اخیراً متوجه شده‌اید دندان‌هایتان بلندتر به نظر می‌رسند؟ ممکن است لثه‌هایتان عقب رفته باشند که می‌تواند منجر به حساسیت دندان، پوسیدگی دندان و حتی ازدست‌رفتن دندان شود.
عقب‌رفتگی لثه یک مشکل تدریجی است و زمانی اتفاق می‌افتد که بافت لثه خودش را از روی دندان کنار می‌کشد و ریشه دندان در معرض قرار می‌گیرد. عقب رفتن لثه می‌تواند برای تمام دندان‌ها یا فقط یک دندان اتفاق بیفتد.
گاهی تنها با نگاه‌کردن در آینه می‌توانید عقب‌رفتگی لثه را ببینید و اگر خفیف باشد احتمالاً هیچ علامت دیگری ندارد. اما عقب‌رفتگی لثه‌ای که شدیدتر است می‌تواند در نهایت منجر به دندان‌درد و حساس شدن دندان و حتی لق شدن دندان شود.
دانستن علت عقب‌رفتگی لثه می‌تواند به کنترل آن کمک کند.
مسواک‌زدن منظم برای سلامت دهان ضروری است؛ اما اگر محکم مسواک بزنید باعث تحریک بافت لثه و التهاب آن شده و می‌تواند به‌مرورزمان عقب رفتن لثه را به دنبال داشته باشد.
بعضی از افراد از مسواک‌های خیلی سخت و زبر استفاده می‌کنند؛ اما مسواک سخت یا حتی مدیوم می‌تواند برای لثه‌ها زیادی سفت باشد. بهتر است از مسواک نرم استفاده کنید.
شما باید روزی دو بار مسواک بزنید و یک بار هم از نخ دندان استفاده کنید؛ اما بیشتر از این نیاز نیست. مسواک را با ملایمت و با حرکات دورانی روی دندان‌ها بکشید. اگر عادت کرده‌اید محکم مسواک بزنید برای ترک این عادت نادرست مسواک را فقط با انگشت اشاره و شست و انگشت‌های میانی‌تان در دست بگیرید. این کار باعث می‌شود مسواک کمتر در دست شما اهرم شده و یادتان بماند که ملایم‌تر مسواک بزنید.
به‌اندازه کافی مسواک‌نزدن هم می‌تواند باعث عقب‌رفتگی لثه بشود. بهداشت ناکافی دهان باعث می‌شود روی دندان‌ها پلاک (لایه‌ای چسبنده روی دندان ناشی از غذا‌ها و باکتری‌ها) یا تارتار (پلاک سخت شده‌ای که باعث پوسیدگی دندان می‌شود) اطراف خط لثه جمع شود که می‌تواند آن‌ها را ملتهب نیز بکند. در نتیجه بافت لثه می‌تواند ضعیف و بیشتر مستعد عقب‌رفتگی بشود.
با روزی دو بار و هر بار دو دقیقه مسواک‌زدن می‌توانید جلوی تجمع پلاک را بگیرید. روزی یک بار قبل از مسواک‌زدن از نخ دندان استفاده کنید و سپس دهان خود را با دهان‌شویه آنتی‌باکتریال شستشو دهید تا ذرات باقیمانده پاک شوند. از دهان‌شویه‌های حاوی الکل استفاده نکنید، چون دهان را خشک می‌کنند.
دندانپزشک هم می‌تواند طی چکاپ‌های روتین، پلاک‌ها را از روی دندان‌هایتان پاک‌سازی کند.
پلاک و تارتار می‌تواند در نهایت به زیر خط لثه نفوذ کند و باعث التهاب بیشتر لثه شده و بیماری لثه یا عفونت لثه ایجاد کند. این مشکل می‌تواند لثه‌ها را قرمز و متورم و ملتهب کند و باعث عقب‌رفتگی‌شان بشود.
بیماری لثه به‌مرورزمان تشدید شده و جویدن را دردناک می‌کند و حتی ممکن است دندان لق شده و بیفتد.
اگر علائم بیماری لثه را دارید به دندانپزشک مراجعه کنید. این مسئله معمولاً با یک پاک‌سازی عمیق دندانی که باکتری‌های زیر خط لثه را بیرون می‌کشد قابل‌کنترل است.
در برخی موارد دندانپزشک ممکن است مستقیماً زیر لثه‌ها آنتی‌بیوتیک وارد کند تا عفونت درمان شود.
مرتباً دندان‌قروچه‌کردن باعث وارد شدن فشار زیادی به لثه‌ها می‌شود و در نهایت ممکن است لثه‌ها ملتهب و متورم شوند. این التهاب به‌مرورزمان باعث عقب‌رفتگی لثه خواهد شد.
دندان‌قروچه یا بروکسیسم برای هر کسی می‌تواند اتفاق بیفتد؛ اما مشکل اینجاست که اغلب دلیل آن اضطراب کنترل نشده است. بیشتر افرادی که دندان‌قروچه می‌کنند این موضوع را نمی‌دانند؛ چون زمانی این کار را می‌کنند که در خواب هستند، اما دندان‌قروچه می‌تواند باعث دردناک و حساس شدن دندان‌ها، گرفتگی عضلات فک، سردرد یا درد در فک و گردن و گوش‌ها شود.
