ترامپ هنوز از دست نتانیاهو عصبانی است؟

وال استریت ژورنال نوشت: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و هم‌پیمانانش پیروزی ترامپ را جشن گرفتند و امیدوارند که بازگشت او به کاخ سفید حمایت‌هایی را به همراه داشته باشد که در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش به نفع سیاست‌های نتانیاهو ارائه داد.

به گزارش انتخاب، اما این بار اوضاع متفاوت است. اکنون اسرائیل در چندین جبهه درگیر جنگ است و به طور فزاینده‌ای به حمایت آمریکا وابسته شده، از جمله کمک‌های دفاعی از سوی نیرو‌های آمریکایی برای خنثی کردن موشک‌های ایران. خاورمیانه در آستانه یک جنگ گسترده‌تر است که احتمال دارد قدرت‌های جهانی مانند آمریکا، روسیه و چین را نیز درگیر کند.

در دولت بعدی ترامپ احتمالاً چهره‌های سابق حضور نخواهند داشت. جرد کوشنر، که مسئول سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ در دوره نخست بود، تاکنون اعلام کرده که قصد ندارد در دولت پدر همسرش نقشی ایفا کند. در پشت حمایت ترامپ، همچنین جریان قوی انزواگرایی وجود دارد که پرسش‌هایی را درباره میزان تمایل دولت دوم ترامپ برای به خطر انداختن منافع و منابع آمریکا حتی به‌خاطر نزدیک‌ترین متحدان خارجی‌اش برمی‌انگیزد.

به اینها اضافه کنید عصبانیت ترامپ از نتانیاهو، که اولین رهبر خارجی بود که پیروزی بایدن در سال ۲۰۲۰ را تبریک گفت. این ماجرا به و به‌وضوح مشخص نمی‌کند که دولت ترامپ چه موضعی نسبت به نخست‌وزیر اسرائیل و منافع این کشور خواهد داشت.

شموئل روزنر، پژوهشگر ارشد در مؤسسه سیاست مردم یهودی در اورشلیم گفت که «این بار مثل سال ۲۰۱۶ نخواهد بود»

وی افزود: «ترامپ ممکن است در کوتاه‌مدت اجازه دهد که اسرائیل تمام توان خود را علیه دشمنانش به‌کار گیرد. در بلندمدت، او بیشتر رئیس‌جمهوری انزواطلب گرا است.»

ترامپ خود را بزرگترین طرفدار اسرائیل می‌نامد و بسیاری از اسرائیلی‌ها نیز با این نظر موافقند. او سفارت آمریکا را از تل‌آویو به اورشلیم منتقل کرد، اقدامی که روسای جمهور پیشین آمریکا وعده داده بودند ولی عملی نکردند. او حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت، که بیشتر جهان هنوز آن را قلمرو اشغالی سوریه می‌داند. دستاورد مهم سیاست خارجی او توافق‌های ابراهیم بود که دهه‌ها باور رایج را که صلح بین اسرائیل و همسایگان عربش بدون یک کشور فلسطینی ممکن نیست، شکست.

اما هیچ‌یک از این دستاورد‌ها نیاز چندانی به تعهدات آمریکا نداشتند. این بار، اسرائیل برای مقابله با حملات موشکی ایران، به طور مداوم به تسلیحات و نیرو‌های دفاعی آمریکا در منطقه متکی بوده است و سعودی‌ها هزینه عادی‌سازی روابط با اسرائیل را افزایش داده‌اند که شامل پیمان دفاعی آمریکا و تأسیس کشور فلسطینی می‌شود.

مایکل کوپلاو، مدیر سیاست‌گذاری در مجمع سیاست اسرائیل در نیویورک که از راه‌حل دو کشور حمایت می‌کند گفت که «ترامپ بسیاری از کار‌هایی که به نفع اسرائیل و مطابق با خواست دولت اسرائیل بود انجام داد، اما آنها به تعهدات زیادی از سوی آمریکا نیاز نداشتند»

وی افزود «این بار، اسرائیلی‌ها بیش از یک سال است که مقدار زیادی حمایت از آمریکا دریافت کرده‌اند و هر چه نبرد در غزه و لبنان ادامه یابد، این حمایت نیز باید ادامه یابد. اگر بین اسرائیل و ایران درگیری بیشتری رخ دهد، این حمایت به شکل تصاعدی افزایش خواهد یافت»

برنامه‌های ترامپ برای ایران شاید مبهم‌ترین بخش از سیاست خاورمیانه‌ای او باشد. او در یک زمان به نظر می‌رسد نتانیاهو را به حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران تشویق می‌کند، که قطعاً می‌تواند جنگی گسترده‌تر را آغاز کند، و هم‌زمان می‌گوید می‌خواهد از جنگ پرهیز کند و با تهران به توافق برسد.

ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری موضعی به شدت تهاجمی نسبت به ایران داشت. او آمریکا را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که محدودیت‌های موقتی بر برنامه هسته‌ای ایران تحمیل کرده بود، خارج کرد. او تحریم‌های فلج‌کننده‌ای بر تهران اعمال کرد که تجارت ایران با اروپا و بسیاری از کشور‌های دیگر را نابود کرد و بحران اقتصادی به بار آورد. تصمیم او برای دستور حمله‌ای که به ترور قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران، انجامید، موجب وعده‌ی انتقام در تهران شد که حتی پس از ترک کاخ سفید نیز ادامه یافت. 

