ترس در زندگی کودکان می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد و در طولانی مدت به یک بیماری تبدیل شود که والدین می‌توانند به فرزندان خود برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات کمک کنند.
همه کودکان در سنین مختلف در زندگی خود دچار ترس و وحشت می‌شوند که یک بخش طبیعی از رشد آن‌ها محسوب می‌شود. این ترس‌ها هنگامی که دائمی و به مدت طولانی در کودک باقی بمانند یا ذهن کودک را به طور کامل اشغال کنند، غیرطبیعی هستند. این ترس‌ها در کودکان اثرات مخربی دارد و بر تمام فعالیت‌های عادی آن‌ها تأثیر می‌گذارد و اگر کودک نتواند از آن خلاص شود به بیماری تشویش یا ترس بی‌مورد و بی‌اساس مبتلا می‌شود. این بخش به انواع ترس، اثرات ترس‌های غیر طبیعی و راهکار مقابله با این نوع ترس‌ها در کودکان اختصاص یافته است.
ترس نوزادان
نوزادان به نوعی ترس‌های اولیه مانند ترسیدن از صدای بلند و از دست دادن تعادل یا سطح اتکاء دچار می‌شوند و با جیغ و گریه و جمع کردن دست و پا ترس خود را نشان می‌دهند. این ترس‌ها، به مرور زمان برطرف می‌شود.
ترس‌های معمول کودکان
کودکان در سنین ۶ تا ۸ ماهگی، از افراد نا آشنا می‌ترسند و این ترس تا ۱۸ ماهگی نیز ادامه دارد، اما با افزایش سن کودک، نوع ترس‌ها نیز تغییر می‌کند. بین ۲ تا ۵ سالگی در کودکان ترس‌هایی مانند ترس از تاریکی و تنهایی و ترس از حیوانات، بروز می‌یابد. با آغاز دوره دبستان در برخی از دانش آموزان ترس از مدرسه دیده می‌شود.
ترس نوجوانان
بر اثر تغییرات جسمی و عاطفی در دوران بلوغ ترس‌هایی مانند ترس از اشباح و چیز‌های غیر واقعی و اتفاقات غیر منتظره مثل وقوع سیل و زلزله و ... در نوجوانان ایجاد می‌شود.
ترس دائم و ثابت به هر دلیل بر جسم و روان کودک اثر بسیار نامطلوبی به جا می‌گذارد و سبب محروم نمودن کودک از زندگی طبیعی و شاد می‌شود و در جسم و روان کودک اختلال ایجاد می‌کند.
ترس، فعالیت‌های هوشی را مختل و گاه متوقف می‌کند و مانع بروز توانایی‌های ذهنی کودکان می‌شود. ترس از نظر هوش تاثیرات منفی برای کودکان دارد بدون آنکه کودک از نظر هوشی مشکل داشته باشد، دقت و تمرکز کمتری در یادگیری مطالب دارد و دچار فراموشی و حواس پرتی می‌شود.
ترس گاهی سبب افسردگی، خجالت و گوشه گیری می‌شود و کودکان را از فعالیت، شادی و تحرک لازم باز می‌دارد.
نامطلوب‌ترین اثر ترس این است که شخصیت کودک را نابود می‌کند و اطفال در مقابل ترس‌های شدید، واکنش‌های متفاوتی مانند کمرویی و افسردگی و پر خاشگری از خود نشان می‌دهند.
کودک ترسو به دلیل نداشتن اتکای در هیچ کاری داوطلب نمی‌شود و با رغبت کامل کار‌های خود را انجام نمی‌دهد، زیرا او نیروی زیادی را صرف مقابله با ترس می‌کند و برخی مواقع بی تفاوت و تنبل و ضعیف و بی اراده می‌شود.
بر اثر ترس دروغگویی نیز در کودک پدید می‌آید.
بیشترین صدمه را ترس به اعصاب کودک می‌زند به طوری که مغز به خوبی فرمان نمی‌دهد، بنابراین کودکان بر اثر ترس‌های شدید دچار لکنت زبان یاشب ادراری می‌شوند.
