به گفته دو مقام ارشد دولت بایدن، مذاکرهکنندگان امریکایی در مسیر توافق برای کاهش تنش، پیشرفتهایی حاصل شده است؛ توافقی که براساس آن اسراییل عملیات نظامی علیه حماس در غزه را به مدت دو ماه در ازای آزادی بیش از ۱۰۰ اسیر اسراییلی متوقف میکند که در حمله ۷ اکتبر حماس به اسراییل اسیر شدهاند.
به گزارش اعتماد، این مقامات که نخواستند نامشان فاش شود تا بتوانند در مورد مذاکرات حساس صحبت کنند، روز شنبه گفتند که شروط نوظهور این توافق که هنوز فاش نشده در دو مرحله اجرا میشود؛ در مرحله اول، نبرد متوقف خواهد شد تا زنان، سالخوردگان و اسرای مجروح اسراییلی باقیمانده در دست حماس آزاد شوند. اسراییل و حماس سپس درنظر خواهند داشت جزییات را در طول ۳۰ روز اول وقفه، برای مرحله دومی بررسی کنند که در چارچوبش سربازان اسراییلی و غیرنظامیان نیز آزاد خواهند شد. توافق جدید همچنین از اسراییل میخواهد تا اجازه ورود کمکهای بشردوستانه بیشتری را به غزه بدهد. درحالی که توافق پیشنهادی به جنگ پایان نمیدهد، مقامات امریکایی امیدوارند که چنین دستاوردی بتواند زمینه را برای راهحلی بادوام جهت مناقشه فراهم کند.
نیویورک تایمز برای اولینبار روز شنبه گزارش داد که پیشرفتهایی در راستای توافق برای توقف درگیری در ازای اسرای اسراییلی باقی مانده حاصل شده است. انتظار میرود بیل برنز، رییس سیا، در دیدار روز یکشنبه در فرانسه با دیوید بارنیا، رییس سازمان اطلاعات اسراییل موساد، نخستوزیر قطر، محمد بن عبدالرحمن آلثانی و عباس کامل، رییس اطلاعات مصر درباره خطوط توافق نوظهور بحث کند. به گفته سه فرد آگاه از جلسه برنامهریزی شده که خواستند نامشان فاش نشود، تمرکز بر مذاکرات مربوط به اسرای اسراییلی است. جو بایدن روز جمعه تلفنی با عبدالفتاح السیسی، رییسجمهور مصر و شیخ تمیم بن حمد آلثانی، امیر قطر گفتگو کرد. تماسها با هر دو رهبر بر وضعیت اسرای اسراییلی متمرکز بود.
کاخ سفید در بیانیهای درباره تماس بایدن با امیر قطر اعلام کرد که هر دو رهبر تاکید کردند که معامله اسرای اسراییلی برای ایجاد یک وقفه طولانیمدت بشردوستانه در جنگ و اطمینان از رسیدن کمکهای بشردوستانه نجاتبخش بیشتر به غیرنظامیان نیازمند در سراسر غزه، اهمیت دارد.
آنها بر فوریت این وضعیت تاکید کرده و از همکاری نزدیک بین تیمهای خود برای پیشبرد بحثهای اخیر استقبال کردند. پس از اینکه برت مک گورک، مشاور ارشد کاخ سفید، این هفته برای گفتگو در مورد وضعیت تبادل اسرا به خاورمیانه سفر کرد، برنز برای گفتگوهای سطح بالا به فرانسه میرود. اگر برنز پیشرفتی را در مذاکرات خود در فرانسه ببیند، بایدن ممکن است مک گورک را سریعا به خاورمیانه بازگرداند تا برای تکمیل توافقی جدید تلاش کند. مک گورک در جریان گفتگوهای خود در این هفته همچنین زمینه را برای سفر دیگر آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه به منطقه فراهم کرد که میتواند پنجمین سفر بلینکن به خاورمیانه از زمان آغاز جنگ اسراییل و حماس در ماه اکتبر قلمداد شود.