اوایل امسال، مقامات اطلاعاتی آمریکا ترامپ را در جریان تهدید‌های ادعایی ایران برای ترور او قرار دادند.

ترامپ هم‌زمان اعلام کرده که خواهان درگیری با ایران نیست و به دنبال حکومت نیست، بلکه می‌خواهد مطمئن شود تهران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. این رویکرد به‌طور گسترده در قالب وعده‌ای به رأی‌دهندگان آمریکایی مطرح شده که دولت او به‌جای شروع جنگ‌ها، به آنها پایان خواهد داد.

این موضع گیج‌کننده ممکن است بازتاب نظرات چهره‌هایی باشد که در اطراف ترامپ حضور دارند و در تلاشند تا سیاست خارجی او را شکل دهند. حلقه او شامل جمهوری‌خواهان سنتی است که خواهان رویکردی سخت‌گیرانه علیه دشمنان آمریکا هستند، و همچنین کسانی که چین را بزرگ‌ترین تهدید برای قدرت و نفوذ آمریکا می‌دانند. همچنین یک جناح انزواگرا وجود دارد که می‌خواهند آمریکا به‌طور کامل از امور خارجی کنار بماند. اینکه کدام جناح پیروز شود، نقشی مرکزی در نحوه اجرای سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ خواهد داشت.

مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشینگتن، اندیشکده‌ای که خواهان سیاست تهاجمی نسبت به ایران است گفت که «این دولت کشمکشی بین ستیزه جویان امنیتی، چین‌محور‌ها و انزواگرایان حقیقی خواهد بود که باور ندارند ما نقشی در دنیا داریم».

با این حال، دلایل بسیاری برای نتانیاهو وجود دارد که همچنان انتظار داشته باشد دولت ترامپ در مبارزه نخست وزیر اسرائیل علیه حماس و حزب‌الله به او اختیارات بیشتری بدهد، به ویژه در حفظ جریان کمک‌های تسلیحاتی. 

در مقابل، دولت بایدن گاهی در ارسال تسلیحات به اسرائیل تأخیر داشته است. اخیراً، وزارت امور خارجه آمریکا به اسرائیل فشار آورده تا با ارائه کمک‌های بشردوستانه بیشتر، از رنج‌های غزه بکاهد و تهدید کرده در صورت عدم بهبود، کمک‌های نظامی را محدود خواهد کرد.

یکی از مقامات پیشین دولت ترامپ گفت باور این موضوع سخت است که ترامپ تهدیدی از نوع محدود کردن ارسال تسلیحات یا کمک‌های نظامی برای فشار به اسرائیل را استفاده کند، هم به دلیل سابقه‌اش و هم به دلیل واکنش منفی که از پایگاه حامیان اسرائیلی خود و جمهوری‌خواهان کنگره دریافت خواهد کرد.

او گفت که «فشار آوردن به اسرائیل به این شکل، مانند کاری که دولت بایدن انجام داد، سمی است»

کسانی که بیشترین منفعت را از بازگشت ترامپ خواهند داشت، شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانه باختری و حامیانشان هستند که خواهان الحاق حداقل بخش‌هایی از این سرزمین اشغالی به اسرائیل هستند. سیاست‌های دولت بایدن در تحریم شهرک‌نشینان خشن اسرائیلی به احتمال زیاد در دولت ترامپ ادامه نخواهد یافت.

اسرائیل گانز، رئیس شورایی که نمایندگی تمامی شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری را بر عهده دارد، گفت که با مقامات پیشین دولت ترامپ که ممکن است در دوره دوم او نقش ایفا کنند، صحبت کرده و معتقد است که آنها احتمالاً به اسرائیل اجازه گسترده‌ای برای اجرای سیاست‌های خود در کرانه باختری خواهند داد.

او گفت که «فکر می‌کنم اگر دولت اسرائیل بخواهد حاکمیت اعمال کند، شهرک‌ها را گسترش دهد و زیرساخت‌ها را بهبود بخشد، دولت ترامپ به شکل گسترده و معنی‌داری از این اقدامات حمایت خواهد کرد».

اما ممکن است مدیریت ترامپ برای نتانیاهو دشوارتر از بایدن باشد. نتانیاهو نشان داده که آمادگی دارد بایدن را نادیده بگیرد، با اطمینان از اینکه حمایت آمریکا از اسرائیل ادامه خواهد داشت، هرچند او مایل به تمکین به فشار‌های آمریکا نباشد. اما غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ ممکن است نتانیاهو را مجبور کند تا با دقت بیشتری گام بردارد.

ترامپ گفته که می‌خواهد جنگ‌ها در غزه و لبنان پایان یابد. تاکنون، نتانیاهو از پذیرش توافق آتش‌بس در هر یک از این جبهه‌ها خودداری کرده است.

یاکوف کاتز، یکی دیگر از پژوهشگران ارشد مؤسسه سیاست مردم یهودی (JPPI)، گفت: «با ترامپ، او دیگر همان میزان آزادی عمل را ندارد. او باید واقعاً بیشتر با ترامپ همسو باشد و به دلیل عدم قطعیت درباره موضع ترامپ در این مسائل، مقاومت چندانی نکند.»