‌نتانیاهو بر سر دوراهی

محمود فاضلی کارشناس مسائل بین الملل در روزنامه اعتماد نوشت: پس از گذشت بیش از هشت ماه از تجاوز بدون نتیجه و دستاورد اسراییل به نوار غزه، این رژیم روزبه‌روز بیشتر در بحران‌های داخلی و خارجی خود فرو می‌رود. تنش‎ها و اعتراضاتی در سطح سیاسی در درون اسراییل میان نیروهای اجرایی و نظامی وجود دارد و هزاران نفر در بیت‌المقدس دست به اعتراضات اجتماعی زدند و مخالفت خود را نسبت به راه‌اندازی جنگ، عدم توافق جهت آزادسازی گروگان‌ها اعلام کرده، خواستار استعفای نتانیاهو و برگزاری انتخابات زودرس شدند.

در این درگیری‌های خشونت‌بار که میان مردم و نیروهای امنیتی اسراییل صورت گرفت، تعدادی افراد نیز بازداشت شدند. قرار است اعتراضات دیگری نیز در روزهای آتی برگزار شود. نیروهای امنیتی اسراییلی برای متفرق کردن معترضان در اطراف اقامتگاه نتانیاهو از خشونت گسترده‎ای استفاده کردند.

خشونت‎ها در میدان جنگ نیز به‎صورت بی‎وقفه همچنان ادامه دارد. به‎دنبال بمباران‌های هوایی سنگین اسراییل در کمپ پناهجویان «النصیرات» و در مرکز شهر غزه، در مجموع ۱۷ نفر از جمله زنان و کودکان کشته شدند. بی‌شک این بمباران‎ها، بدون همدستی امریکا در مناقشه کنونی غیرممکن بود، زیرا این کشور در واقع، خود طرفِ دعواست. از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، امریکا نزدیک به ۷۰درصد واردات نظامی به اسراییل داشته است.

یکی از مقامات اسراییلی به‌عدم برگزاری نشست دیگری جهت مذاکره با حماس و پیشروی بر اساس نقشه راه ترسیم شده از سوی رییس‌جمهور امریکا خبر داده و مدعی شد ما نیازمند قطعیتی هستیم که حماس مفاد توافق را تغییر نخواهد داد. به گفته سخنگوی ارتش اسراییل، عملیات در رفح از زمین و دریا ادامه دارد. تلفات در میان ارتش اسراییل نیز در حال رشد است، اخیرا مراسم خاکسپاری ۱۱ سرباز اسراییلی برگزار شده است.

در رابطه با بحران اسراییل در مرزش با لبنان، نماینده امریکا به اسراییل سفر کرده و با نتانیاهو و مقامات اسراییل، از جمله با بنی گانتز که از کابینه جنگ استعفا داده بود، دیدار کرد. گانتز همچنین هشدار داد که وضعیت در مرز با لبنان رو به وخامت است، زمان جهت آرام کردن وضعیت به‎واسطه توافق دیپلماتیک نیز در حال اتمام است.

در عرصه داخلی مخالفت‎ها با حاکمان کنونی اسراییل ادامه دارد. خانواده‌های اسرای اسراییلی مقابل منزل بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل دست به تجمع اعتراضی زده و خواستار مبادله فوری اسرا با مقاومت در غزه هستند. معترضان در مقابل منزل نتانیاهو رنگ قرمز روی خیابان ریختند و شعار «خون ما بیهوده نخواهد بود»، سر دادند.

معترضان اسراییلی علاوه بر تجمع شبانه مقابل کنست، بر امضای قرارداد تبادل اسیران جنگی با جنبش حماس در غزه و همچنین برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و برکناری نتانیاهو تاکید کردند. معترضان اسراییلی بر پایان جنگ غزه تاکید کرده و مخالفت خود را با گشودن جبهه جدید جنگ با حزب‌الله لبنان اعلام کردند. پلیس رژیم اسراییل با حمله به تظاهرات ضد نتانیاهو در قدس‌اشغالی، شماری از معترضان اسراییلی را با ضرب و شتم و رفتار خشونت‌آمیز بازداشت کرد.

