اگر بخواهی شکوه معماری ایرانی را از نظر بگذرانی لازم است در خانه پدری پدر علم تعلیم و تربیت ایران (غلامحسین شکوهی) در خوسف حاضر شوی.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، بزرگداشت هفته فرهنگی خوسف بهانه‌ای شد تا با همراهی جمعی از خبرنگاران سری به خانه پدر علم تعلیم و تربیت ایران بزنیم و پشت میز خانه‌ای که غلامحسین شکوهی در آن پا به این دنیا نهاد تا افتخار خراسان جنوبی، ایران و جهان باشد بنشینیم.
دل همه می‌خواست تا کوبه قدیمی را که بر در قدیمی خانه استاد می‌کوبیم یکی از فرزندان استاد در را به رویمان بگشاید، اما حیف و صد حیف که این خانه نیز همانند دیگر خانه‌های تاریخی شهر خوسف خالی از سکنه است و تاریخ آن در حال آوار شدن هرچه که مرمت‌های جزئی برای رفع خطر بنا از سوی میراث فرهنگی انجام شده، اما، چون خانه پدر علم تعلیم و تربیت ایران نیز مالک خصوصی دارد میراث بیش از این نمی‌تواند دخل و تصرفی در این بنا داشته باشد.
همین که وارد دالان و ورودی این خانه قدیمی که قدمت آن به عصر قاجار برمی گردد می‌شویم کتاب تاریخ معماری خانه‌های ایران جلوی رویمان ورق می‌خورد و پا بر ایوان این خانه که می‌گذاریم بوی کاهگل و خاک‌های نم خورده جانمان را تازه می‌کند و چشم و دل را می‌سپاریم به وسعت باغ چندهکتاری این خانه باغ ایرانی.
با این که خالی از سکنه است، اما در و دیوار، پنجره ها، حوض وسط حیاط، درخت انار آن حرف‌ها برای گفتن دارند. هر چند خراش‌های روزگار را می‌توان بر در و دیوار خانه پدری پدر علم تعلیم و تربیت ایران دید، اما زیبایی‌های معماری تاریخی ایران تو را به اعصار دورتر می‌برد و معمارانی که بنا‌هایی بنیان گذاشته اند که با گذشت سال‌ها هنوز پابرجاند و پابرجا خواهند ماند.
حیاط خالی، خانه خالی، زیر زمین آوار و ترسناک، باغ آن سوی حیاط خانه خزان زده، در و پنجره‌ها باز و همسایه‌ای که محصول زرشکش را به خانه‌ها روی ایوان آورده تا خشک شود چرا که مکانی امن‌تر از خانه پدری پدر علم تعلیم و تربیت ایران به طور حتم سراغ نداشته است.
دلت نمی‌خواهد از ایوان که به باغ چند هکتاری انار، زرشک، گل نرگس و... نظر می‌افکنی کسی بگوید وقت رفتن است و مدت‌ها بمانی به دورست‌ها و زیبایی آن بنگری. در زیبایی خانه‌های بالا ایوان غرق شوی، نه دلت می‌خواهد کمی در خانه‌ای که استاد پا به دنیا نهاده و ۵ سال اول زندگیش را در آن گذارنده مهمان مادر و پدر استاد باشی ساعتی با آن‌ها همکلام شوی از فخر پدر و مادر نه فخر ایران زمین بشنوی.
همه در تکاپو اند تا با گذشته پر افتخار پدر تعلیم و تربیت ایران عکس‌های یادگاری بگیرند تا در آرشیو‌ها به یادگار بماند برای آیندگان.
زنگ پایان حضور که به صدا در می‌آید هر چند می‌خواهی ساعتی در خانه‌ها و ایوان این خانه قدیمی تاریخ معماری ایرانی ورق بزنی و چند سطر از صفای آن با حوض وسط حیاط و درخت اناری که، چون ریشه در تاریخ تعلیم و تربیت ایران داشته دوباره روییده و زنده است بنگاری، اما باید بروی چرا که وقت رو به اتمام است.