کاخ سفید و سیا هنوز علنا ملاقات برنز در فرانسه را تایید نکردهاند و مقامات دولت بایدن ابراز امیدواری کردهاند که بتوان به سرعت به توافق رسید. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی روز جمعه به خبرنگاران گفت که نباید منتظر هیچ تحول قریبالوقوعی بود. بایدن و دستیارانش به شدت از این مساله آگاه هستند که افزایش تعداد کشتهشدگان فلسطینی و رنج گسترده در غزه، برخی از متحدان دموکراتش را ناامید میکند؛ همانهایی که میخواهند بایدن اسراییل را برای پایان دادن به جنگ تحت فشارهای بیشتری قرار دهد. دموکراتها در میشیگان به کاخ سفید هشدار دادهاند که مدیریت بایدن در مناقشه اسراییل و حماس میتواند به قیمت پایان حمایت جامعه عرب امریکایی این ایالت برای تحت تاثیر قرار دادن نتیجه انتخابات ۲۰۲۴ تمام شود. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسراییل بارها تاکید کرده است که تا پیروزی کامل بر حماس به حملات خود ادامه دهد. نتانیاهو با فشار فزایندهای از سوی خانوادههای بسیاری از اسرای اسراییلی مواجه شده است که خواهان توافق برای آزادی عزیزان خود هستند. حماس در حمله ۷ اکتبر به اسراییل بیش از ۲۵۰ اسیر اسراییلی را در بند دارد. حدود ۱۰۰ اسیر اسراییلی براساس یک توافق آتشبس یک هفتهای در نوامبر در ازای آزادی فلسطینیهای زندانی توسط اسراییل آزاد شدند. حدود ۱۳۰ نفر همچنان در اسارت هستند، اما مرگ تعدادی از آن زمان تایید شده است. حماس پیش از این گفته بود که تنها
در ازای پایان جنگ و آزادی هزاران اسیر فلسطینی، اسرای بیشتری را آزاد خواهد کرد.
به گزارش رویترز، شش کشور اروپایی کمکهای مالی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد برای فلسطینیان (آنروا) را به دلیل ادعاهایی مبنی بر دست داشتن برخی از کارکنان این آژانس در حملات ۷ اکتبر حماس به اسراییل متوقف کردند. بریتانیا، آلمان، ایتالیا، هلند، سوییس و فنلاند روز شنبه به ایالاتمتحده، استرالیا و کانادا پیوستند تا کمکهای مالی به آژانس کمکرسانی را که منبع حیاتی حمایت از مردم غزه است، پس از ادعاهای اسراییل متوقف کنند. آنروا پیشتر اعلام کرده بود که تحقیقاتی را پس از ادعای اسراییل مبنی بر دست داشتن برخی از کارمندانش در حملات ۷ اکتبر که منجر به درگیری فعلی شد، آغاز کرده است. به گزارش آسوشیتدپرس، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بیان داشت که این اتحادیه ۲۷ عضوی «گامهای بعدی را ارزیابی خواهد کرد و براساس نتیجه تحقیقات کامل و جامع تصمیم خواهد گرفت.» با این حال، ایرلند و نروژ همچنان حمایت خود را از آنروا اعلام کردند و گفتند که این آژانس برای کمک به فلسطینیهای آواره و نیازمند کمک شدید در غزه، کار مهمی انجام میدهد.
فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آنروا در اواخر روز شنبه در بیانیهای گفت که تعلیق کمکهای مالی، فعالیتهای بشردوستانه در منطقه، به ویژه در غزه را تهدید میکند.
فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آنروا، در شبکه اجتماعی ایکس اذعان داشت که فلسطینیان غزه به این مجازات دسته جمعی مضاعف نیاز ندارند. این آژانس روز جمعه اعلام کرد که تحقیقاتی را در مورد چندین کارمند آغاز کرده و روابط خود را با آن افراد قطع کرده است. ییسرائیل کاتز، وزیر خارجه فعال در کابینه نتانیاهو، با تشویق بیشتر به تعلیق کمکهای مالی، گفت که آنروا باید پس از پایان جنگ در منطقه محصور جایگزین شود.
