چهرهِ جدید پاستور در دوران مسعود پزشکیان

صندلی‌های وزارتخانه‌ها در دولت چهاردهم تعیین تکلیف شده‌اند و صندلی‌های معاونت و دیگر مسئولیت‌ها در دولت پزشکیان یکی بعد از دیگر سکانداران جدید خود را می‌شناسند.

به گزارش خبرآنلاین، صندلی‌ها در پاستور یکی بعد از دیگری با چهره‌های جدید پُر می‌شود، تکلیف برخی معاونان در همان روزهای ابتدایی استقرار رئیس جمهور در صندلی ریاست جمهوری مشخص شد و تکلیف برخی دیگر طی روزهای اخیر روشن شده است.

۱۹ صندلی متعلق به وزرای دولت چهاردهم نیز با رأی نمایندگان مجلس روشن شد تا دولت پزشکیان کم کم در مسیر کامل شدن پیش برود.

اولین حکم مسعود پزشکیان برای محمدرضا عارف به عنوان معاون اول ریاست جمهوری صادر شد و در همان روز، رئیس دولت چهاردهم دومین حکم خود را هم صادر کرد و محسن حاجی میرزایی را به سمت «رئیس دفتر ریاست جمهوری» برگزید.

معاون اول رئیس‌جمهور، دومین مقام عالی‌رتبه در هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران پس از رئیس‌جمهور ایران است. او وظیفه اداره هیئت دولت در هنگام غیاب رئیس‌جمهور و مسئولیت هماهنگی سایر معاونان رئیس‌جمهور را بر عهده دارد. در ۱۳ دولت گذشته چهره‌های مختلفی بر این کرسی تکیه زده‌اند و محمدرضا عارف که خود در دولت اصلاحات این جایگاه را تجربه کرده بود برای دومین بار به معاون اولی دولت پزشکیان رسید.

حبیبی؛ رکورددار شد، جهانگیری در جایگاه دوم ایستاد /رفت و برگشت عارف

اولین حکم معاون اولی در دولت پنجم که آیت الله هاشمی رفسنجانی ریاست آن را بر عهده داشت، برای حسن حبیبی زده شد. او با ۱۲ سال معاون اولی رکورددار سکانداری در این مقام است. حبیبی در سال ۱۳۶۸ معاون اول علی اکبر هاشمی رفسنجانی شد و در دولت دوم هاشمی رفسنجانی و دولت اول سیدمحمد خاتمی تا ۱۳۸۰ در سمت خود ابقا شد.

اما با شروع به کار دولت دوم خاتمی (دولت هشتم) حسن حبیبی خداحافظی کرد و محمدرضا عارف به مدت ۴ سال (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴) جای او را در دولت گرفت. عارف بعد از ۱۹ سال بار دیگر با همین سمت؛ یعنی معاون اولی دولت چهاردهم به پاستور بازگشت.

در سال ۱۳۸۴ دولت نهم به ریاست محمود احمدی نژاد روی کار آمد و پرویز داوودی را به معاون اولی برگزید. احمدی نژاد در تیرماه ۸۸ و در زمانی که سکاندار دولت دهم شده بود اسفندیار رحیم مشایی را به جایگاه معاون اولی منصوب کرد اما بعد از بالا گرفتن اعتراضات و مخالف رهبری محمدرضا رحیمی جایگزین شد.

حسن روحانی در دوران سکانداری دولت‌های یازدهم و دوازدهم، تنها با یک معاون اول یعنی اسحاق جهانگیری کار کرد تا جهانگیری بعد از مرحوم حبیبی بیشترین سابقه حضور در این جایگاه را داشته باشد.

سیزدهمین دولت به ریاست ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰ تشکیل شد و محمد مخبر در قامت معاون اولی شروع به کار کرد. این دوره یکی از دوره‌های پرچالش برای منصب معاون اولی بوده است، چراکه در سومین سال این دولت، رئیسی در پی سانحه سقوط بالگرد به شهادت رسید و مخبر به عنوان سرپرست ریاست جمهوری به مدت دو ماه و اندی اداره دولت را عهده دار شد.

ریاست افراد مورد اعتماد بر دفتر روسای جمهور

اما «رئیس دفتر رئیس‌جمهور» نیز یکی از زیرمجموعه‌های نهاد ریاست‌جمهوری است که وظیفه هماهنگی و برنامه ریزی برنامه‌های رئیس‌جمهور و ارتباط وی با بخش‌های مختلف دولت را برعهده دارد. روسای جمهور معمولا مورد اعتمادترین افراد نزدیک به خود را برای این سمت در نظر می‌گیرند.