پلیس اسراییل برای متفرق کردن معترضان و خانواده‌های اسرای اسراییلی نزد حماس در قدس اشغالی، به استفاده از ماشین‌های آب‌پاش متوسل شد. در جریان این تجمع، انتقادات شدیدی به رفتار کابینه به‎دلیل ترویج قانون معافیت سربازی مطرح شده است.

بعضی از منابع اسراییل از تشدید اختلاف بین نخست‎وزیر و ارتش این رژیم خبر داده و تاکید دارند که اختلاف میان دفتر نتانیاهو و ارتش در حال افزایش است. روزنامه اسراییلی «هاآرتص» مدعی است: «صبر رییس ستاد کل نیروهای مسلح رو به اتمام است. ارتش اسراییل می‌خواهد به جنگ غزه پایان دهد، اما نتانیاهو به‎دلیل ملاحظات سیاسی مانع از این کار می‌شود.»

شبکه ۱۳ تلویزیون اسراییل نیز در گزارشی در این رابطه اعلام کرد، بنیامین نتانیاهو نخست‎وزیر در جلسه کابینه به‎شدت به ارتش اسراییل و اعلام آتش‎بس تاکتیکی‌اش در جنوب غزه حمله کرد. نتانیاهو در نشست کابینه ادعا کرد، برای دستیابی با هدف از بین رفتن جنبش حماس من تصمیماتی گرفتم که بعضی اوقات مورد پذیرش ارتش نبود، اما ما دولتی هستیم که ارتش را اداره می‌کند نه ارتشی که دولت را اداره می‎کند. نتانیاهو به حملات خود علیه «بنی گانتس» رهبر حزب بلوک دولت و «گادی آیزنکوت» هم‌حزبی او به عنوان ژنرال‎های سابق ارتش اسراییل که اخیرا از ائتلاف استعفا داده‌اند اعلام کرد، اینها به دنبال شکست ما هستند.

تنش میان ارتش و نخست‌وزیر به بالاترین سطح خود رسیده است. اختلافات میان ارتش اسراییل و نتانیاهو بعد از اظهارات «دنیل هاگاری»، سخنگوی ارتش مبنی بر اینکه صحبت درباره «نابودی حماس عوام فریبی است»، بالا گرفت. او بر این باور است که تا زمانی که کابینه اسراییل جایگزینی برای این جنبش پیدا نکند، حماس پابرجا خواهد ماند. حماس یک ایدئولوژی است و هرکس گمان می‌کند که اسراییل می‌تواند این جنبش را ریشه‌کن کند، سخت در اشتباه است.

دربرابر نارضایتی نظامیان، نتانیاهو با همان دوراهی روبه‌رواست که به توافق‎های اسلو در سال ۱۹۹۳ منجر شد. در مقابل فشار فزاینده جهانی برای ایجاد یک دولت فلسطینی و به‎ویژه فشار همه جناح‎های امریکا با هم، او به دشواری می‎تواند نسخه‎ای را رد کند که پیش از این، به بلوکه کردنش افتخار می‎کرد. او الان مجبور است در برابر شرکای راست افراطی‎اش خود را توجیه کند.

او شاید بتواند به نام منافع اسراییل، ماندن در ریاست یک دولت وحدت ملی بدون راست افراطی ولی با شرکت رقیبش بنی گانتس (که پذیرفته بود در اکتبر گذشته در کابینه جنگی به او ملحق شود) مذاکره کند. روزنامه معاریو چاپ اسراییل طی یک نظرسنجی اعلام کرده که ۴۲درصد اسراییلی‌ها گفته‌اند در صورت برگزاری انتخابات ترجیح می‌دهند بنی گانتس به نخست‎وزیری برسد و در مقابل ۳۵ درصد از نخست‎وزیری نتانیاهو حمایت کردند.