سیلک

سیَلْک نام نخستین تمدن فلات مرکزی ایران که در منطقه فینِ کاشان واقع شده است و قدمتی در حدود بیش از هشت هزار سال دارد. این تپه در اصل ویرانه‌های زیگورات باستانی ایران است که نزدیک به هشت هزار سال پیش از میلاد، مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی‌هایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمنزار‌ها به وجود آمد به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند و در تمدن آن‌ها نسبت به دوران‌های پیشین پیشرفت بیشتری دیده شده است. کهن‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم محل سیلک (Sialk) نزدیک کاشان بوده‌اند که آثار زندگی‌شان را در آن‌جا به دست آمده است. تپه تاریخی سیلک از دو تپهٔ شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یک‌دیگر قرار دارند که شامل دو گورستان که اولی گورستان (الف) نام دارد و ۳۵۰۰ سال قدمت و دومی، گورستان (ب) نامیده می‌شود و ۳۰۰۰سال قدمت که در زیر باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی پهلوی غربی تپه‌ها قرار گرفته است. تپه تاریخی سیلک یکی از محوطه‌های باستانی مهم فلات مرکزی است و آن را باید بازمانده‌ای از زیگورات و نیایشگاه مردمان باستانی ایران دانست که از گِل رس و سفال ساخته شده است. این محوطه تا سال ۱۳۱۰ خورشیدی شناسایی نشده بود، اما ۸۰ سال پیش با جاری شدن سیل در زمین‌های کشاورزی کاشان، این تپه‌ها نیز نمایان شد و در میان مردم کاشان به شهر نفرین شده معروف بود که پس از انتقال شماری از آثار به موزه لوور فرانسه، کارشناسان این موزه متوجه دیرینگی این آثار شده و «رومن گیرشمن» به ایران سفر کرد و با همکاری «آندره گدار» فرانسوی که مدیر موزه ملی ایران بود توانست اولین کاوش‌ها را در این میدان‌گاه انجام دهد.

رئیس کل موزه ملی ایران گفت: کاوش‌ها در این مرحله منجر به کشف بقایای یک منزل مسکونی مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد در تپه‌های جهانی سیلک کاشان شد که خیلی فرسوده است و در روز‌های آینده سراغ لایه‌های پایین‌تر تپه‌های جنوبی سیلک می‌رویم که احتمالاً مربوط به پنج هزار و ۵۰۰ تا شش هزار سال پیش است.

نقاط متعددی در جهان وجود دارد که ادعا می‌شود اولین شهری هستند که بشر بنای آن‌ها را نهاده است، اما به گونه‌ای جالب توجه اتفاق نظری در این زمینه میان باستان شناسان وجود ندارد.