آنچنان که ابوالحسن بنی صدر در سال ۱۳۵۷ رضا تقوی، دوست نزدیک خود را به عنوان رئیس دفتر خود منصوب کرد تا به عنوان اولین رئیس دفتر رئیس‌جمهوری تاریخ ایران شناخته شود.

با روی کار آمدن دولت محمدعلی رجائی، وی محمدحسین رفیعی را که از قضا او هم دوست و یار نزدیکش بود، به سمت رئیس دفتر خود برگزید.

پسر رفسنجانی رئیس دفتر پدر شد/برادر خاتمی هم…

سیدمحمدمیرمحمدی سومین رئیس دفتر ریاست جمهوری ایران بود که در دولت‌های سوم و چهارم آیت الله خامنه‌ای این سمت را بر عهده داشت. او با روی‌کارآمدن دولت اول هاشمی‌رفسنجانی کرسی‌اش را از دست نداد و تا پایان عمر دولت پنجم رئیس دفتر باقی ماند.

هاشمی رفسنجانی در دولت دوم خود حسین مرعشی را به عنوان رئیس دفتر خود منصوب کرد. مرعشی ۲ سال این سمت را بر عهده داشت و در میانه راه که به مجلس پنجم راه یافت، جایش را به محسن هاشمی پسر ارشد رئیس جمهور داد.

با روی‌کارآمدن دولت اصلاحات، محمدعلی ابطحی ریاست دفتر رئیس‌جمهوری را از محسن هاشمی تحویل گرفت و کلیددار این سمت حساس شد. او تا پایان عمر دولت هفتم این ریاست را برعهده داشت، اما در
دولت هشتم به معاونت پارلمانی و حقوقی رئیس‌جمهور منصوب شد و صندلی ریاست دفتری را به علی خاتمی، برادر ارشد رئیس‌جمهور، سپرد.

انتصاب ۴ رئیس دفتر در دو دولت محمود احمدی نژاد

انتخابات ریاست جمهوری نهم پای تیم محمود احمدی‌نژاد را به پاستور باز کرد. در این میان، غلامحسین الهام به عنوان یکی از چهره‌های نزدیک و معتمد وی به ریاست دفتر وی رسید. او ۱۸ ماه این سمت را برعهده داشت تا اینکه به دنبال فوت جمال کریمی‌راد، وزیر دادگستری وقت، به عنوان وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهور از نمایندگان مجلس رأی اعتماد گرفت. بعد از رفتن الهام به وزارت دادگستری، عبدالرضا شیخ‌الاسلامی بر صندلی ریاست دفتری نشست.

دفتر ریاست جمهوری دومین دولت احمدی نژاد هم به مانند دولت اولش ۲ رئیس را تجربه کرد. رحیم مشائی یار جدانشدنی احمدی نژاد و پدر عروس او، که معاون اولی‌اش در دولت نهم جنجال‌های زیادی را به پا

کرده بود، در این دولت ریاست دفتر ریاست جمهوری را به دست گرفت.

در سال پایانی دولت احمدی نژاد، حسن موسوی از نزدیکان و منصوبان مشایی در دولت‌های نهم و دهم، به جای مشائی بر ریاست دفتر نشست.

نهاوندیان و واعظی روسای دفتر روحانی/ رئیس دفتر سه ساله دولت سیزدهم 

محمد نهاوندیان در دولت یازدهم (دولت اول) حسن روحانی، رئیس دفتر او شد و در دولت دوم او (دولت دوازدهم) محمود واعظی عهده دار این سمت شد.

غلامحسین اسماعیلی نیز رئیس دفتر ابراهیم رئیسی در دولت سیزدهم بوده است.

 در جدول زیر معاونان اول و رئیس دفترهای ریاست جمهوری به تفکیک دولت‌ها آمده است؛

انتخاب اولین سخنگوی زن در تاریخ جمهوری اسلامی ایران

اما چهارشنبه ۷ مردادماه، تکلیف کرسی سخنگویی دولت چهاردهم نیز مشخص شد و در جلسه هیات دولت، فاطمه مهاجرانی به عنوان اولین سخنگوی زن در تاریخ جمهوری اسلامی ایران تعیین گردید.

سخنگو سِمتی است که با استقرار دولت‌ها با پیشنهاد رئیس جمهوری و با موافقت هیات دولت انتخاب می‌شود. این منصب به عنوان اصلی‌ترین مرجع اطلاع‌رسانی عملکرد دولت‌ها، وظیفه پاسخگویی به افکار عمومی را نیز برعهده دارد.

