خاطرات بولتون: نامه مهمی که روحانی به پوتین نوشته بود

انتخاب نوشت: کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد»، خاطرات کاخ سفید از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ است. او سابقه معاون وزارت خارجه و نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را در دوران جورج بوش پسر نیز در سابقه دارد. بولتون که با رویکرد‌های ستیزه جویانه در حوزه سیاست خارجی شناخته می‌شود، ۳۷۲ بار در کتاب خود به ایران اشاره کرده است. این کتاب توسط انتشارات‌های امیرکبیر و مهراندیش با ترجمه‌های مختلفی به چاپ رسیده است. «انتخاب» روزانه بخش‌هایی از این کتاب را منتشر خواهد کرد.

ما در پنجم مه یک بیانیه عمومی توضیحی صادر کردیم که به نام من منتشر شد، این بیانیه بلوایی در مطبوعات به پا کرد و این سؤال مطرح شد که چرا این بیانیه نباید از سوی پنتاگون منتشر شود. جواب؟ دانفورد (رئیس ستاد مشترک ارتش)، زنگ زد تا بگوید: «سلام سفیر، یه کم کمک می‌خوام ازت.» او می‌خواست بیانیه را از بوروکراسی کاخ سفید که مثل بقیه امور دولت داشت طاقت‌فرسا می‌شد، عبور دهد، اما موفق نمی‌شد دانفورد چند روز بعد به من گفت: «ما یه ضرب المثل داریم که می‌گه در جنگ، گاهی چیز‌های ساده سخت می‌شن.

از این که کمک کرده بودم خوشحال بودم معما حل شد. تهدید ایران صرفاً از سوی فرماندهان نیروی قدس به بیرون صادر نمی‌شد، بلکه تشدید نظام‌مند چیزی بود که ایران به آن می‌گفت «مقاومت حداکثری» در برابر فشار آمریکا این تغییر جهت در استراتژی ایران و استمرار حمایتش از گروه‌های تروریستی و دیگر نیرو‌های نیابتی خطرات هر گونه ضعف قابل ادراک در اراده آمریکا را برجسته‌تر جلوه می‌داد؛ چراکه ممکن بود تهران را به این نتیجه برساند که دست بالا را دارد.

در طول چهار ماه، بعد رفتار اشتباه ترامپ این خطر را ملموس کرد در عین حال در هشتم مه روحانی اعلام کرد که شصت روز دیگر ایران آماده است تا چهار عنصر کلیدی برجام را نقض کند: ۱. محدود کردن ذخیره اورانیوم غنی شده‌اش به سیصد کیلوگرم درجه راکتوری)؛ ۲. محدود کردن ذخیره آب سنگینش به صدوسی تن و این که ایران آماده است تا اضافه‌اش را صادر کند؛ ۳ محدود کردن سطح غنی‌سازی اورانیومش به ۳. ۶۷ درصد ایزوتوپ یو ۲۳۵ یعنی حرکت به سمت سطوح غنی‌سازی بالاتر نزدیک به درجه ساخت سلاح و ۴ جلوگیری از تبدیل شدن راکتور آب سنگین اراک به یک رآکتور زاینده پلوتونیوم، یعنی جایگزینی برای اورانیوم غنی شده برای ماده شکافت‌پذیر سلاح‌های هسته‌ای. روحانی همزمان در یک نامه به پوتین، به خروج از پیمان منع تولید سلاح‌های هسته‌ای تهدید کرد.

چهار محدودیتی که ایران می‌خواست نقض کند چهار شرط اصلی برجام بودند. اگر برنامه‌هسته‌ای‌اش واقعاً صلح‌آمیز بود، تهران نیازی به نقض هیچ یک از این محدودیت‌ها نداشت. تنها توضیح منطقی برای سخنان روحانی درباره کاهش زمان خروج ایران عبارت بود از به دست آوردن اورانیوم غنی شده کافی برای شروع ساخت سلاح خواسته‌های زیادی روحانی و مسیراً و مسیر آن برای حرکت به سمت ساخت سلاح‌های هسته‌ای توجه اروپایی‌ها را به خود جلب کرد.

این‌می توانست لحظه رسیدن به واقعیت برای بریتانیا، فرانسه و آلمان باشد، اما این گونه نشد آن‌ها اولتیماتوم روحانی را به خاطر لحن تندش رد کردند، اما محتوای بیانیه‌هایش را نادیده گرفتند. در پنتاگون دانفورد گفت اگر قرار است احتمال اقدام علیه ایران را جدی بگیرد اهداف روشن و دستورات روشنی می‌خواهد.