‌مدعیان شفافیت در جلسه غیرعلنی

نمایندگان اصولگرای پارلمان یازدهم دیروز رأی به برگزاری جلسه غیر‌علنی با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دادند، این در حالی است که همین نمایندگان داعیه‌دار شفافیت در مجلس‌اند و حتی یک ساعت قبل جلسه با وزیر نفت علنی برگزار شده بود. همین صدای برخی را درآورد که مگر چه محرمانه‌ای در این وزارتخانه در جریان است که مردم نباید بدانند.

به گزارش شرق، علیرضا سلیمی، در تذکر ماده ۱۰۲ و ۲۰۷ آیین‌نامه داخلی مجلس درباره در‌خواست نمایندگان برای غیرعلنی‌شدن مجلس، گفت: در ماده ۱۰۲ آیین‌نامه داخلی مجلس به‌صراحت گفته شده در صورت اضطرار که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای کتبی رئیس‌جمهور، یکی از وزرا و ۱۰ نفر از نمایندگان جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود.

در ادامه این ماده آمده است تقاضاکننده جلسه غیرعلنی باید ادله خویش را مبنی‌بر وجود شرایط اضطرار و اقتضای امنیت کشور و در نتیجه لزوم برگزاری جلسه غیرعلنی به مدت ۱۵ دقیقه بیان کند. ادله اضطرار باید ازسوی نماینده متقاضی جلسه غیرعلنی مطرح شود و نمایندگان با توجه به آن رأی دهند، اما آقای مصری به‌صورت بسیار کوتاه در این خصوص توضیح دادند و ما نمی‌توانیم این موضوع را دربست قبول کنیم.

مالک شریعتی نیاسر نیز در مخالفت با غیرعلنی‌شدن جلسه، با اشاره به اخطار اصل ۶۹ قانون اساسی، گفت: از توضیحات آقای مصری متوجه نشدیم چطور این سؤال امنیتی است، اگر جلسه غیرعلنی شود، خلاف قانون اساسی و اصل شفافیت است. از رئیس مجلس درخواست می‌کنم این اخطار را به رأی گذاشته تا غیرعلنی‌شدن جلسه منتفی شود. اما در‌نهایت با موافقت نمایندگان سؤال محمد رشیدی و عبدالرضا مصری، نمایندگان کرمانشاه، از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌صورت غیرعلنی مطرح شد.

گفته شده بود که از وزیر قرار است درباره علت افزایش‌نیافتن حقوق مستمری‌بگیران بهزیستی سؤال شود، اما این سؤالی نبوده که بابتش جلسه غیر‌علنی شود و نمایندگان هم به آن رأی دهند؛ مگر اینکه در لحظه آخر سؤال یا سؤال‌هایی دیگر جایگزین شده باشد.

رأی اعتماد‌ها مخفی شود
هم‌زمان با این اتفاق دیروز گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده است که در غالب کشور‌های بررسی‌شده، پیش‌فرض بر شفافیت و ارائه اطلاعات آرای نمایندگان در جلسات مختلف بوده مگر آنکه موارد استثنائی موجب شود تا آرای نمایندگان مخفی بماند. در گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده است: «پیشنهاد می‌گردد عنوان طرح به «طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی» تغییر یابد در این گزارش آمده که با عنایت به اینکه ماده ۵ آیین‌نامه داخلی مجلس ناظر بر جایگاه‌ها و حق حضور خبرنگاران، تماشاچیان و انتظامات در محل‌های مخصوص در صحن علنی است لذا پیشنهاد می‌گردد امکان حضور نماینده سازمان صداوسیما در کمیسیون‌ها هم امکان‌پذیر شود. نکته جالب این گزارش این است که صداوسیما از باقی رسانه‌ها مستثنا شده و حقی ویژه برای آن ایجاد شده است.