از زمان استقرار دولت موقت مهدی بازرگان تا شکل گیری منصب ریاست جمهوری در کشور، دو نفر به نام‌های عباس امیرانتظام و صادق طباطبایی به ترتیب به عنوان سخنگویان دولت انتخاب شدند.

از بهزاد نبوی تا توکلی، مهاجرانی و…پشت تریبون سخنگویی دولت

با روی کار آمدن ابوالحسن بنی صدر به عنوان اولین رئیس جمهور در ایران، وی حسن حبیبی را به سخنگویی دولت انتخاب کرد. با احتساب دو سخنگوی در دولت بازرگان، او را می‌توان سومین سخنگو در جمهوری سالامی ایران برشمرد.

حسن حبیبی در دولت‌های پنجم تا هفتم در قامت معاون اولی روسای جمهور هم ظاهر شد.

محمدعلی رجایی، بهزاد نبوی را از ۱۳۵۹ به عنوان سخنگوی دولت خود برگزید. بهزاد نبوی که از انقلابیون قدیمی بود و پیش از انقلاب سابقه طولانی مبارزه علیه رژیم پهلوی را داشت در جمهوری اسلامی دوران پرفراز و نشیبی را تجربه کرد. او همزمان با سخنگویی دولت، سمت وزیر مشاور در امور اجرایی نخست‌وزیر را هم بر عهده داشت.

احمد توکلی هم سخنگوی دولت سوم که آیت الله خامنه‌ای رئیس جمهوری بود، را در اختیار داشت. دولت‌های چهارم، پنجم و ششم که آیت الله خامنه‌ای و آیت الله هاشمی رفسنجانی کلیددار ریاست جمهوری بوده اند، سخنگوی دولتی برای خود نداشته اند.

با روی کار آمدن دولت اصلاحات، سیدمحمد خاتمی، سیدعطاء الله مهاجرانی را به عنوان سخنگوی دولت منصوب کرد. او همزمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم بر عهده داشت. مهاجرانی سه سال عهده‌دار این دو مسئولیت به صورت همزمان بود و سرانجام در آذر ۱۳۷۹ بعد از یک استیضاح ناموفق، از دولت هفتم کناره‌گیری کرد.

در دولت هشتم و دولت دوم خاتمی، عبدالله رمضان‌زاده که دبیر هیئت دولت بود، به عنوان سخنگوی دولت انتخاب شد.

ابوالمشاغل دولت احمدی نژاد در قامت سخنگوی دولت

با روی کار آمدن دولت نهم به ریاست جمهوری احمدی نژاد، در سال ۱۳۸۴، غلامحسین الهام به عنوان سخنگوی دولت انتخاب شد. او که به ابوالمشاغل دولت احمدی‌نژاد معروف بود، همزمان رئیس دفتر رئیس‌جمهور بود و پس از آن به وزارت دادگستری رسید. الهام آن روزها همزمان عضو شورای نگهبان نیز بود اما در نهایت با قانونی که مجلس وقت تصویب کرد، الهام در روزهای پایانی عمر دولت نهم بین دو گزینه حضور در شورای نگهبان و دولت، گزینه اول را انتخاب کند و با دولت خداحافظی کند.

دولت دهم به ریاست جمهوری احمدی‌نژاد در سخنگویی هم مثل بسیاری موارد دیگر عجایب فراوان داشت. در دولت دوم احمدی نژاد در سال ۱۳۸۸، سید شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد، به عنوان سخنگوی اقتصادی و محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس‌جمهور به عنوان سخنگوی سیاسی دولت منصوب شدند. حسینی تا پایان دولت دهم یعنی ۱۳۹۲ سخنگوی اقتصادی دولت بود. اما رحیمی در اواسط ۱۳۹۱ جای خود را به غلامحسین الهام داد تا او که دوران حضورش در شورای نگهبان به پایان رسیده بود برای بار دوم و به عنوان سخنگوی دولت و البته سخنگوی سیاسی معرفی شد و تا پایان دولت عهده‌دار این سمت بود.

نوبخت رکورددار سخنگوهای دولت شد

پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ و با تشکیل دولت یازدهم، محمدباقر نوبخت که سمت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را بر عهده داشت، به عنوان سخنگوی دولت معرفی شد. نوبخت به مدت ۴ سال و ۱۱ ماه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم عهده‌دار این سمت بود که در میان همه سخنگوی‌های در نوع خود یک رکورد به حساب می‌آمد. اما سرانجام برای تمرکز بیشتر بر سازمان برنامه در مرداد ۱۳۹۷ از سخنگویی دولت کنار رفت و علی ربیعی جای او را در این سمت گرفت.

