با گذشت سومین ماه از جنگ غزه، خشم مردمان اردن که غالبا فلسطینی هستند، افزایش یافته و تظاهرات گسترده در حمایت از حماس و مقاومت فلسطین شتاب خود را حفظ کرده است.
به گزارش اعتماد، در همین راستا، اسامه الشریف، روزنامه‌نگار و مفسر سیاسی به المانیتور گفت: «سطح خشم و ناامیدی در بالاترین سطح خود قرار دارد، بسیاری از مردمان اردن و جهان عرب از امریکا روی برگردانده و این بازیگر را شریک نسل‌کشی در غزه می‌دانند. ایالات متحده سالانه میلیارد‌ها دلار کمک نظامی در اختیار اسراییل قرار داده و از زمان حمله هوایی و زمینی ارتش اسراییل به غزه که منجر به کشته شدن بیش از ۲۰ هزار مرد، زن و کودک فلسطینی شده، متعهد شده تا میلیارد‌ها دلار دیگر را در اختیار این بازیگر بگذارد. در همین راستا، عامر سبائله، تحلیلگر اردنی با انتشار گزارشی تاکید کرد که موجی از ناامیدی نسبت به ایالات متحده و غرب بر سر اردن و دیگر کشور‌های عرب ایجاد شده، موجی که شعله‌ور شدن آن می‌تواند مرحله تازه و بالقوه‌ای را علیه غرب ایجاد کرده و به ادعای گروهی زمینه را برای ظهور رادیکالیسم هموار کند.
به ادعای این تحلیلگر این احتمال بالاست که گروهی رادیکال از نفرت، خشم و ناامیدی مردم، به نفع خود بهره‌برداری کنند. سبائله به دوره قبل از جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ اشاره کرد، زمانی که خشم نسبت به ایالات متحده نیز بالا بود، در آن بازه زمانی، لارنس فولی، دیپلمات امریکایی در خارج از خانه خود در امان ترور شد؛ حادثه‌ای که سبائله هراس دارد، تکرار شود. او گفت: «این خطر وجود دارد که گروهی از مردم نتوانند بین مردم غربی و دولت‌های غربی تمایز قائل شوند.»
همان‌طور که احساسات ضد غربی در سراسر پادشاهی (اردن) افزایش یافته، محبوبیت حماس و گردان‌های القسام، شاخه نظامی این گروه نیز بیشتر شده است.
۲۴ نوامبر، یک روز پس از آنکه ابوعبیده سخنگوی گردان‌های القسام از اردنی‌ها خواست تا وارد میدان شوند، هزاران اردنی در حمایت از گروه مقاومت، پشت بنر بزرگی که روی آن نوشته شده بود «مقاومت انتخاب ماست» به خیابان‌ها آمدند. پوستر‌های مبارزان ابوعبیده و حماس در میان جمعیت مردان، زنان و کودکان دست به دست می‌شد. ناظران با استناد به این گزاره بر این باورند که هر گونه بی‌ثباتی در اردن، امریکا و غرب را تحت فشار قرار خواهد داد، بالاخص آنکه اردن یکی از متحدان منطقه‌ای مهمی است که غرب بدان تکیه می‌کند.
با افزایش محبوبیت حماس، متحد این گروه یعنی جبهه اقدام اسلامی، شاخه سیاسی اخوان‌المسلمین در اردن نیز توجه‌ها را به خود جلب کرده است. شاخه سیاسی اخوان‌المسلمین تظاهراتی را در دو ماه گذشته سازماندهی کرده است. سبائله گفت که این بخشی از کارزار اقدام اسلامی برای جلب حمایت پیش از انتخابات آتی است که قرار است بین جولای و نوامبر برگزار شود. از منظر این تحلیلگر، مساله غزه به جبهه اقدام اسلامی فضا برای بسیج و جذب مردم داده و موجب شده تا این جبهه شعار‌ها و مواضع اعلامی حماس را به عنوان بخشی از پلتفرم خود در اردن تعریف کند.
در طول دهه ۱۹۹۰، حماس در اردن فعال بود و دفاتری در این کشور داشت. در سال‌های شکل‌گیری این گروه، اردن به حماس پناهگاهی پیشنهاد داد که بتواند با احزاب مرتبط با اخوان‌المسلمین همکاری نزدیک داشته باشد. با این حال، این دفتر در سال ۱۹۹۹ بسته شد، یعنی زمانی که ملک عبدالله دوم تحت فشار ایالات متحده، اسراییل و تشکیلات خودگردان فلسطین قرار گرفت تا حماس را مهار کند. به اعتقاد سبائله، فعالیت اخوان‌المسلمین - بزرگ‌ترین حزب مخالف کشور - رهبران اردن را تحت فشار قرار خواهد داد. در طول جنگ اخیر میان اسراییل و حماس، اردن برای آنکه حساب خود را از اسراییل جدا کند به اهرم‌های دیپلماتیک متفاوتی متوسل شد، از جمله فراخواندن سفیر خود از اسراییل و اعلام عدم امضای قرارداد آب در برابر انرژی با این بازیگر. در حال حاضر هم پادشاهی نسبت به حمله اسراییل به کرانه باختری که می‌تواند میلیون‌ها فلسطینی را مجبور به فرار به اردن یا مصر کند، از رویکردی محتاطانه پیروی می‌کند.