آن طور که علی صالحی، مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوسف اظهارداشت: پیگیری‌ها برای ثبت خانه دکتر غلامحسین شکوهی پدر علم تعلیم و تربیت ایران در فهرست آثار ملی ادامه دارد.
به گفته وی خانه شکوهی دارای ویژگی‌های معماری، فرهنگی و سنتی است که به همین دلیل پیگیر ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور هستیم.
وی بیان کرد: این بنای زیبا که به عنوان یک خانه باغ تاریخی است دارای فضا‌های تابستان نشین مشرف به باغی زیبا و زمستان نشین است.
از دیگر بخش‌های آن می‌توان به یک ایوان با پوشش تاق و تویزه، سردر ورودی و هشتی اشاره کرد که با کاهگل و گچ اندود شده است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوسف از مرمت این بنا در سال ۹۸ خبرداد و گفت: دکتر شکوهی در این خانه به دنیا آمده و تا ۵ سالگی در آن زندگی کرده‌اند.
به گفته صالحی قدمت این بنا نیز به عصر قاجار برمی گردد.
استاد زنده یاد غلامحسین شکوهی با عنوان «پدر علم تعلیم و تربیت نوین ایران» شناخته می‌شود. او اولین وزیر آموزش و پرورش نظام جمهوری اسلامی ایران بود و مدرک دکترای علوم تربیتی داشت و به دلیل سابقه ۶۰ ساله در تعلیم و تربیت و امور پژوهشی، لقب چهره ماندگار تعلیم و تربیت ایران را به خود اختصاص داد. شکوهی، چهارم تیر سال ۱۳۰۵ در خوسف متولد شد.
تحصیلات اولیه را در مدرسه شوکتیه بیرجند گذراند و پس از دوره دانشسرای مقدماتی، در بیرجند به حرفه معلمی پرداخت. پس از دیپلم، برای ادامه تحصیل وارد دانشسرای عالی تهران شد و سال ۱۳۳۵ در رشته آموزش و پرورش ابتدایی لیسانس گرفت و سپس به عنوان شاگرد اول دانشسرای عالی با بورس دولتی به سوئیس رفت و در سال ۱۳۴۱ در رشته تعلیم و تربیت، دکتری گرفت.
دکتر شکوهی در دولت موقت به عنوان اولین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب منصوب شد در سال ۱۳۷۲ به دلیل ناراحتی ریوی و آلودگی هوای تهران، به زادگاه خود بازگشت و با درجه استادی در دانشگاه بیرجند به فعالیت آموزشی و پژوهشی ادامه داد و پس از ۵۷ سال تدریس، در سال ۱۳۷۹ با رتبه ۲۶ استادی بازنشسته شد، ولی تدریس را رها نکرد و در دانشگاه‌های بیرجند و تربیت مدرس تهران به تدریس ادامه داد.
از جمله آثار این استاد برجسته در بخش تالیف، «روش آموختن حساب و هندسه»، «مبانی اصول آموزش و پرورش» با ۲۷ نوبت تجدید چاپ، «تعلیم و تربیت و مراحل آن» با ۲۰ مرتبه تجدید چاپ و در بخش ترجمه «تعلیم و تربیت» تالیف امانوئل کانت و «مربیان بزرگ» تالیف ژان شاتو است. او همچنین بیش از ۶۰ مقاله در نشریات علمی داخلی و دو مقاله در مجله‌های معتبر خارجی منتشر کرد.
شکوه ایران زمین را در خانه پدری غلامحسین شکوهی پدر علم تعلیم و تربیت ایران به تاریخ می‌سپاریم امید که خانه اولین وزیر آموزش و پرورش ایران زمین با کاربری مناسب به روز‌های اوج و شکوهش در خوسف بازگردد.
