مرزهای دنیای علمی-تخیلی و واقعیت در حال محو شدن است. شرکتهای پیشرو در حال توسعهتراشهها یا رابطهای مغز-کامپیوتر (BCI) هستند، دستگاههایی که سیگنالهای الکتریکی مغز را به دستورات کنترل برای دستگاههای خارجی ترجمه میکنند. در این میان، شرکتی به نام «سینکِرون» با رویکردی نوآورانه و کسب حمایتهای مالی کلان، خود را به عنوان پیشتاز این عرصهی هیجانانگیز معرفی کرده است.
به گزارش تجارت نیوز، جراحی کمتهاجمی یعنی با جراحی حداقل تهاجم و تخریب بافتهای گوناگون بدن. سینکِرون، مستقر در بروکلین، با روشی کمتهاجمی برای کاشت تراشه یا رابطهای مغزی، توجهها را به خود جلب کرده است. برخلاف برخی رقبا که نیازمند جراحیهای تهاجمی و سنگین با باز کردن جمجمه هستند، سینکِرون از روشی کمتهاجمی استفاده میکند. کاشت مغزی آنها که «استنترود» نامیده میشود، مجموعهای تخصصی از الکترودهاست که درون یک رگ خونی نزدیک به قشر حرکتی مغز قرار میگیرد. این عمل از طریق جراحی روی رگ ژوگولار (رگ گردنی داخلی) انجام میشود و دسترسی به ناحیه مسئول کنترل حرکات عضلانی را امکانپذیر میکند.
این رویکرد کمتهاجمی، مزیت درخور توجهی برای سینکِرون به شمار میرود. جراحیهایی که در آنها جمجمه را باز میکنند، در حالی که به طور بالقوه کیفیت سیگنال بهتری ارائه میدهند، با ریسک بالاتری از عوارض جانبی همراه و نیازمند دوره بهبود طولانیتری هستند. در مقابل، استنترودِ سینکِرون را میتوان با یک عمل جراحی سادهتر کاشت، که این امر میتواند در درازمدت، فناوری تراشهها یا رابط مغز-کامپیوتر را بسیار در دسترستر و کاربرپسندتر سازد.
پیشرفتهای سینکِرون مورد توجه قرار گرفته است. این شرکت از لیست سرمایهگذاران مشهوری برخوردار است، از جمله غولهای فناوری مانند بیل گیتس و جف بزوس. این حمایت مالی، منابع کلیدی را برای تحقیقات بیشتر، توسعه، و به طور بالقوه تجاریسازی فناوری تراشههای مغزی یا رابط مغزی-کامپیوتری در اختیار آنها قرار میدهد.
تلاشهای سینکِرون در سال ۲۰۲۱ با کسب تاییدیه اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای انجام آزمایشهای بالینی، بیش از پیش قوت گرفت. این چراغ سبز قانونی، یک نقطه عطف مهم محسوب میشود که نشاندهنده ایمنی و کارآیی بالقوه استنترود است. آزمایشهای بالینی شامل گروه منتخب از شرکتکنندگانی خواهد بود که قادر خواهند بود قابلیتهای رابط مغز-کامپیوتر را در یک محیط کنترلشده آزمایش کنند.
کاربردهای بالقوه فناوری سینکِرون بسیار گسترده و امیدوارکننده است. توانایی کنترل دستگاهها با سیگنالهای مغزی میتواند برای افراد دچار فلج یا سایر شرایط عصبی که محدودیت حرکتی ایجاد میکنند، یک تغییر اساسی باشد. تصور کنید فردی با سندرم محصوریت (locked-in syndrome) تنها با فکر کردن، میتواند ارتباط برقرار کند یا با کامپیوتر کار کند. استنترود همچنین میتواند نحوه تعامل ما با فناوری به طور کلی را متحول کند. تصور کنید کنترل تجربیات واقعیت مجازی، دستگاههای هوشمند خانه، یا حتی اندامهای مصنوعی را تنها با افکارتان. شما میتوانید فکر کنید و کارها انجام شود!
با وجود اینکه فناوری تراشهها یا رابط مغز-کامپیوتر، انقلابی در دنیای تکنولوژی به شمار میرود، اما چالشهای مهمی نیز پیش روی آن قرار دارد. یکی از این چالشها بهبود دقت و وسعت کنترل است. در حال حاضر، فناوری استنترود میتواند کنترلهای اولیه را روی دستگاههای لمسی مانند تبلتها و تلفنهای هوشمند فراهم کند. با این حال، برای تعامل دقیقتر با محیط و دستگاههای پیچیدهتر، نیاز به ارتقای سیگنالهای دریافتی و الگوریتمهای پردازش آنها وجود دارد.
مساله دیگری که باید در نظر گرفته شود هزینه این فناوری است. کاشت و نگهداری رابطهای مغز-کامپیوتر فعلاً هزینه بالایی دارد. برای اینکه این فناوری به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد باید راهحلهای مقرونبهصرفهتری ابداع شود.
مورد نهایی، بحثهای مداوم درباره مسائل حقوقی و اخلاقی است. کاشتهای مغزی تداخلی در بافتهای حساس بدن ایجاد میکنند و در نتیجه، نیازمند قوانین و مقررات مشخص برای حفاظت از حقوق بیماران و اطمینان از رضایت کامل آنها در فرایند کاشت و استفاده از رابط مغز-کامپیوتر است.
با وجود این چالشها، چشمانداز فناوری تراشهها یا رابطهای مغز-کامپیوتر بسیار امیدوارکننده است. سینکِرون با رویکرد کمتهاجمی خود، گام مهمی در جهت دسترسپذیرتر کردن این فناوری برداشته است. سرمایهگذاریهای کلان و تاییدیههای قانونی نیز به پیشرفت و توسعه سریعتر آن کمک شایانی خواهد کرد.
علاوه بر کاربردهای پزشکی در زمینه کمک به افراد دچار معلولیت، رابطهای مغز-کامپیوتر میتوانند کاربردهای دیگری نیز داشته باشند. برای مثال، میتوان از آنها در حوزه سرگرمی و بازیهای رایانهای استفاده کرد و تجربیات فراگیرتری برای کاربران رقم زد. همچنین این فناوری میتواند در حوزه آموزش و یادگیری انقلابی به پا کند و با برقراری ارتباط مستقیم با مغز، فرایند یادگیری را بهمراتب موثرتر سازد.
در مجموع، رابطهای مغز-کامپیوتر در حال باز کردن دریچهای به آیندهای هستند که در آن، مرز میان انسان و ماشین بیش از پیش کمرنگ میشود. با پیشرفتهای آتی در این زمینه، میتوان انتظار داشت کنترل و برقراری ارتباط با دنیای اطراف، با استفاده از قدرت ذهن، به امری عادی و بدیهی تبدیل شود.
البته نباید فراموش کرد که این فناوری، همانند هر تکنولوژی دیگری، نیازمند نظارت دقیق و تدوین قوانین و مقررات شفاف است تا بتوان از سوءاستفادههای احتمالی و پیامدهای منفی آن جلوگیری کرد. با در نظر گرفتن این مسائل، رابطهای مغز-کامپیوتر میتوانند آیندهای روشن و سرشار از نوآوری برای بشریت رقم بزنند.