زمانی که دولتی فناوری هوش مصنوعی را با هدف نظارت بر اعمال و رفتار شهروندان وارد میکند، باید جلویاش را گرفت. ولی اگر هدف دولت از هوش مصنوعی، ساخت خودروی الکتریکی و هوشمند باشد، یا کمک کند در حوزه آموزش، ربات آموزشی تولید شود، چنین دولتی را باید تشویق کرد
به گزارش خبرآنلاین، در جایگزینی دموکراتیک دولت ها، مهمترین موضوعی که مردم، جامعه مدنی، روشنفکران، صنوف، احزاب و…باید به آن توجه کنند، اهدافی است که دولتها به صورت نهادمند و واقعی تعقیب میکنند. به عبارت دیگر، در امر توسعه این که کدام دولت زمام امور را داشته باشد، بسیار مهم است.
برای مثال در امریکا حضور حزب دمکرات به معنای تامین اجتماعی بیشتر است. در عوض حزب جمهوری خواه، خواهان برچیدن اکثر امتیازاتی است که از طریق تامین اجتماعی به طبقات پایین میرسد. در ایران نیز، بر اساس نمایندگی و تعهدی که دولت احمدی نژاد و رئیسی نسبت گروهها و طبقات جدید داشتند، با دولت هاشمی، خاتمی، روحانی، و پزشکیان متفاوت بوده است.
در انتخابات ۱۴۰۳ یک موضوع محوری مطرح شد و این که فرق میکند کی رئیس جمهور باشد. چیزی که امروز در سازمان ملل در مواضع آقای پزشکیان موج میزد و حکایت از گرایش مبنایی به توسعه ملی داشت، ، میتواند بیانگر تفاوت ماهوی میان نیروهای جلیلی و پزشکیان باشد.
در میزگرد اکوایران رحمان قهرمانپور در خصوص کتاب «نزاع هزارساله ما» اثر عجم اوغلو و سایمون رابینسون و از اثرگذاری راهکارهای دولت سخن گفت که متن ان را در ادامه میخوانید.
مترجم کتاب نظم و زوال سیاسی فرانسیس فوکویاما، در سخنان خود به نگاه جریان اصلی اقتصاد به دولت اشاره میکند و میگوید: «در جریان اصلی اقتصاد نوعی بدبینی تاریخی نسبت به دولت وجود دارد، و بر روی آن نامهای مختلفی از این بابت گذاشتهاند از جمله میگویند دولت شر ناگزیر است. ولی وقتی از تجربه خاص اروپا بیرون میآئیم، میبینیم، عمدتا بار رشد اقتصادی روی دوش دولتها بوده است. با مراجعه به کشورهای آسیایی که نخستین جایی است که خارج از دنیای غرب، شاهد توسعه اقتصادی آنها هستیم، متوجه میشویم این دستگاه دولت است که فعال مایشاء است.»
قهرمانپور در ادامه با اشاره به این که «البته نام این دولتها را میتوانیم دولت خیرخواه، دولت توسعه گرا، نامگذاری کنیم» گفت: «اما در نهایت این دسته از دولتها مجموعهای از نخبگانی هستند که دلشان برای کشور میسوزد، و برای بهبود شرایط زیست در آن دلسوزی میکنند. بنابراین در اینجا برای ما ماهیت دولت بسیار مهم است.»
او در ادامه با طرح این سوال که «ما وقتی از دولت سخن میگوییم، دولت مذکور دارای چه ماهیتی است؟» گفت: «در پاسخ به این سوال باید بگویم زمانی دولت با ماهیت توسعه گرا وجود دارد، مانند دولتهای کره جنوبی، تایوان، ژاپن که با اتخاذ خط مشی توسعه گرایی، به پیشرفت رسیدند.
یک سری دولتهایی هم هستند که متاسفانه مسالهشان بقا و امنیت و روزمرگی است. این دست از دولتها در خاورمیانه مشاهده میشوند. بنابراین زمانی که این جا میگوییم دولت قاعده (به منظور توسعه) تنظیم میکند، واقعیت آن است که نمیتواند تنظیم نکند، به هر حال دولت باید ورود بکند. زیرا ما در یک فضای آرمانی زندگی نمیکنیم. اما مساله این است که دولت خود دارای چه ماهیتی است؟
ما زمانی که از دولت سخن میگوییم، دولت خارج از ما وجود خارجی ندارد، که بگوییم خارج از جامعه، آدمهایی در طبقه بیستم یک آپارتمان زندگی میکنند، و دولت را تشکیل میدهند. خیر چنین نیست. دولت هم ما هستیم. ماهیت دولت شامل نهادی بوروکراتیک، دانشگاه، نیروی انتظامی، و… است. به تعبیری دولت نهاد اداره کننده کشور است.»
