کارشناس مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، با تاکید بر اهمیت توجه ویژه به سلامت زنان و دختران، گفت: تغذیه ناکافی و استفاده از سوخت‌های پخت و پز ناایمن، بار منفی بیشتری را بر سلامت زنان و دختران وارد می‌کند.
به گزارش ایسنا، دکتر مینا کاویانی، اظهار کرد: یکی از مهمترین عواملی که در تمامی دوران سلامت زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد تغذیه است، به طور مثال در دوران بلوغ و نوجوانی دختران با پدیده عادت ماهیانه و دفع خون از بدن مواجه می‌شوند، از این رو توجه به دریافت میزان کافی آهن خصوصا از منابع غذایی آهن با منشاء حیوانی نظیر انواع گوشت قرمز بسیار مهم است. ضمن اینکه در صورت لزوم باید از مکمل آهن طبق نظر پزشک استفاده شود.
وی با اشاره به اینکه برای رشد بویژه رشد قدی نیاز به دریافت مقادیر کافی از مواد مغذی شامل پروتئین با کیفیت بالا، کربوهیدرات‌های سبوس‌دار، چربی‌های دارای اسید‌های چرب ضروری، مواد معدنی مانند کلسیم، روی و آهن و انواع ویتامین‌های محلول در چربی (A, D, E, K) و محلول در آب (ویتامین‌های گروه B و ویتامین C) است، ادامه داد: از طریق داشتن برنامه غذایی صحیح این مواد غذایی قابل تامین است.
وی با بیان اینکه با توجه به دوره بلوغ و تغییرات هورمونی، دختران نوجوان معمولا دچار جوش‌های پوستی می‌شوند و شاید نگرانی‌هایی را از جهت زیبایی پیدا کنند، خاطرنشان کرد: باید گفت میوه‌ها و سبزی‌های تازه می‌توانند ضمن تامین ویتامین‌ها و مواد مورد نیاز، به تامین آب و شادابی پوست کمک کنند؛ ضمن اینکه با داشتن فیبر غذایی از اضافه وزن و چاقی نیز پیشگیری می‌کنند.
کاویانی با اشاره به اینکه دوران بارداری یکی از دوران‌هایی است که در آن بدن یک زن در شرایط استرس فیزیولوژیک قرار می‌گیرد، اضافه کرد: در این دوران نیاز‌های تغذیه‌ای زنان به گونه‌ای است که علاوه بر حفظ سلامت مادر، مواد مغذی مورد نیاز جنین نیز باید تامین شود تا این دوره به سلامت طی شود؛ البته این به معنی دو برابر شدن مواد غذایی مصرفی مادر از ابتدای بارداری نیست.
به حداقل رساندن مصرف قند‌های ساده و مواد غذایی حاوی آن، پرهیز از مصرف نمک اضافی و مواد غذایی و تنقلات حاوی نمک، مصرف منابع فیبر غذایی مانند غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها و میوه‌ها که به رفع مشکلاتی نظیر یبوست کمک می‌کند، نوشیدن مقدار کافی آب و مایعات سالم مانند آبمیوه تازه طبیعی نیز از جمله مواردی بود که کارشناس مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور بر ضرورت استفاده از آن تاکید کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین ویتامین‌های گروه B که در ساخت و تکمیل لوله عصبی جنین نقش دارد، اسید فولیک است، اضافه کرد: از اصلی‌ترین منابع اسید فولیک می‌توان به سبزی‌های برگ‌سبز و کلم بروکلی اشاره کرد که باید در برنامه غذایی مادر گنجانده شود.
این کارشناس تغذیه ادامه داد: یکی دیگر از مهمترین مواد معدنی ضروری برای رشد مغز جنین، "یُد" است. زنان باردار باید برای تامین ید کافی ماهی و غذا‌های دریایی را در برنامه غذایی خود بگنجانند و ضمن پرهیز از زیاده‌روی در مصرف نمک، تنها از نمک تصفیه‌شده یددار استفاده کنند.
