مادیهای اصفهان با ۳۰۸۶۸۳ متر طول، یکی از پیچیدهترین سازههای هیدرولیکی تاریخ هستند که همچنان کارایی خود را پس از قرنها حفظ کردهاند. ایسکانیوز در روز نکوداشت «شیخ بهایی» -ریاضیدان و سیاستمدار عصر صفوی- که احداث کیلومترها مادی برای توزیع آب زایندهرود و تنظیم طومار حقآبهها در اصفهان از جمله خدمات وی میباشد، تصاویری از «مادی نیاصرم» را -به عنوان پرآبترین مادی اصفهان- ثبت کرده است. قدمت مادیهای اصفهان، بر اساس متون تاریخی به پیش از اسلام بازمیگردد.
زایندهرود بزرگترین و پرآبترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه گرفته و در دشت مرکزی ایران به سمت شرق پیش میرود تا در نهایت به تالاب گاوخونی میریزد. درتعطیلات نوروز ۱۴۰۳ آثار تاریخی شهر اصفهان در مسیر زایندرود مقصد مهم گردشگران است.
به دنبال افزایش خروجی آب سد زاینده رود از ۳ فروردین ماه، برای کشت کشاورزان شرق به صورت موقت این رودخانه در نوروز ۱۴۰۳ بار دیگر در شهر اصفهان به جریان افتاد.
جریان آب زاینده رود ، عصر شنبه (۴ فروردین ۱۴۰۳) در حالی به شهر اصفهان رسید و زیر پلهای تاریخی نصف جهان جاری شد که شماری از مردم اصفهان و گردشگران نوروزی از ساعات صبح برای تماشای جاری شدن آب در بستر زایندهرود، در جوار این رودخانه و پلهای تاریخی به انتظار نشسته بودند.
زایندهرود به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر در دهههای اخیر بدلیل برداشتهای بی رویه در بالادست، انتقال آب به حوضه دیگر، تراکم جمعیت و تا حدودی کاهش نسبی بارندگیها، به یک رودخانه با جریان دورهای، تبدیل و در پایین دست در فصول گرم به ویژه تابستان با خشکی مواجه شده است.
ظرفیت خروجی سد زاینده رود که از ۲۲ آبان ماه افزایش یافته بود و موجب جاری شدن آب در رود و زنده شدن شهر اصفهان شده بود، عصر جمعه (۱۰ آذر ۱۴۰۲) پس از حدود بیست روز قطع شد. مردم نصف جهان علیرغم آلودگی هوای شهر اصفهان تا آخرین لحظات جاری شدن آب در سواحل این رود و در کنار پلهای تاریخی شهر لحظات خوشی را در کنار هم گذراندند.
هر فصلی از سال یادآور رنگ و حس وحال خاص خود بوده، اما فصل هزار رنگ پاییز یادآور رنگهای طلایی، زرد و نارنجی و برگریزانهای زیباست. زایندهرود، بزرگترین و پرآبترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه گرفته و در دشت مرکزی ایران به سمت شرق پیش میرود تا در نهایت به تالاب گاوخونی ختم میشود. حوزه رودخانه زایندهرود ۴۱٬۵۰۰ کیلومتر مربع است. زایندهرود صد و هجدهمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. سرشاخه اصلی زایندهرود، چشمه دیمه و تونل کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری است؛ در ادامه رود پلاسجان و چشمه لنگان و چشمه مرغاب از استان اصفهان به این رودخانه میپیوندند و در نهایت آب زایندهرود با گذشتن از استان چهارمحال و بختیاری وارد استان اصفهان میشود.
خروجی سد زاینده رود با هدف کشت پاییزه غرب و شرق اصفهان از عصر روز شنبه بیستم آبان ماه به سمت اصفهان باز شد؛ و اکنون زاینده رود بعد از گذشت مدتها پر آب است و مردم با اشتیاق زیادی در کنار این رود به تفریح و خوشحالی میپردازند.
بازگشایی زاینده رود اصفهان را زنده کرد؛ دریچههای سد بیستم آبان ماه برای کشت پاییزه کشاورزان بازگشایی شد، آب بیست و دوم آبان به شهر اصفهان رسید و در مسیر رودخانه جاری شد.
با گشایش سد زایندهرود از ۲۰ آبان ۱۴۰۲، آب نصف جهان را فرا گرفت و شادی و شور و نشاط را در مردم اصفهان رقم زد.
با افزایش خروجی سد زاینده رود پس از ۱۹۶ روز آب به شهر اصفهان رسید.
وعده احیاء زاینده رود تا ۴ سال آینده
رییس حوضه آبریز زایندهرود گفت: این رودخانه چهار تا پنج سال آینده احیا میشود و جریان دائمی آب در آن را شاهد خواهیم بود.
