برنامه استقبال مردمی در سفر رئیسجمهور به زاهدان وجود نداشت
سفرهای استانی از دوران احمدینژاد شکل جدیدی به خود گرفت و در دوران بعد از او، تا حدی تعدیل شد. در طول ۱۹ سال گذشته یک رویکرد تبلیغاتی بر سفرهای استانی حاکم بود. تا جایی که در بعضی مواقع، صرفِ انجام سفرهای استانی به عنوان یک دستاورد مورد مانور تبلیغاتی گسترده در رسانهها قرار میگرفت.
این روندها دائمی نیستند. مشکلات پیچیده جهان همواره به افرادی اجازه میدهند که پاسخهایی ساده، اغوا کننده و اشتباه ارائه کنند. با این وجود، بیایید امیدوار باشیم که در سال ۲۰۲۳ میلادی پوپولیسم به دلیل قلابی و ساختگی بودن آن به دلیل آن چه که هست فاش و آشکار شود.
یونانیان باستان پاسخهایی دارند
دیکتاتورها اغلب دارای یک گروه شبه نظامی شخصی یا اهرمی برای زورگیری هستند. یکی از اولین اقدامات پیسیستراتوس این بود که آتنیها را متقاعد کرد که به او محافظی بدهند. بنابراین، استبداد حکومتی است که در آن قانون حاکم نیست، اما ظالم به وسیله قانون حکومت میکند.
سویهای امریکایی در حال آلودهسازی دموکراسی استرالیایی است
یک ترامپیسم کوچک نیز در کانبرا پایتخت استرالیا قابل مشاهده است. اگرچه «اسکات موریسون» نخست وزیر استرالیا شخصیتی کاملا متفاوت از ترامپ رئیس جمهور سابق امریکا دارد با این وجود، شباهتهایی میان آن دو دیده میشود.
تجربه جهانی نشان میدهد پسلرزههای این وعدههای عوامفریبانه و پوچ، نهتنها اقتصاد بلکه ثبات سیاسی این کشورها را نیز تهدید کرده است.
نخبگان سیاسی فرانسه دغدغه اقتصاد را دارند و سیاست را فراموش کرده اند
تشدید پوپولیسم در شکل کنونی آن اعتراض به ناتوانی است نوعی درخواست تسلط بر سرنوشت جمعی است و این درخواست در اصل کاملا مشروع است حتی اگر هزاران چیز پوچ به آن اضافه شود.
فدریکو فینکل اشتاین مورخ آرژانتینی مطرح کرد
پوپولیسم شکلی استبدادی از دموکراسی است شکلی که دموکراسی و دیکتاتوری را با یکدیگر ترکیب میکند به این معنا که یک دموکراسی استبدادی ضد لیبرال یا به قول «ویکتور اوربان» یک دموکراسی غیر لیبرال است.
ما در ایران به تحلیل و شناخت دقیق نهادهای موثر بر آب سخت نیازمندیم. از این جهت است که خطر تقلیلگرایی منجر به بروز وضع فعلی را بسیار جدی میبینم و بیم دارم که همه این پیچیدگیها در چند نسخه فناورانه، دستور برای تخصیص مالی بیشتر، جابهجایی چند مدیر یا برخورد سیاسی با مساله خلاصه شود.
مسابقه نامزدهای انتخابات در شعارهای پوپولیستی و «ناممکن»
رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری حالا به صحنهای برای وعدههای هرچه ناممکنتر تبدیل شده است: از پرداخت یارانه ۱۰ برابری گرفته تا وعده وام ۵۰۰ میلیون تومانی، بسته ۳۰۰ هزار تومانی غذا برای همه مردم و وعده ایجاد سالانه یک میلیون فرصت شغلی. سوال، اما اینجا است: با جیبِ خالیِ دولت و با خزانه خالیِ مملکت، این وعدهها قرار است چگونه عملیاتی بشوند؟
احمد غلامی
اگر پوپولیسم را سادهسازی ایدههای اقتصادی و سیاسی بگیریم، تقریبا دولتهای بعد انقلاب با درجاتی متفاوت از این شیوه سود جستهاند و پس از شکست ایدههایشان بهجای توضیح و تبیین شکستهایشان به فرافکنی روی آورده و برای جلب توجه رأیدهندگانشان به ستایش مردم پرداختهاند.
محمدصادق جوادیحصار:
یک فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: محمود احمدینژاد دچار تغییر و تحول اساسی و بنیادینی نشده است. او از اول هم همینطور بوده است. احمدینژاد معتقد به روش پوپولیستی است و فکر میکند باید از احساسات مردم استفاده کند و هر زمان مردم نسبت به یک موضوعی کنش مثبت یا واکنش منفی نشان میدهند، احمدینژاد بر امواج برخاسته از متن و بطن جامعه سوار میشود.