در همین راستا، پارلمان اردن در پاسخ به درخواست‌های مردم مبنی بر لغو معاهده صلح این کشور با اسراییل در سال ۱۹۹۴، توافقی موسوم به معاهده «وادی عربه» و پایان دادن به قرارداد چند میلیارد دلاری گاز اردن با اسراییل که در سال ۱۹۹۳ به امضا رسید، قاطعانه تاکید کرده که اردن از اسراییل فاصله بگیرد. بیشر الخساونه، نخست وزیر اردن نیز در اشاره‌ای نادر به معاهده صلح ماه گذشته گفت که این توافق در حال تبدیل شدن به کاغذی روی قفسه‌ای است که گرد و غبار روی آن می‌نشیند. او تاکید کرد که «همه گزینه‌ها روی میز است.» نخست‌وزیر در شرایطی قرار دارد که می‌گوید، اردن در حال حاضر به دنبال جایگزین‌هایی است که در صورت لزوم روابطش با تل‌آویو را قطع کند. با این همه، این مقام اذعان داشت که اردن تنها در صورتی این معاهده را کنار می‌گذارد که سیاست‌های اسراییل را به عنوان «تهدیدی وجودی برای پادشاهی» ببیند.
عامر سبائله، تحلیلگر مدعی است که دولت اردن باید مراقب باشد که در فاصله گرفتن از متحدانش بیش از آن چیزی که می‌جوید، گامی برندارد. او در ادامه خاطرنشان کرد: پادشاهی همچنان به واسطه میلیون‌ها دلار کمک‌های امریکا که سالانه دریافت می‌کند، به منافع ایالات‌متحده وابسته است و باید با احتیاط حرکت کند. در این میان هستند گروهی از ناظران که مدعی‌اند، هر اندازه اردن بیشتر از مواضعش عقب‌نشینی کند، مخالفانش جلوتر می‌آیند. با این همه منتقدان این ایده، باور متفاوتی دارند و هشدار داده‌اند که لفاظی‌های رسمی اردن می‌تواند به خشم در خیابان‌ها دامن بزند. از منظر آنها، ممکن است گروهی تصور کنند که تحریم «محصولات امریکایی و غربی» راه‌حل است، اما گروهی دیگر که تمایل‌های رادیکالی دارند، از منظری متفاوت ماجرا را رصد کرده و بگویند، تحریم محصولات غرب بی‌نتیجه است و باید امریکا و ارزش‌های غربی هدف قرار بگیرند.
رویکرد منتقدان، هراس از ظهور جریان رادیکال را افزایش داده است. موسسه مطالعاتی چتم هاوس با اشاره به نظرسنجی‌های رسمی و غیر رسمی در این باره نوشت که مردم اردن حامی آرمان فلسطین اکنون رویارویی نظامی را به مذاکرات سیاسی ترجیح می‌دهند، به‌ویژه به دلیل ضعف تشکیلات خودگردان فلسطین. این اندیشکده در ادامه تاکید کرد که بسیاری از حامیان سابق فتح در اردن اکنون به صفوف حماس پیوسته‌اند که دیگر تنها یک جنبش نیست.
قبایل اردن که یکی از ارکان نظام اجتماعی، سیاسی و امنیتی این کشور قلمداد می‌شوند، از نکبت ۱۹۴۸ تا حد زیادی از فلسطینی‌ها حمایت کرده‌اند. برای مثال، قبل از سال ۱۹۶۷، در دوره اتحاد بین کرانه‌های غربی و شرقی رود اردن، افراد قبایل در نبرد علیه ارتش اسراییل شرکت کردند. در جریان حمله اخیر اسراییل به غزه نیز آنچه در گفتمان قبیله‌ای تازه به نظر می‌رسید، حمایت آشکار نه‌تن‌ها از حماس به عنوان یک کل، بلکه از محمد ضیف، یکی از رهبران ارشد حماس به‌طور خاص است.
اردن شاهد این است جنگ اسراییل و حماس می‌تواند هر لحظه از غزه به چندین جبهه از جمله کرانه باختری گسترش یابد. واکنش نامتناسب اسراییل، با حمایت کامل امریکا، به حملات حماس در ۷ اکتبر این احتمال را به وجود آورده که بحران حاکم بین‌المللی شده و چندین طرف در سراسر خاورمیانه درگیر جنگی گسترده شوند. این مهم‌ترین دغدغه دولت اردن است. از همین رو گروهی از تحلیلگران بر این باورند میان اردن و مصر نوعی هماهنگی به وجود آمده؛ دو بازیگر می‌خواهند از احتمال انتقال دسته جمعی غیرنظامیان فلسطینی به سرزمین‌های‌شان جلوگیری کنند، گزاره‌ای که به ادعای رهبران دو بازیگر امنیت ملی را مخدوش می‌کند. به همین دلیل این واقعیت که اردن تلاش اسراییل برای جابه‌جایی فلسطینیان را «اعلان جنگ» می‌داند، از زمانی که این دو بازیگر روابط خود را در سال ۱۹۹۴ عادی کردند، بی‌سابقه است.
لحن سیاست اردن به شدت نسبت به اسراییل تغییر کرده و روابط دوجانبه در سطحی پرتنش قرار دارد. واضح است که تجاوزات اسراییل علیه فلسطینی‌ها به سرعت به پذیرش گسترده «ایدئولوژی حماس» نه تنها در میان فلسطینی‌ها، بلکه در میان اردنی‌ها و اعراب در سراسر منطقه کمک می‌کند. به ادعای چتم هاوس این امر آینده امنیت اسراییل را به خطر می‌اندازد و ممکن است نقشه سیاسی خاورمیانه را با اتحاد‌های جدید، ظهور بلوک بریکس، عادی‌سازی روابط عربستان و اسراییل و افزایش حضور ایران در جهان عرب تغییر دهد.