سیزدهمین دولت ایران به ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰ روی کار آمد. او علی بهادری جهرمی را به عنوان سخنگوی دولت برگزید که تا آخر سه سال عمر این دولت در سمت خود باقی ماند.

* در جدول سخنگوهای دولت به تفکیک هر دوره را مشاهده می‌کنید؛

ظریف اولین معاون راهبردی شد

علاوه بر محمدرضا عارف به عنوان معاون اول و محسن حاجی میرزایی در سمت رئیس دفتر ریاست جمهوری، پزشکیان احکام ۱۱گانه دیگری را برای دیگر معاونان خود تا به امروز صادر کرده است.

در ۱۱ مردادماه مسعود پزشکیان، محمدجواد ظریف را به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهور و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک منصوب کرد. وزیر خارجه دولت روحانی با ۶۴ سال سن، مقاطع دانشگاهی خود را در روابط بین الملل از دانشگاههای سانفرانسیسکو و دنور گرفته است. او البته چند روز بعد از این انتصاب استعفا داد، اما با رایزنی‌های صورت گرفته، بار دگیر به دولت چهاردهم بازگشت.

پزشکیان همچنین محمدجعفر قائم پناه ۷۰ساله که چشم پزشک است را هم به عنوان معاون امور اجرایی رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری خود انتخاب کرد.

۳ روز بعد رئیس جمهوری در احکامی سه گانه، علی طیب نیا که پس از پیروزی پزشکیان در انتخابات، گمانه زنی‌هایی درباره حضور وی به عنوان معاون اول یا وزیر اقتصاد یا معاون اقتصادی، مطرح بوده، مشاور عالی رئیس جمهور شد. او با ۶۴ سال سن، دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران دارد و سکاندار وزارت اقتصاد دولت روحانی بود.

سیدحمید پورمحمدی که در سازمان برنامه و بودجه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم حسن روحانی، نقش پررنگی داشت، در دولت چهاردهم با حکم پزشکیان به ریاست این سازمان رسید. او ۵۷ سال سن دارد.

ابقاء یک معاون دولت سیزدهم در سمت خود

شهرام دبیری دیگر چهره‌ای بود که حکم برایش صادر شد. دبیری که به جز فعالیت در شورای شهر و استان آذربایجان شرقی، نکته دیگری در کارنامه‌اش دیده نمی‌شود، در قامت معاون پارلمانی دولت چهاردهم ظاهر شد. او تخصص پرتوهای هسته‌ای را در کشورهای ژاپن و شوروی سابق گذرانده است.

پزشکیان در ۲۰ مردادماه، احکام ۴ معاون دیگر خود را صادر کرد. محمد اسلامی که معاون رئیس دولت سیزدهم و رئیس سازمان انرژی اتمی بود، در سمتش ابقاء شد. او ۶۸ سال سن دارد و مدارک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاههای دیترویت میشیگان و اوهایوی آمریکا دریافت کرده است.

سعید اوحدی که در دولت روحانی رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران بود، در دولت چهاردهم نیز بار دیگر به سمت ریاست این بنیاد رسید. وی دانش آموخته دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف و کالیفرنیای آمریکا است.

حسین افشین، که بیشتر در حوزه دانشگاهی فعالیت کرده است، بر مسند معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در کابینه چهاردهم تکیه زد.

همچنین اولین زن در دولت چهاردهم که حکم گرفت، زهرا بهروز آذر بود که معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده شد.

دو «انصاری» در قامت معاونان پزشکیان

اخیرا رئیس جمهور دو حکم جدید دیگر صادر کرد. در این احکام مجید انصاری به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهور منصوب شد. وی مدتی معاون پارلمانی در دولت‌های خاتمی و روحانی نیز بوده است و در دولت روحانی نیز این مسئولیت معاونت حقوقی را عهده دار بود.

شینا انصاری، چهارمین زن در کابینه دولت چهاردهم است که پزشکیان او را به عنوان رئیس سازمان حافظت محیط زیست منصوب کرد. او ۵۱ سال دارد و دکترای خود را در حوزه مدیریت محیط زیست از دانشگاه علوم و تحقیقات تهران دریافت کرده است. علاوه بر او فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی، زهرا بهروز آذر، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده و فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، ۳ زن دیگر منصوب شده در دولت چهاردهم هستند.

از سوی دیگر، الیاس حضرتی نیز رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت شد. او روزنامه نگار اصلاح طلبی است که ۶۳ سال سن دارد و صاحب امتیاز و مدیر مسئول روزنامه اعتماد است.

*در جدول زیر معاونان پزشکیان و سوابق تحصیلی و اجرایی آن‌ها را مشاهده می‌کنید؛