والدین باید به کودک خود کمک کنند تا با تقویت حس اعتماد به نفس و کسب مهارت‌های لازم با ترس‌های خود مقابله کنند و آنطور که در این بخش گفته شده است هیچ وقت با کوچک و ناچیز کردن آن مورد، سعی نکنید کودکتان را وادار به مقابله با آن کنید. گفتن «مسخره بازی در نیار! هیچ دیوی تو کمد تو قایم نشده!» ممکن است باعث شود فرزندتان بتواند بخوابد، اما ترس او از بین نخواهد رفت.
راه برطرف نمودن ترس‌ها مقابله با آنهاست پس هیچگاه اسباب ترس را برای فرزندان‌تان فراهم نکنید و اگر فرزندتان از سگ‌ها می‌ترسند سعی نکنید او دیگر با سگ روبرو نشود، زیرا این کار سبب می‌شود فرزندتان سگ‌ها را موجوداتی ترسناک و وحشت آور بداند. در مقابله با ترس کودکتان با او با مراقبت و توجه رفتار کنید تا بتواند با موقعیت ترس‌آور روبه رو شود تا در آینده بهتر با موقعیت‌های زندگی‌اش کنار بیاید.
مسائلی که فرزندتان را می‌ترساند برای او کاملا جدی و واقعی هستند در صورتی که شاید برای شما بی ارزش و خنده‌دار باشد و ممکن است باعث اضطراب و ترس او شود. پس هیچگاه در مواجهه با این ترس‌ها او را تحقیر نکنید یا به او نخندید و به او دلداری دهید تا او بتواند بر ترس خود غلبه کند.
حل مشکل با کمک یکدیگر
یکی دیگر از روش‌های غلبه بر ترس، کمک گرفتن از گارد محافظ (همچون یک عروسک)، تفنگ آبپاش یا گفتن جمله و... است که سبب دور شدن هیولای ذهن کودک می‌شود.
توضیح مسائل
توضیحات منطقی و تشریحی در مورد ترس کودک با او، می‌توانند سبب غلبه بر ترس شود، زیرا شنیدن توضیحات برای برخی از کودکان حس امنیت و خاطرجمعی دارد.
اگر تجربیات قدیم کودک مثلا واکسن زدن هفته قبل باعث ترس او شده خیلی آرام و منطقی برای او توضیح دهید که واکسن یا آمپول ابتدا کمی درد و سوزش دارد، اما خیلی زود از بین می‌رود و شما می‌توانید پس از آن با هم بیرون بروید و خوش بگذرانید.
شما می‌توانید برای کودک خود داستانی از کودکی تعریف کنید که ترس مشابه داشته است و توانسته بدون مشکل از آن عبور کند. صحبت کردن در مورد آن ترس بسیار کمک کننده است، کلمات گاهی قادرند احساسات منفی را از چیزی بیرون بکشند. اگر درمورد ترس‌ها صحبت کنید، قدرت آن‌ها کمتر خواهد شد.
تمرین در طول بازی
برای غلبه بر ترس کودک از دکتر با او در نقش دکتر با استفاده از وسایل پزشکی اسباب بازی، بازی کنید تا بر ترس‌هایش غلبه کند. اگر کودک شما از روبه رو شدن با غریبه‌ها می‌ترسد، با عروسک‌ها یا حیوان‌های اسباب‌بازی برخورد‌های مشابهی را برایش تداعی کنید تا بر این ترس غلبه کند.
محبت کردن
زمانی که شما مجبور به ترک او هستید و نمی‌توانید در کنارش باشید با استفاده از وسایل آرام کننده مانند بالش کهنه یا عروسک که به کودک احساس نزدیکی و اطمینان می‌بخشند کمک کنید تا بر ترس خود غلبه کنند. نگران نباشید او از ۴ سالگی به بعد این وسایل را کنار می‌گذارد و روش‌های دیگری برای کم کردن ترس خود بکار می‌برد.
ترس‌های خود را جلوی او بروز ندهید
سعی کنید ترس‌های خود را از بین ببرید یا دست کم جلوی کودک آن‌ها را بروز ندهید، زیرا سبب می‌شود که کودک هم از آن‌ها بترسد.
منبع: نمناک