قهرمانپور در ادامه توصیف ماهیت دولت، به اداره کنندگان دولتها پرداخت و گفت: «در برخی کشورها، این نهاد اداره کننده کشور یعنی دولت، تخصص گرا و شایسته سالار است، فاسد نیست. همچنین دنبال خیر عمومی است، و در نهایت اوست که موتور توسعه را هم روشن میکند. در برخی کشورها هم برعکس، ماهیت دولت تنها بر بقاء استوار است مانند برخی کشورهای خاورمیانه ای؛ زیرا تنها مسالهاش این موضوع است.
در آفریقا دولتهایی را مشاهده میکنید که متشکل از یک سری افراد غارتگر هستند مانند اتفاقی که در افغانستان افتاد، داستان چه بود؟ در این اواخر به گونهای شده بود که از کل کمکهای بین المللی قبل از این که به افغانستان برسد، ۲۰ یا ۳۰ میلیون دزدیده میشد. وضعیت افغانستان از سطح حامیپروری گذشته، بلکه به مرحله غارتگری وارد شده بود.»
او در ادامه به یک بحث پیشینی در ایران که معتقد است دولت بد است اشاره کرد و گفت: «در یک بحث پیشینی، بحث مهمی در ایران جریان دارد مبنی بر این که «دولت بد» است. خیر چنین نیست. اگر عملکرد حزب کومینتانگ را در تایوان بررسی کنید متوجه میشوید زمانی که این حزب به قدرت رسید، درآمد سرانه در تایوان، برابر زئیر در آفریقای جنوبی بود. در طی دو دهه دولت تایوان، این کشور را به یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا تبدیل کرد. »
قهرمانپور با تاکید بر این که «در حال حاضر کل فناوری هوش مصنوعی در اختیار تایوان قرار دارد و این محصول تدبیر دولت این کشور است» گفت: «حتی آمریکا هم زمانی که میخواهد چین را در این زمینه تحریم بکند، حتما باید رضایت تایوان را در این بخش جلب بکند. الآن اصل دعوا سرجزیره تایوان میان آمریکا و چین چیست؟ تا ۲۰ سال گذشته، چین حدود ۱۰ میلیارد دلار روی دستیابی به تراشههای نانومتری پیشرفته سرمایهگذاری کرده، اما موفق نشده است. این در حالی است که تایوان موفق شده به این دستاورد مهم نایل بشود. به عبارت دیگر چین دنبال این است که اگر بتواند در تکنولوژی نانومتری، از تایوان سبقت بگیرد، و زودتر از آمریکا به این فناوری سرنوشت ساز به نام هوش مصنوعی دست پیدا کند.»
این محقق حوزه سیاسی با برگشتن به سوال قبلیاش مبنی بر این که «ماهیت دولت چیست؟» گفت: «بنابراین، این تصور غلط است که دولت حتما دشمن جامعه و دشمن بخش خصوصی است. شرکتهای تویوتا در ژاپن، یا هیوندا در کره جنوبی نشان میدهد، هرچند این شرکتها را دولتها تاسیس کرده اند، اما ماهیت دولت، مجموعهای از نخبگان شایسته و کارآمدی بوده که یک حسی از میهن دوستی داشته اند، از این رو سرنوشت مردم، برای آنان مهم بوده است. بنابراین دولت در این جا که حتما باید rigulate یا تنظیمگری میکرد، به نقش مثبت خود عمل کرده است. از این رو در نهایت ماهیت دولت بسیار مهم است. یعنی باید ببینید که دولت دنبال چیست، و چه اهدافی را مایل است محقق بکند؟»
قهرمانپور افزود: «به معنای دیگر، رگولاتوری به معنای دخالت دولت در تنظیم گری، حال چه به اتفاق خوب یا بد منتهی شود، وابسته به ماهیت دولت با توجه به اهدافی است که به طور رسمی در کشور دنبال میکند. زمانی که فناوری هوش مصنوعی را با هدف نظارت بر اعمال شهروندان وارد میکنند، بنابراین باید جلوی رگولاتوری چنین دولتی را گرفت. ولی اگر، استفاده از هوش مصنوعی، در برنامه دولت، ساخت خودروی الکتریکی باشد، و کمک کند خودرویی مجهز و هوشمند بسازید، یا کمک کند در حوزه آموزش، ربات آموزشی بسازید، چنین دولتی را باید تشویق کرد.
میخواهم بگویم در این جا آن دولتی مهم است که ببینیم دنبال چیست؟ نخبگانی که دولت را اداره میکنند دارای چه جهان بینیای هستند؟ آیا دولتی میخواهید که مانند روسیه در انتخابات آمریکا دخالت بکند، یا در ایتالیا فاشیسم را تقویت بکند؟ یا دولتی میخواهید که مانند دولت سنگاپور است، که با راه اندازی تجارت جهانی در صدد است، همه بیایند و از منافع هوش مصنوعی بهره ببرند.»