او افزود که در بازسازی غزه، آنروا باید با آژانسهایی که به صلح و توسعه واقعی اختصاص دارند همکاری داشته باشد.
فرهان حق، معاون سخنگوی سازمان ملل متحد، در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات کاتز، گفت: «ما به لفاظیها پاسخ نمیدهیم. آنروا در مجموع سابقهای روشن و قوی داشته است که ما بارها بر آن تاکید کردهایم.»
لازارینی نیز اذعان داشت که تصمیم این ۹ کشور، فعالیتهای بشردوستانه آن را در سراسر منطقه، به ویژه در غزه، تهدید میکند. او در بیانیهای گفت: «تعلیق بودجه آژانس در واکنش به اتهامات علیه گروه کوچکی از کارکنان، بهویژه با توجه به اقدام فوری آنروا با فسخ قراردادهایشان و درخواست برای تحقیقات مستقل شفاف، تکاندهنده است.» وزارت خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین از آنچه که به عنوان کارزار اسراییل علیه آنروا خواند، انتقاد کرد و حماس فسخ قراردادهای کارکنان را «براساس اطلاعات به دست آمده از دشمن صهیونیستی» به چالش کشید. آنروا برای کمک به پناهندگان جنگ ۱۹۴۸ در بدو اشغالگری رژیم اسراییل، تاسیس شد و خدمات آموزشی، بهداشتی و کمکی را به فلسطینیان در غزه، کرانه باختری، اردن، سوریه و لبنان ارایه میکند. این نهاد به حدود دوسوم جمعیت ۳/۲ میلیونی غزه کمک میکند و در طول جنگی که اسراییل برای ازبین بردن حماس پس از حملات ۷ اکتبر به راه انداخت، نقش کمکمحوری ایفا کرد. لازارینی روز جمعه با اعلام این تحقیقات گفت که تصمیم گرفته است قراردادهای برخی کارکنان را برای محافظت از توانایی آژانس در ارایه کمکهای بشردوستانه فسخ کند.
لازارینی تعداد کارمندانی که ادعا میشود در این حملات دخیل بودهاند و ماهیت دخالت ادعایی آنها را فاش نکرد.
او گفت با این حال، «هر کدام از کارمندان آنروا که حمله ۷ اکتبر دست داشته باشند»، با توسل به اهرمهایی، چون اهرمهای کیفری، پاسخگو خواهد بود. طی هفتهها بمباران فلسطینیها از سوی اسراییل، آنروا مکررا اعلام کرده است که ظرفیت ارایه کمکهای بشردوستانه به مردم غزه در آستانه سقوط است.
حسین الشیخ، رییس سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) گفت که کاهش حمایت از این سازمان خطرات سیاسی و امدادی عمدهای را به همراه دارد. او در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس گفت: «ما از کشورهایی که اعلام کردهاند حمایت خود را از آنروا اعلام کردهاند میخواهیم فورا تصمیم خود را لغو کنند.» مقامات ارشد فلسطینی و حماس از تصمیم نزدیک به ۱۲ کشور غربی برای تعلیق کمکهای مالی به آژانس امدادرسانی سازمان ملل به فلسطینیها انتقاد کرده و خواستار لغو فوری این اقدام شدهاند که خطر «بزرگ» در پی دارد.
وزارت خارجه آلمان که یکی از حامیان اصلی آنروا است، از تحقیقات آنروا استقبال کرد و گفت که عمیقا در مورد اتهامات مطرح شده علیه کارکنان آژانس نگران است. این نهاد در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «ما از لازارینی انتظار داریم که در باب فعالیت نیروی کار آنروا روسنسازی کند، چراکه همه اشکال تنفر و خشونت غیرقابل قبول است و تحمل نخواهد شد.» به نظر میرسد در نبود کمکهای بشردوستانه ازسوی دولتهای غربی به آنروا، شرایط در غزه رو به وخامت جبرانناپذیری برود.
احسان پناهبر