وی ادامه داد: زنان پیش از ورود به دوران بارداری بهتر است به وزن سالم برسند تا دچار مشکلات ناشی از آن نظیر دیابت بارداری نشوند.
کاویانی در ادامه توضیحاتی درباره دوران شیردهی ارائه کرد و افزود: ترکیب شیر هر مادری متناسب با نیاز‌های تغذیه‌ای نوزاد او است، برای مثال شیر مادری که نوزاد نارس به دنیا آورده دارای پروتئین بیشتری نسبت به شیر مادر نوزاد به موقع متولد شده است، زیرا او باید خارج از رحم کمبود رشد خود را جبران کند.
وی عنوان کرد: شیر مادر مواد ایمنی‌زا دارد که برای تقویت سیستم ایمنی نوزاد که بویژه در چند روز اول تولد بسیار مهم است را داراست؛ از این رو برقراری تماس مادر و نوزاد در همان ساعت اول تولد و نوشیدن آغوز توسط نوزاد بسیار مهم است؛ ضمن اینکه شیر مادر به تنظیم فلور میکروبی دستگاه گوارش نوزاد کمک می‌کند.
کاویانی با بیان اینکه در شش ماه اول زندگی تغذیه شیرخوار منحصرا با شیر مادر است، ادامه داد: تغذیه مادر به طور مستقیم با ترکیب شیر او مرتبط است، از این رو برنامه غذایی مادر باید به‌گونه‌ای باشد که ضمن تامین نیاز‌های مادر، انرژی و مواد مغذی مورد نیاز برای تولید شیر را تامین کند (مصرف آب و مایعات کافی توسط مادر هم بسیار مهم است).
وی افزود: از آنجایی که تولید شیر مستلزم صرف انرژی در بدن مادر است، بخشی از چربی‌های ذخیره بدن مادر در دوران شیردهی صرف تولید شیر می‌شود و به این ترتیب به تناسب اندام مادر پس از زایمان کمک خواهد کرد.
وی با بیان اینکه خاتمه دوران باروری معمولا در میانسالی زنان رخ می‌دهد، افزود: این امر در نتیجه تغییرات هورمون‌های جنسی مانند استروژن انجام می‌شود و باعث ایجاد تغییراتی در ترکیب بدن او می‌شود؛ یکی از این تغییرات، کاهش تراکم استخوان‌ها است که زمینه‌ساز بروز بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز است؛ به همین جهت توجه به دریافت منابع غذایی کلسیم (شیر و فرآورده‌های کم‌چرب آن و مغزدانه‌ها)، قرارگیری در برابر نور خورشید، مصرف مواد غذایی غنی‌شده با ویتامین D و مکمل آن) و انجام فعالیت بدنی توصیه می‌شود.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی ادامه داد: بعضی از مواد غذایی گیاهی مانند سویا و فرآورده‌های آن دارای ترکیباتی مشابه هورمون‌های جنسی زنانه هستند که به آن‌ها فیتواستروژن می‌گویند. به نظر می‌رسد مصرف این مواد غذایی در حد اعتدال می‌تواند برخی علامت‌های یائسگی را کاهش دهد، هرچند اثرات آن کاملا اثبات نشده است.
کارشناس مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور با بیان اینکه تاثیر دیگر کاهش استروژن، افزایش چربی‌های بد خون یا LDL-c و کاهش چربی‌های مفید خون یا HDL-c است که یک زن را در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی وعروقی و سرطان قرار می‌دهد، اضافه کرد: برای حفظ سلامت و کاهش خطر بروز بیماری‌ها توصیه می‌شود زنان در برنامه غذایی روزانه خود از غلات کامل سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزی‌های تازه، منابع پروتئینی کم‌چرب یا بدون چربی، شیر و فرآورده‌های کم‌چرب آن یا نوشیدنی‌های سویا استفاده کرده و همواره با داشتن فعالیت بدنی، وزن خود را در محدوده سلامت حفظ کنند.
