چگونه سم مار، عنکبوت و اژد‌های کومودو می‌توانند شما را نجات دهند؟

مصطفی جرفی. فرارو- سم معمولا توسط طبیعت برای کشتن شما مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در برخی مواقع می‌تواند باعث نجات جان تان شود. از درمان لخته‌های خون گرفته تا اختلال نعوظ، سموم کشنده در مارها، عنکبوت‌ها و اژد‌های کومودو برای مصارف پزشکی مورد استفاده قرار گرفته اند.

به گزارش فرارو به نقل از سان، برخی از سموم حتی می‌توانند با کمک به جلوگیری از بروز حملات قلبی در دراز مدت جان افراد را نجات دهند.

در ادامه به برخی از ویژگی‌های نجات بخش زهر و سموم حیوانات مختلف خواهیم پرداخت:

مار

از درون داستان هری پاتر تا در میان سطور تورات مار‌ها همواره نمادی از خطر و بدخواهی بوده اند. در صورت مواجهه با نیش برخی از انواع مار‌ها ظرف مدت چند ثانیه رگ‌های خونی فردی که با آن مواجه شده از بین رفته و به دلیل خونریزی داخلی جان اش را ا دست خواهد داد. با این وجود، زهر افعی برزیلی که یکی از مرگبارترین گونه‌های مار در سراسر جهان می‌باشد اساس دارو‌های نجات دهنده جان انسان‌ها را تشکیل می‌دهد.

کاپتوپریل توسط موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی برای درمان فشار خون بالا توصیه می‌شود. این دارو هم چنین می‌تواند پس از حمله قلبی یا برای بیماران نارسایی قلبی تحت نظارت دقیق پزشکی مورد استفاده قرار گیرد اگرچه امروزه به ندرت تجویز می‌شود. به گفته بنیاد قلب بریتانیا ماده فعال این دارو در اصل از زهر مار گرفته شده است.

زهر مار زنگی کوتوله و افعی فلس دار اره نیز در دارو‌هایی مانند اپتیفیباتید و تیروفیبان استفاده شده است که برای درد قفسه سینه استفاده می‌شود. تحقیقات هم چنین نشان داده اند که زهر مار می‌تواند به درمان لخته‌های خون بدون خطر خونریزی اضافی کمک کند. نتیجه مطالعه‌ای که در نشریه Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology منتشر شد نشان می‌دهد سم خالص مار به بیماران کمک می‌کند بدون آن که آنان را در معرض خطر قرار دهد. دکتر "تو فو هوانگ" از دانشگاه ملی تایوان می‌گوید:" "زهر مار حاوی بسیاری از اجزای بیولوژیکی است که بر هموستاز* تاثیر می‌گذارد".

عنکبوت‌ها

دانشمندان ده‌ها سال است که از توانایی عنکبوت سرگردان برزیلی در ایجاد "نعوظ طولانی و دردناک" گیج شده اند. نیش آن خزنده می‌تواند کشنده باشد و همچنین باعث ایجاد علائم عجیب شود. با این وجود، آنان اکنون معتقدند که می‌توانند قدرت عنکبوت را با یک ژل مالشی برای اختلال نعوظ مهار کنند. محققان برزیلی در حال حاضر در حال آزمایش این ژل هستند و ۷۲ مرد تحت آزمایش قرار می‌گیرند.

پروفسور "ماریا النا دی لیما" از دانشگاه فدرال میناس گرایس در برزیل می‌گوید: "آزمایش‌ها نشان داده اند که این ترکیب بدون هیچ گونه سمیتی کار می‌کند، زیرا عملا در جریان خون تشخیص داده نمی‌شود". آزمایش‌ها در سال ۲۰۱۹ نشان داد که این مولکول وقتی به عنوان ژل استفاده می‌شود جریان خون به آلت تناسلی را تا ۱۱۳ درصد بهبود می‌بخشد. ترکیبی که BZ۳۷۱A نام دارد به مردان کمک می‌کند ظرف مدت نیم ساعت نعوظ داشته باشند. تصور می‌شود که این ترکیب با افزایش سطح اکسید نیتریک که رگ‌های خونی آلت تناسلی را باز می‌کند کار می‌کند و باعث می‌شود خون بیش تری در هنگام برانگیختگی وارد شود.

دانشمندان اکنون در حال آماده سازی فاز ۲ کارآزمایی بالینی برای آزمایش این دارو بر روی مردانی هستند که به دلیل سرطان جراحی برداشتن پروستات انجام داده اند. در صورت موفقیت آمیز بودن قبل از آن که سازنده داروی Biozeus به دنبال تاییدیه برای استفاده گسترده‌تر باشد آزمایش‌ها گسترش یافته و در بیمارستان‌ها انجام می‌شود.

اژد‌های کومودو

بزرگترین مارمولک روی زمین اژد‌های کومودو دارای غدد سمی مملو از سموم است که فشار خون را کاهش می‌دهد و باعث خونریزی شدید، جلوگیری از لخته شدن خون و ایجاد شوک می‌شود.

در طبیعت این جانوران سنگی شکل سه متری از آن سموم برای کشتن طعمه‌ها از جمله گوزن، خوک، گاومیش آبی و حتی اعضای هم گونه خود استفاده می‌کنند. با این وجود، مانند افعی برزیلی دانشمندان دریافته اند که این سم می‌تواند برای درمان لخته شدن بیش از حد خون استفاده شود. محققان دانشگاه کوئینزلند در استرالیا طیفی از زهر مارمولک از جمله مارمولک مهره دار مکزیکی و مارمولک مانیتور بدون گوش را مورد مطالعه قرار دادند. نتیجه مطالعه آنان که در مجله Toxins منتشر شد نشان داد که این سموم می‌توانند از ظرفیت بالقوه برای ساخت دارو‌های رقیق کننده خون در آینده برخوردار باشند.

دکتر "ایوان کولوداروف" می‌گوید:"در حالی که سم مار‌ها موضوع مطالعه شدید بوده است کار نسبتا کمی روی سم مارمولک انجام شده است". سطح بالای تنوع شیمیایی زهر در مارمولک‌های مانیتور در مقایسه با مارمولک‌های پوست منجوقی نشان می‌دهد که زهر ممکن است در معرض فشار‌های انتخاب متفاوتی در این دو خانواده باشد. این نتایج نه تنها به درک ما از تکامل زهر کمک می‌کند بلکه زهر مارمولک آنگویمورف را به عنوان منابع غنی از مولکول‌های فعال زیستی جدید با ظرفیت بالقوه طراحی دارو نشان می‌دهد.

هِموستاز یا خون‌ایستی به قطع خونروی به روش‌های گوناگون گویند. هموستاز فرایند پیشگیری از هدر رفتن خون از عروق سالم و توقف خونریزی از عروق صدمه دیده‌است. در پارگی عروق به ترتیب اسپاسم عروق، تشکیل میخ پلاکتی و سپس انعقاد در جهت هموستاز رخ می‌دهد.