اگر علائم دندان‌قروچه را دارید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند توصیه کند شب‌ها از گارد دهان استفاده کنید یا برای کنترل استرس و اضطرابتان از تکنیک‌های ریلکسیشن کمک بگیرید.
دندان‌هایی که کج شده‌اند یا به هم فشرده شده‌اند می‌توانند به لثه آسیب بزنند. اگر یک ناهمترازی بین دندان‌ها وجود داشته باشد، بافت لثه‌ای که روی ریشه را پوشانده ممکن است در معرض آسیب و پارگی ناشی از فعالیت‌هایی مثل جویدن و مسواک‌زدن قرار بگیرد و در نتیجه لثه عقب برود.
اگر دندانپزشک شما شک داشته باشد که ناترازی دندان‌هایتان باعث آسیب لثه‌ها شده شما را به یک ارتودنتیست ارجاع خواهد داد. ارتودنتیست ممکن است توصیه کند برای ردیف‌کردن دندان‌ها از بریس استفاده کنید تا در نهایت از لثه‌هایتان محافظت شود.
حتماً می‌دانید که سیگارکشیدن باعث بدرنگ شدن دندان‌ها می‌شود؛ اما خوب است بدانید بر لثه‌ها نیز اثر می‌گذارد. تنباکو سیستم ایمنی را ضعیف کرده و لثه‌ها به‌سختی می‌توانند با عفونت مبارزه کنند و در نهایت لثه ملتهب شده و عقب می‌رود. هر چه مدت طولانی‌تری سیگار بکشید، احتمال اینکه دچار مشکلات لثه شوید بیشتر خواهد شد.
بهترین راه محافظت از سلامت دهان و دندان در برابر اثرات سیگار و تنباکو، ترک سیگار است. عادت‌های درست بهداشت دهان و دندان نیز می‌تواند مفید باشد: به طور مرتب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید و چکاپ‌های دندانپزشکی‌تان را جدی بگیرید.
پیرسینگ در ناحیه دهان می‌تواند ریسک عقب‌رفتگی لثه را به‌مرورزمان بیشتر کند. گاهی پیرسینگ باعث تحریک و التهابی می‌شود که نتیجه‌اش می‌تواند عقب‌رفتگی لثه باشد. در دیگر موارد، پیرسینگ می‌تواند باعث آسیب به بافت دندان یا لثه شود و التهاب ایجاد کند.
اگر پیرسینگ لب یا زبان دارید باید بهداشت دهان را بیشتر رعایت کنید. بعد از غذا از دهان‌شویه استفاده کنید.
اگر پیرسینگ علائمی از عفونت نشان داد، مثل درد و قرمزی و التهاب به پزشک مراجعه کنید.
متأسفانه عقب‌رفتگی لثه قابل‌برگشت نیست و شما نمی‌توانید خودتان این مشکل را حل کنید. اما می‌توانید با عادت‌های بهداشتی از بدتر شدن این مشکل پیشگیری کنید:. روزی دو بار دندان‌ها را مسواک بزنید و حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید. با ملایمت و باحوصله مسواک بزنید.. از دهان‌شویه استفاده کنید. یک دهان‌شویه آنتی‌باکتریال می‌تواند باکتری‌ها را از بین ببرد و از عفونت لثه پیشگیری کند.. به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید. بیشتر افراد نیاز دارند سالی دو بار دندان‌های خود را پاک‌سازی کنند. اگر ریسک فاکتور‌های بیماری لثه را دارید، مثلاً سیگار می‌کشید، دیابت دارید یا دارویی مصرف می‌کنید که باعث خشکی دهان می‌شود، به مراجعات مکررتری به دندانپزشک نیاز دارید.. اگر سیگار می‌کشید ترک کنید. تنباکو همان‌طور که گفتیم قدرت بدن برای مبارزه را عفونت‌ها را کاهش می‌دهد.. مشکلات دندان را زودتر درمان کنید. در مورد هر مشکلی که در دهان و دندان دارید زودتر با دندانپزشک مشورت کنید.
خوب است سالی دو بار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید؛ اما در فواصل این ویزیت‌ها باید حواستان به هر گونه علامتی باشد و اگر مثلاً متوجه عقب رفتن لثه یا درد و ناراحتی در اطراف خط لثه شدید زودتر مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند با بررسی شدت عقب‌رفتگی لثه‌تان بهترین درمان را توصیه کند.
درمان عقب‌رفتگی لثه می‌تواند شامل اقدامات زیر باشد:
پاک‌سازی عمیق که باکتری‌ها و التهاب را از بین می‌برد.
آنتی‌بیوتیک موضعی که می‌تواند بیماری لثه را درمان کند.
پوشاندن ریشه دندان که شامل استفاده از چسب رنگ دندان روی ریشه می‌شود تا ریشه دندان کمتر در معرض باشد و علائمی مثل حساسیت دندان از بین برود.
ارتودنسی که می‌تواند دندان‌ها را در جای خود ردیف کند.
جراحی پیوند لثه که معمولاً شامل گرفتن بافتی از سقف دهان و چسباندن آن به خط لثه می‌شود.
منبع: تبیان
