سکاهای باستانی ـ جنگجوها و دامداران عشایری هندوایرانی که در استپهای اروپا و آسیا میزیستند ـ پوست انسان را به چرم تبدیل میکردند.
به گزارش راهنماتو، نتایج یک مطالعه جدید ادعای مورخ باستانی یونان، هرودوت را تأیید میکند که میگفت سکاها (حدود ۸۰۰ ق. م تا ۳۰۰ م) از گوشت انسان چرم درست میکردند.
محققان ۴۵ نمونه از چرم را از ۱۸ گورستان در ۱۴ محوطه باستانی در جنوب اوکراین تجزیهوتحلیل کردند. نتایج پژوهش آنها در ۱۳ دسامبر در نشریه PLOS One منتشر شد. اشیاء چرمی در زمانهای متفاوت طی چند دهه اخیر گردآوری شده بودند.
تیم تحقیقاتی دریافت دو نمونه از چرمها ـ که هر دو از تیردان یا محفظههای نگهداری پیکان به دست آمده بودند ـ از پوست انسان ساخته شده بودند. چرمهای حیوانی ـ شامل گوسفند، بز، گاو و اسب نیز در ساخت تیردان استفاده شده بود. تیردانها در کورگانها دفن شده بودند؛ کورگانها تپههایی بودند که مقبره حاکمان یا سایر اعضای عالیرتبه جامعه در آن قرار داشت و قدمت آنها به ۲۴۰۰ سال قبل باز میگردد که سکاها در حال پیشرفت و رونق گرفتن بودند.
نویسنده همکار این پژوهش، مارگاریتا گلبا، استادیار باستانشناسی در دانشگاه پادوآ در ایتالیا، میگوید: «با توجه به اینکه تیردانها یکی از عناصر مهم هویت جنگجویان سکایی بودند، احتمالش بسیار زیاد است که این تیردانها به همراه صاحبانشان دفن شده باشند.»
تیم تحقیقاتی برای تجزیهوتحلیل چرم از انگشتنگاری توده پپتیدی استفاده کرده است که تکنیکی است که پروتئینهای خاص در نمونههای آلی را برای تعیین نوع حیوانی که در ساخت آن ماده آلی استفاده شده است، بررسی میکند.
نتایج آنها نشان داد که هرودوت (که در حدود ۴۸۴ تا ۴۲۵ ق. م میزیست) درباره تغییر کاربری پوست انسان به عنوان چرم درست میگفت.
هرودوت نوشته بود که یک سکایی گوشت انسان را «با دنده گاو از استخوان جدا میکند و پوست را در دستانش ورز میدهد و وقتی انعطافپذیر شد آن را به عنوان حوله دستی نگه میدارد، به زین اسبی که میراند میبندد و به آن افتخار میکند، زیرا هر کسی که حولههای دستی بیشتری از پوست انسان درست کرده باشد به عنوان بهترین مردان قضاوت میشود.»
هرودوت نوشت است: «بیشتر سکاها از این پوستها برای درست کردن لباس استفاده میکردند، آنها را مثل پوستینی از پوست به هم میدوختند. بسیاری از آنها پوست، ناخن و همه چیز را از دستان راست دشمنان مردهشان جدا میکردند و برای تیردانهایشان روکش درست میکردند.»
«تیم تحقیقاتی مینویسد: «یافتههای ما ادعاهای [مهیب]هرودوت را تأیید میکند.
بری کانلیف، استاد بازنشسته باستانشناسی اروپایی در دانشگاه آکسفورد که در این مطالعه حضور نداشته است، فکر میکند که شاید بتوان دلایل دیگری، به جز چیزهایی که هرودوت به آنها اشاره کرده است را، برای توضیح رفتار سکاها و ساختن چرم از پوست انسان بیان کرد.
او میگوید: «به این فکر میکنم که آیا ممکن است دلیلی که در پشت این رفتار وجود دارد این باشد که درواقع با مالکیت بخشهایی از چیزی که شکار کردهاید، چه انسان و چه حیوان، درواقع قدرت بیشتری بر آن اعمال میکنید. یعنی ممکن است این باور وجود داشته که تیرهای شما با نگهداری آنها در مجاورت پوست شکار، به سمت طعمه هدایت میشود؟»
هرودوت همچنین گفته است که سکاها اسبهایشان را با سر دشمنانشان تزیین میکردند. آیا ممکن است آنها علاوه بر اینکه معتقد بودند سرها نشانهای از دلاوری است، باور داشتند که نگهداری این سرها روی زین اسبها آنها را به سمت طعمه و قربانی هدایت میکند؟»
سکاها تنها انسانهای تاریخ نبودند که از پوست انسان به عنوان چرم استفاده میکردند. مثلا صحافی کتاب با استفاده از پوست انسان از دوران باستان تا کنون ادامه یافته است. تحقیقات سایت Live Science در سال ۲۰۲۰ درباره میزان استفاده از بقایای انسان فاش کرد که نسخه سال ۱۹۱۷ کتابی با عنوان «بیماریهای پوست» نگارش دکتر ریچارد سوتون، در فیس بوک به فروش گذاشته شده بود و فروشنده ادعا کرده بود که این کتاب با پوست انسان صحافی شده است.