغ ممکن است درد مفاصل را تسکین بدهد و در درمان بیماری آرتروز موثر باشد.

 

کلاژن موجب بازسازی بافت مفاصل و کاهش درد بیماری آتروز و روماتیسم می‌شود. طبق یک آزمایش علمی که روی ۱۹۱ فرد مبتلا به آرتروز زانو و در طول ۳ ماه انجام گرفته بود، مشخص شد که با مصرف روزانه عصاره پای مرغ درد، سفتی و اختلال عملکرد فیزیکی زانو به طور قابل توجهی کاهش یافت. مطالعات دیگر نشان می‌دهند که مصرف پای مرغ صدا‌های زانو (تِق تِق زانو) را از بین می‌برد.

بسیاری از پزشکان تغذیه و جراحان اورتوپدی استفاده از سوپ‌های حاوی عصاره پای مرغ را به بیماران خود توصیه می‌کنند. پوکی استخوان، راشیتیسم یا نرمی استخوان، شکستگی و به طور کلی تغییرات منفی در ساختار استخوان‌ها را می‌توان با این ماده غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D درمان کرد. محققان باور دارند که کلاژن موجود در پای مرغ می‌تواند از تحلیل استخوان‌ها جلوگیری کند. مصرف منظم پای مرغ به دلیل کلاژن بالا ممکن است تراکم استخوان را در زنان مسن بهبود ببخشد. جالب است بدانید که با خوردن ۲ عدد پای مرغ در روز حدود ۸۸ میلی‌گرم کلسیم به بدن خود وارد می‌کنید.

تغذیه مناسب نقش مهمی در آمادگی بدن در برابر انواع ویروس‌ها و بیماری‌ها دارد. پای مرغ یکی از بهترین و موثرترین غذا‌ها در سلامت انسان است که با مصرف منظم آن می‌توان سیستم ایمنی بدن را تقویت کرد. ویتامین‌های A و D و ترکیباتی، چون فولات، مس، منیزیم، فسفر، روی و کلسیم در تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر هستند؛ بنابراین اگر کسی دچار ضعف در سیستم ایمنی است، برای او سوپ سبزیجات با پای مرغ درست کنید. خوردن سوپ گرم پای مرغ با سبزیجات به‌خصوص زمانی که به سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا شدید، روند درمان بیماری را سرعت می‌بخشد.

یکی دیگر از فواید عجیب پای مرغ کاهش فشار خون است. پای مرغ سالم‌تر از سینه مرغ است؛ چرا که حاوی پروتئین کلاژن بیش‌تری است. پروتئین کلاژن پای مرغ برای پیشگیری و یا درمان فشارخون بالا مفیدست. پتاسیم موجود در پای مرغ می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. بهتر است پای مرغ را به صورت سوپ با سبزیجات مصرف کنید. لازم است برای تهیه سوپ پای مرغ از نمک استفاده نکنید و به جای نمک کمی سبزی ترخون خشک به سوپ بیفزایید. ترخون کمی طعم غذا را شور می‌کند.

کمبود منیزیم بدن در دوره بارداری می‌تواند علائم افسردگی، تهوع، خستگی، اضطراب، کم خوابی، بی‌اشتهایی، یبوست، گرفتگی عضلات و سردرد‌ها را تشدید کند. پای مرغ سرشار از منیزیم است که در دوران بارداری مصرف آن بسیار مفید خواهد بود. کمبود کلسیم در بدن ممکن است موجب انقباضات شدید رحم شود و خطر زایمان زودرس را به همراه داشته باشد. سنتز پروتئین، درمان تنگی مجاری تنفسی در شش‌ها و بهبود عملکرد غده پاراتیروئید از دیگر خواص پای مرغ است که به سلامتی خانم‌ها در دوران بارداری کمک می‌کند.