تاریخ بازگشایی و راه اندازی زاینده رود مشخص شد.
ستادیار دانشکده منابع طبیعی در دانشگاه صنعتی اصفهان، گفت: مهمترین مسئلهای که همه نیز بر آن اتفاقنظر دارند این است که رودخانه زایندهرود باید دائمی باشد. مسلما شرایط کنونی راهکاری جز باز و بسته کردن مداوم آب باقی نگذاشته است.
مهمترین رودخانه فلات مرکزی که سنگبنای تمدن منطقه مرکزی ایران به شمار میرود و رسالتش را در نامش مستتر کرد چند سالی است زایندگیاش قربانی خشکسالی و مدیریت نامناسب منابع آبی در مسیر زندگی بخشیاش شده و جز نام و بستری تشنه رمقی بر تن این شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران باقی نمانده است.
زایندهرود، بزرگترین و پرآبترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه گرفته و در دشت مرکزی ایران به سمت شرق پیش میرود تا در نهایت به تالاب گاوخونی میریزد، اما سالهاست چشم این رود به جریان دائمی آب در دل خودش خشک شده است. زانیدهرود حدوداً از سال ۱۳۸۶ جریان دائمی خود در کل مسیر را از دست داده و خشک شدن آن در شهر اصفهان از نظر توریستی، اقتصادی و مسائل زیست محیطی بسیار تأثیر گذار بوده، ولی این رودخانه تا حدود شهر زرینشهر و شهرستان لنجان از توابع استان اصفهان همواره دارای جریان بوده است. زایندهرود ۱۱۸ اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. در سالهای اخیر پس از هر باری که زایندهرود برای کشت کشاورزان شرق یا غرب اصفهان بازگشایی میشود، بستر رودخانه محل رشد پوششهای گیاهی مختلفی خواهد شد که این پوششهای گیاهی میتوانند آبستن خطرات محیط زیستی و اجتماعی مختلفی باشند، حتی به گونهای که گاهی آتش زدن این پوششهای گیاهی برای تخریبگران محیط زیست تفریح محسوب میشود، در ادامه این آتشزدنها گاهی منجر به خطراتی جبرانناپذیر خواهد شد که در صورت عدم حضور به موقع آتش نشانان، خسارات گزافی بر جای میگذارند.
زاینده رود از سال ۱۳۸۶ جریان دائمی خود در کل مسیر را از دست داده و خشک شدن آن در شهر اصفهان بسیار تأثیر گذار بوده است.
روز شنبه حسن ساسانی مدیرعامل شرکت آب منطقهای اصفهان اعلام کرد که از دوم مرداد ماه خروجی سد زایندهرود با هدف توزیع آب برای باغات و اشجار اصفهان غرب افزایش یافت.
با خشک شدن رودخانه زایندهرود و معضل خشکسالیهای چند ساله اخیر در اصفهان، کشت برنج یکی از محصولات پر سود زراعی محسوب میشود و کشاورزان در شرایط مختلف اقتصادی تمایل زیادی به کاشت آن دارند، اما این محصول برای کشت نیازمند آب فراوان است و بنابر مصوبه وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۹۷، در شرایط بحران آبی کشور، تنها استانهای شمالی اجازه کشت برنج دارند. با وجود این ممنوعیت و در شرایطی که امسال اصفهان در وضعیت قرمز آبی قرار گرفته است، کشاورزان غرب اصفهان همچنان اقدام به برنج کاری میکنند.
در ساعت ۱۲ و ۱۶ دقیقه امروز جمعه ۲۹ اردیبهشت ماه یک مورد حادثه سقوط در رودخانه در محدوده پل خواجو به سامانه ۱۲۵ ستاد فرماندهی آتش نشانی اصفهان اعلام شد که بلافاصله اکیپ امداد و نجات غواصی سازمان از ایستگاه شماره ۵ به محل اتفاق اعزام شدند.
بررسی طرح انتقال آب دریای عمان و خلیجفارس به اصفهان در گفتگو با موافقان و مخالفان
یک کارشناس محیط زیست با بیان اینکه انتقال آب دریا کمکی به احیای زایندهرود نخواهد کرد، گفت: احیای زایندهرود وقتی رخ خواهد داد که آب در بستر رودخانه جاری شود، اما سوال اساسی این است که قرار است با انتقال آب دریا به اصفهان، آب در رودخانه جاری شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، بعید بهنظر میرسد که چنین اتفاقی رخ دهد؛ زیرا انتقال آب بهصورت لوله و تحت نظارت خواهد بود.