جامعه به اندازه سال ۸۴ فراموشکار نیست که مجالی برای ورود احمدینژاد دوم به عرصه سیاسی کشور فراهم شود. همچنین اینگونه مواضع و توییتها یا ملاقات با چند چهره اصلاحطلب نمیتواند ضرغامی را یکباره به گزینه جریان اصلاحات، تحولخواه یا حتی معتدل در انتخابات ریاستجمهوری نزدیک کند.
فاطمه اکبری
دولتهای مختلف از عراق و هنگکنگ تا آمریکا و فرانسه باید صداهای به حاشیه رفته را گوش کنند و گرنه پوپولیسم آنها را میبلعد.
پراجکت سیندیکت گزارش میدهد:
در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، بیش از ۷۲ میلیون نفر به دونالد ترامپ رای دادند. با این حال، جوبایدن توانست پنج میلیون رای بیشتر کسب کند (حدودا ۳.۴ درصد اختلاف) و در نهایت رئیس جمهور آمریکا شود. مهمترین پیامد شکست ترامپ تا حد زیادی نمایان شده است: " پوپولیسم ِ دستِ راستی نمرده است، با این حال، شدیدا تضعیف شده و میتوان شکست سختی را به آن تحمیل کرد".
از چهار سال ریاستجمهوری ترامپ میتوان بهمثابه «عصر تاریکی» یاد کرد. خِرد (عنصر اصلی روشنگری) بهشکلی دهشتناک لگدکوب و عقلانیت به صلیب کشیده شد. ترامپ با موفقیت توانست الگوهای رفتاری خود را در جهان گسترش دهد، گفتمانهای خردستیزانه توانست در فرهنگ سیاسی بسیاری از دولت-ملتها دست بالا را پیدا کند. تقریبا در تمام جوامع نیروهایی که بر خشونت و حذف نهادهای میانجی مترقی تکیه داشتند یا توانستند دست بالا را در میان گفتارهای سیاسی رقیب پیدا کنند یا اینکه دستکم صدا و هژمونی خود را بهشدت تقویت کنند.
پاندمی کرونا جانسون و ترامپ را به بحران اعتبار سیاسی دچار کرد
هر دو رهبر قصد دارند از ترخیص خود از بیمارستان بهرهبرداری سیاسی کنند: دونالد ترامپ از معجزه داروهایی که در دوران بستری بودن در بیمارستان استفاده کرد، گفت و قول داد آن را در اختیار همگان به رایگان قرار دهد. بوریس جانسون هم از معجزه کادر درمان حرف زد، دکترها و پرستارهایی که خدمات درمانی همگانی ارائه میدهند و گفت که شاید این نهاد (بهداشت) مهمترین و احترام انگیزترین نهاد انگلیس باشد.
تازهترین اقدام نمایشی مجلس، احضار رئیس سازمان بورس در پی افت شاخصهاست. این در حالی است که طبق قانون مجلس باید رئیسجمهور و وزرای کابینه را به مجلس فرا بخواند، سؤال کند؛ اگر قانع نشد، استیضاح کند و اگر باز هم قانع نشد رأی به برکناری دهد. حالا سؤال اینجاست که اگر پارلماننشینان از سؤال رئیس سازمان بورس قانع نشدند، چه؟ به لحاظ قانونی هیچ اختیاری برای برکناریاش ندارند. اینجاست که رفتارشان مصداق پوپولیسم است؛ همان هیاهو برای هیچ.
پرسش اساسی از بنیانگذاران و منادیان کارزار «جمع کنید و بروید» ایرانی این است که آیا آنها هم مانند ترامپ و نتانیاهو، طیف منتقدین خویش را شهروندان درجه دو و سه میدانند که شایسته اخراج از موطن خویش هستند؟! یا بردگانی که خداوند آنها را افریده تا در اطاعت ایشان باشند؟!
مردمی نامهنویسی، چیستی و چرایی در گفتاری از داریوش رحمانیان
وقتي كه جامعه درك عوامانه از خودش و تاريخ داشته باشد و حافظهاش از روايتهاي عوامانه انباشته شود، سياست نیز پوپوليستي ميشود و عوامفريبان حاكم ميشوند.
نجفقلی حبیبی مطرح کرد
اصولگرایان در دوران مدیریت خود اثبات کردند که به هیچ عنوان از عهده اداره کشور برنمیآیند و نهتنها به فکر توسعه کشور و معیشت جامعه نیستند، بلکه به چیزی جز قدرت نمیاندیشند. امروز نیز باید خطر بازگشت پوپولیسم را جدی گرفت، زیرا اکنون نظرسنجیها از اقبال ۱۲ درصدی مردم به روحانی و اصلاحطلبان و در مقابل، رأی ۲۶ درصدی به احمدینژاد حکایت دارد که این خود نشان از داغبودن بازار پوپولیسم است.