همچنین در این گزارش آمده است که پیشنهاد می‌شود صرفا علنی‌کردن آرای نمایندگان در صحن پیش‌بینی شود نه آرا در کمیسیون‌ها! درباره حضوروغیاب نمایندگان هم این گزارش اضافه کرده که پیش‌بینی شفافیت حضوروغیاب و مأموریت‌ها در این ماده فاقد وجاهت است.

درباره رأی اعتماد‌ها به وزرای کابینه و حتی رأی به عدم کفایت سیاسی رئیس‌جمهوری هم مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد عجیبی دارد و گفته است که به علت ایجاد تنش بین دو قوه لازم به شفافیت آرا نیست: «ایجاد شفافیت درخصوص رأى اعتماد و عدم اعتماد به وزیران و رأى عدم کفایت به رئیس‌جمهور در بند ۵ و پیشنهاد حذف بند ۳ ماده ۱۲۰ به جهت امکان ایجاد تنش بین دو قوه مجریه و مقننه مورد پیشنهاد نیست، ضمن آنکه در اغلب کشور‌های مطالعه‌شده، رأی‌گیری در انتخاب اشخاص غیرعلنی است».

در ادامه این گزارش آمده است: «در مواردی که حداقل ۵ عضو کمیسیون، عدم انتشار آرای اعضای کمیسیون در مورد هریک از طرح‌ها و لوایح و یا بخشی از مواد یا تبصره‌ها را درخواست نمایند، ابتدا نسبت به درخواست، رسیدگی شده و در صورت تصویب، نتایج آرا بدون درج اسامی نمایندگان منتشر خواهد شد. درخصوص طرح‌ها و لوایحی که به موجب اصل هشتاد‌وپنجم قانون اساسی توسط کمیسیون بررسی و تصویب می‌گردد، الزاما جلسات به‌صورت علنی بوده و عدم انتشار آرای نمایندگان در این جلسات مطابق تبصره ۲ به‌منزله غیرعلنی‌شدن جلسه کمیسیون نخواهد بود. مشروح مذاکرات جلسات علنی کمیسیون‌ها به‌صورت ماهانه و قابل خوانش رایانه‌ای در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر می‌شود.

تشخیص رفع شرایط اضطراری برای انتشار مذاکرات جلسات غیرعلنی کمیسیون‌ها و نیز انتشار آن دسته از آرای نمایندگان که عدم انتشار آن‌ها به تصویب کمیسیون رسیده است، با پیشنهاد حداقل پنج‌نفر از نمایندگان عضو کمیسیون، پس از گذشت حداقل یک سال، با تصویب کمیسیون خواهد بود.... سازمان صداوسیما با رعایت شرایط مندرج در ماده ۵ این قانون، اجازه حضور و انتشار گزارش از جلسات علنی کمیسیون‌های مجلس را خواهد داشت... هیئت‌رئیسه مکلف است گزارش غیبت و تأخیر هریک از نمایندگان در جلسات صحن و کمیسیون‌ها را جهت اطلاع عموم، به‌صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس ثبت و منتشر نماید... در این گزارش همچنین پیشنهاد شده که ایده درج اسامى نمایندگانى که سه بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند، در روزنامه‌ها، حذف شود. به پیشنهاد این گزارش، در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان رأی‌گیری مخفی با ورقه را درخواست نمایند، ابتدا بدون بحث نسبت به درخواست رأی‌گیری شده و در صورت تصویب، در مورد اصل موضوع، رأی‌گیری مخفی با ورقه انجام خواهد شد و در تمامی مواردی که رأی‌گیری در صحن به‌صورت الکترونیکی یا قیام و قعود یا علنی با ورقه انجام می‌شود، اسامی نمایندگان موافق، مخالف و ممتنع و کسانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند، به‌ترتیب حروف الفبا تا پایان روز رأی‌گیری در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس برای عموم مردم منتشر شود و علاوه بر آن در مشروح مذاکرات ثبت شود».