 

منیزیم موجود در پای مرغ موجب جذب کلسیم در بدن می‌شود. کلسیم نیز همانند منیزیم در دوره بارداری بسیار ضروری است. علاوه‌بر این منیزیم نقش مهمی در تنظیم فشار خون در دوره بارداری دارد. تامین کلسیم برای رشد بهتر نوزاد و جلوگیری از فقر کلسیم مادر بسیار مهم است. مصرف پای مرغ تاثیر زیادی در جلوگیری از پوکی استخوان در دوره بارداری دارد.

پای مرغ برای کودکان نیز بسیار مفید است. به مادر‌ها توصیه می‌شود که برای فرزندان‌شان سوپ پای مرغ بدهند. پای مرغ دارای ترکیبات مفیدی است که از پوکی استخوان کودک جلوگیری می‌کند. رشد سالم، تقویت سیستم ایمنی، تقویت بینایی، درمان مشکلات گوارشی و سلامت لثه و دندان‌ها از دیگر خواص مصرف پای مرغ برای کودکان است.

 

• طب سنتی مصرف پای مرغ را برای درمان ریزش مو توصیه می‌کند. کلاژن و سایر ترکیبات مفید در پای مرغ ممکن است از ریزش مو و طاسی سر جلوگیری کند.
• برای استحکام و رشد ناخن‌ها سوپ پای مرغ مصرف کنید.
• طبق تحقیقات صورت گرفته ترکیباتی نظیر منیزیم در پای مرغ از افسردگی و اضطراب جلوگیری می‌کند.
• انواع پروتئین در پای مرغ و خاصیت ژلاتینی سوپ پای مرغ می‌تواند مشکلات گوارشی مانند یبوست را درمان کند.
• برای بیماران روماتیسم مفصلی توصیه می‌شود که غذا‌هایی با پای مرغ تهیه کنند.
• مصرف غذا‌هایی که با پای مرغ تهیه می‌شود، ممکن است به ضربان منظم قلب و تقویت قلب کمک کند.
• ویتامین A موجود در پای مرغ ممکن است برای سلامت چشم‌ها و کاهش خشکی چشم مفید باشد.
• طبق مطالعات حیوانی مشخص شد که پروتئین‌های موجود در پای مرغ می‌توانند به بهبود بیماری دیابت و تنظیم قندخون کمک کنند.

• پای مرغ به دلیل داشتن کلسترول زیاد برای بیماران قلبی و افرادی که کلسترول خون آن‌ها بالاست، ضرر دارد.
• سرخ کردن پای مرغ با روغن ممکن است مزایای ذکر شده را خنثی کند. درنتیجه بهتر است پای مرغ را به صورت آب‌پز یا در ترکیب با سوپ مصرف کنید.
• از آن‌جایی که پوست پای مرغ ممکن است آلوده باشد، سعی کنید پوست زرد رنگ را با آب جوش بکنید و ناخن‌ها را کاملا بچینید. در هنگام آب پز کردن پای مرغ بهتر است آب اول که کمی جوشیده را دور بریزید و دوباره آب اضافه کنید.
• بسته‌های پای مرغ پاک شده را از فروشگاه‌های معتبر و مرغ‌داری‌های ارگانیک تهیه کنید.

یکی از سالم‌ترین و مقوی‌ترین سوپ‌ها سوپ پای مرغ است که با مواد و دستورات متنوعی تهیه می‌شود. این سوپ را می‌توان هم برای پیش‌غذا و هم به عنوان غذای اصلی تهیه و میل کرد. برای تهیه سوپ پای مرغ به مواد زیر نیاز دارید:

پای مرغ: به تعداد لازم
پیاز و سیر: ۱ عدد متوسط پیاز و ۳ حبه سیر
سبزی سوپ خرد شده و پخته: ۶ قاشق غذاخوری
جو پوست کنده یا برنج نیم‌دانه محلی: ۱ پیمانه یا کمتر
هویج: ۱ یا ۲ عدد
سیب زمینی یا کلم قمری: ۱ عدد متوسط
لیمو ترش یا نارنج: به میزان دلخواه
رب گوجه: ۱ قاشق غذاخوری
نمک، فلفل، زردچوبه: به میزان لازم

