فرارو- علیرغم برخی اختلاف‌نظرها، روسیه و ایران به دلیل شرایط خاص ژئوپلتیکی، فرهنگی و تاریخی، روابط خوبی برقرار کرده‌اند.
به گزارش فرارو، در یک سال گذشته، مناسبات آمریکا و ایران بار دیگر بحرانی شد. آمریکا با خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای، تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران اعمال کرد. در این میان، برخی همسایگان ایران، بنا به دلایلی که به امنیت ملی‌شان مربوط است، تلاش می‌کنند تنش‌ها میان تهران و واشنگتن را آرام کنند. روسیه، یکی از این همسایگان است که همزمان با اوج‌گیری تنش‌های یادشده، آشکارا جانب ایران را گرفت.
درباره اینکه چرا روسیه از ایران در برابر آمریکا جانبداری می‌کند، گمانه‌زنی‌های متعددی مطرح شده است. برخی معتقدند که روسیه احساس می‌کند فشار‌های آمریکا بر ایران، از
خطوط قرمز عبور کرده و ثبات ایران را تهدید می‌کند. برخی دیگر، بر این باور هستند که روسیه به دلیل رقابت ژئوپلتیکی با آمریکا، جانب ایران را گرفته است. نادیا گلبوفا، پژوهشگر مسائل خاورمیانه در انستیتوی مطالعات شرقی آکادمی علوم روسیه، دیدگاه نسبتا متفاوتی درباره حمایت سیاسی روسیه از ایران ارائه کرده است. او طی یادداشتی در مجله «نشنال اینترست» نوشت روسیه به دلیل همسایگی با ایران، منافع مشخصی در امور غرب آسیا دارد. این کشور تمام تلاش خود را برای مهار کردن تاثیرات احتمالی بحران ایران و آمریکا بر امنیت ملی‌اش انجام داد. در نتیجه، سیاست خارجی روسیه در برابر این بحران را می‌توان به سه حوزه اصلی تقسیم کرد.
گلبوفا، نخستین حوزه تمرکز روسیه را با جمعیت مسلمان این کشور و توانایی تاثیرگذاری سیاسی آن مرتبط دانست و نوشت: این روزها، حدود ۲۰ میلیون مسلمان در روسیه زندگی می‌کنند. این رقم، ظرف سه دهه، دو برابر شده است. روسیه در عین نمایندگی منافع این جمعیت، نیاز دارد که از تبدیل آن به گروه‌های ملی‌گرای رادیکال جلوگیری کند. لذا، روسیه نگران است که غرب - یا حتی ایران - این جمعیت مسلمان را به ناآرامی سیاسی و اجتماعی تحریک کنند. در گذشته، کشور‌های غربی به حمایت از این گروه‌ها و سایر گروه‌های رادیکال در خاک روسیه متهم شده بودند. همچنین مسکو از امکان وقوع تقابل سنی - شیعی در خاک خود و احتمال حمایت ایران از یکی از این گروه‌ها نگران است. روسیه نمی‌خواهد میدان نبرد مذاهب شود. در عین حال، نمی‌خواهد رابطه‌اش با آمریکا را نابود کند.
دومین حوزه تمرکز روسیه مناطقی را در بر می‌گیرد که این کشور آن‌ها را بخشی از حوزه نفوذ خود می‌داند. مناطقی مانند کشور‌های پساشوروی نظیر آذربایجان، ترکمنستان، ارمنستان و سایر کشور‌های منطقه. در این مناطق، روسیه خصوصا میان برخی نخبگان سیاسی و اقتصادی، بسیار محبوب است. در عین حال، این کشور‌ها به لحاظ سنتی با ایران روابط نیرومندی دارند. این منطقه به دلیل همین تقاطع روابط تاریخی، دیپلماتیک و اقتصادی، هم برای ایران و هم برای روسیه منافع دوجانبه دارد. همکاری میان این دو کشور، غالبا بر مناطقی همچون قفقاز، خزر و آسیای مرکزی متمرکز است. روسیه یک پروژه بلندمدت به نام شراکت بزرگ اوراسیا دارد که ایران یکی از اعضای آن است. روسیه سعی می‌کند به اعضای این پروژه بقبولاند که پروژه یادشده جایگزین خوبی برای توسعه بیشتر غرب است. توسعه‌ای که ممکن است هویت‌های ملی آن‌ها را به خطر بیندازد.
سومین حوزه تمرکز روسیه، با نگرانی‌های مشترک اقتصادی و بشری که بر ایران و روسیه تاثیر می‌گذارند، مرتبط است. این نگرانی‌ها مبنای تاریخ روابط دوجانبه از زمان امپراتوری‌های ایران و روسیه بوده است. امروزه، هر دو کشور تلاش می‌کنند از طریق پیگیری سیاست‌هایی که تمدن منحصر به فردشان را ترویج می‌کنند، ناکامی‌های خود را جبران کنند. در این میان، حوزه انسانی، یکی از حوزه‌های استراتژیک است که امکان تعقیب اهداف بلندمدت را فراهم می‌کند. شایان ذکر است که از زمان اعلام استراتژی دولت ترامپ در برابر ایران، پروژه‌ها فرهنگی و آموزشی ایران و روسیه دو برابر شده‌اند. در حالی که آمریکا بر «به زانو در آوردن ایران» متمرکز است، روسیه بر آینده متمرکز بوده است. روابط اقتصادی میان این دو کشور، در چند سال گذشته تقویت شد و تجارت دو جانبه‌شان در سال ۲۰۱۸ به دو میلیارد دلار رسید.
گلبوفا در ادامه ابراز امیدواری کرد که ایران و روسیه علیرغم اختلافات و گذشته دشوارشان بتوانند روابط مثبت خود را حفظ کنند. این کارشناس در پایان، طی یک جمع‌بندی نوشت: «روسیه خواهان حفظ جایگاهش به عنوان بازیگر ژئوپلتیک و تاثیرگذاری بر جهان اسلام است. اما نمی‌خواهد در منازعات این جهان درگیر شود. بنابراین، اگر چه رهبران مسکو نگرانی‌های معتبری درباره خاورمیانه دارند، (اما) برقراری شراکت‌های استراتژیک با کشور‌های متعددی در این منطقه را همچنان مفید می‌دانند. از طریق همین شراکت‌هاست که آن‌ها امیدوارند این مسئله را بررسی کنند که دولت ترامپ برای بدست آوردن اهدافش، چقدر مایل است بپردازد.»