• ابتدا پای مرغ‌ها را تمیز کنید. پوست زرد پا‌ها و ناخن‌ها باید کاملا حذف شوند. برای جداسازی پوست زرد، پای مرغ‌ها را ۳۰ ثانیه در آب جوش قرار بدهید. در بسته‌بندی‌های جدید پای مرغ‌ها پاک کرده هستند و تنها به چیدن ناخن‌ها و شستن با آب داغ نیاز دارند.
• برای چیدن ناخن پای مرغ می‌توان از قیچی آشپزخانه استفاده کرد.
• سپس پای مرغ‌ها را داخل قابلمه ریخته و تا یک بند انگشت از روی آن‌ها آب می‌ریزیم و قابلمه را روی حرارت ملایم قرار می‌دهیم.
• پس از اولین قل زدن آب روی پا‌ها را دور بریزید و دوباره آب بریزید.
• پس از اینکه آب روی پای مرغ‌ها جوش آمد، پیاز را خرد و به آن اضافه کنید.
• برای رفع بوی پای مرغ‌ها می‌توان از زردچوبه، پودر جوز هندی، فلفل سیاه، پودر رزماری و سیر نیز استفاده کرد.
• اجازه بدهید که پای مرغ‌ها به مدت ۱ ساعت روی شعله ملایم گاز بپزند.
• پس از پختن پای مرغ‌ها در قابلمه‌ای جداگانه سیر و پیاز را خرد کنید و پس از تفت دادن با روغن و اضافه کردن زردچوبه و سپس هویج و سیب زمینی خرد شده پای مرغ‌های آب پز و نرم را آب‌کشی و با همان حالت درون قابلمه بریزید و کمی تفت بدهید.
• سپس رب گوجه و بعد از آن سبزی سوپ را اضافه کنید.
• جو یا برنج نیم‌دانه محلی را کاملا بشویید و در مرحله بعد به سوپ اضافه کنید.
• حدود ۳ تا ۵ لیوان آب جوش را روی ترکیب سوپ بریزید.
• به میزان لازم نمک اضافه کنید و اجازه بدهید سوپ برای مدتی روی شعله ملایم گاز حسابی جا بیفتد.
• بهتر است هر ده دقیقه محتوای قابلمه را هم بزنید تا برنج یا جو ته نگیرد.
• پس از آماده شدن سوپ به آن آب لیمو یا آب نارنج اضافه کنید تا طعم بهتری بگیرد.

• ابتدا باید پای مرغ را به همان شیوه ذکر شده برای سوپ آب‌پز کنید.
• پس از پختن و نرم شدن پای مرغ‌ها آن‌ها را آب‌کشی کنید.
• درون تابه رژیمی کمی روغن سرخ کردنی بریزید و آن را روی شعله ملایم گاز قرار بدهید.
• پس از داغ شدن روغن با احتیاط پای مرغ‌ها را داخل تابه بریزید تا سرخ شوند.
• به دلیل محتوای بالای چربی در پوست پا‌ها ممکن است روغن داغ به اطراف بپاشد.
• برای سرخ کردن پای مرغ‌ها حتما از تابه درب‌دار استفاده کنید تا روغن داغ روی دست و صورت شما نریزد. (برای جلوگیری از سوختن دست و صورت استفاده از دستکش پارچه‌ای بلند یا لباس آستین‌دار هنگام سرخ کردن پای مرغ‌ها الزامی است)
• پس از سرخ شدن کامل پای مرغ‌ها پیاز و سیر خرد شده را به آن اضافه کنید.
• پس از طلائی شدن پیاز و سیر زردچوبه، رب گوجه، نمک و فلفل به پای مرغ‌ها اضافه کنید. پای مرغ سرخ شده آماده است.