خیلی از افراد طعم تند را دوست دارند و همراه غذا سس تند مصرف میکنند یا فلفل تند به غذا میزنند. اما آیا این عادت غذایی سالم است؟
به گزارش تبیان، وقتی غذای تندی میخورید چه اتفاقی در بدنتان میافتد؟ آیا واقعاً غذای تند میتواند اثرات مثبتی روی بدن داشته باشد، مثلاً افزایش سوختوساز یا کمک به رفع گرفتگی بینی در زمان سرماخوردگی؟
ادویههای تند به طیفی از ترکیبات گفته میشود که مزه غذاها را تند کرده و احساس گرما ایجاد میکنند. مثلاً ترکیبی ناپایدار که در ترب کوهی و خردل وجود دارد ایزوتیوسیانات نامیده میشود و عامل بوی تند و خاصیت پاککنندگی سینوسهاست. اما وقتی مردم درباره غذای تند حرف میزنند منظورشان تندی و گرمایی است که از ترکیبی به نام کپسایسین میآید و بهوفور در فلفلهای تند و قرمز وجود دارد.
کپسایسین میتواند باعث شود احساس کنید دهان و زبانتان در آتش میسوزد؛ اما آتشی که احساس میکنید مثل دمای بالا نمیسوزاند و از نوع دیگری است. وقتی چیز تندی میخورید که حاوی کپسایسین است، گیرندههای درد سیگنالی به مغزتان میفرستند که شبیه احساس سوختن دریافت میشود. همین باعث میشود مغزتان فکر کند چیزی که خوردهاید واقعاً داغ بوده، شما را سوزانده و وادارتان کرده از خوردن دست بکشید. این روشی است که گیاهان فلفلی و تند از خودشان در برابر حیوانات محافظت میکنند تا خورده نشوند. کپسایسین ماده شیمیایی محرکی است که میتواند در تماس با پوست و چشمها یا دست شما همان واکنش دفاعی را ایجاد کند.
پسایسین با استفاده از معیار اسکوویل سنجیده میشود که بر اساس مقدار کپسایسین موجود، میزان تندی را مشخص مینماید. بچهها در مقایسه با بزرگترها میزان کمتری از کپسایسین را میتوانند تحمل کنند. چون بدنشان هنوز درحالرشد و تکامل است و ممکن است نتواند غذاهای تند را پردازش کند.
اما همیشه در تاریخ گفته شده که غذاهای تند و فلفلی برای سلامتی مفیدند. در واقع کپسایسین به چند دلیل میتواند برای سلامتی خوب باشد.
بر اساس یافتههای تحقیقاتی غذاهای تند حتی میتوانند طول عمرتان را افزایش دهد. نتایج نشان میدهند افرادی که بیشتر روزها غذاهای تند میخورند، ۱۴ درصد بیشتر احتمال دارد نسبت به افرادی که کمتر از یکبار در هفته غذاهای تند میخورند بیشتر عمر کنند. همین نتایج نشان دادهاند افرادی که مکرراً غذاهای تند میخورند کمتر ممکن است در اثر سرطان و بیماریهای قلبی و تنفسی جان خود را از دست بدهند.
کپسایسین میتواند خاصیت ضدالتهاب و تسکیندهنده درد هم داشته باشد. این باور وجود دارد که کپسایسین میتواند روی فرستندههای عصبی سیگنالهای درد به مغز اثر بگذارد. به همین دلیل در بیشتر داروهای موضعی ضددرد کپسایسین وجود دارد.
غذاهای تند میتوانند در پایین نگهداشتن BMI، افزایش متابولیسم و تقویت میکروبیوم روده نیز نقش داشته باشند. مطالعهای که بهتازگی انجام شد نشان میدهد غذاهای تند میتوانند بر فشارخون بالا نیز اثر خوبی داشته باشند. البته یک سری از بررسیها حاکی از این هستند که افرادی که زیاد غذاهای تند میخورند ممکن است سطح کلسترول بد خونشان (LDL) بالا باشد و همچنین احتمال دارد چاق باشند. بیشتر تحقیقاتی که در مورد ارتباط کپسایسین و وزن بدن انجام شدهاند شهودیاند و ارتباطی که نشان دادهاند، علت و معلولی نبوده و گاهی نتایج متناقضی دارند؛ بنابراین هنوز به مطالعات گستردهتری نیاز است.
هر چند برای تأیید اثرات بلندمدت مصرف منظم غذاهای تند بر سلامتی به تحقیقات بیشتری نیاز است؛ اما شواهد تاکنون نشان دادهاند مصرف زیاد غذاهای تند بدون ضرر نیست.
هر چند خیلی از افراد میتوانند بدون هیچ مشکلی از خوردن غذاهای تند لذت ببرند؛ اما بعضی دیگر ممکن است دچار ناراحتیهای گوارشی یا حتی واکنشهای جدیتری شوند. غذاهای خیلی تند میتوانند باعث شکمدرد، اسهال سوزشدار، درد در قفسه سینه، سردرد و استفراغ شوند.
اینکه غذاهای تند گوارش را ناراحت میکنند چند دلیل دارد. وقتی به مقدار زیاد کپسایسین میخورید به گوارش فشار وارد میکنید، زیرا این ماده در معده و رودههای باریک بالایی بیشتر جذب میشود. کپسایسین زیاد به دلیل تندی که دارد میتواند تولید اسید معده را مهار کرده و باعث التهاب معده شده و در سد دفاعی روده نیز تغییرات ساختاری ایجاد کند.
یکی از دلایل اینکه غذاهای تند را در میان محرکهای غذایی برای سندرم روده تحریکپذیر فهرست کردهاند نیز همین میتواند باشد. غذاهای تند میتوانند سندرم روده تحریکپذیر و بیماری التهابی روده را تشدید کنند. ضمناً خوب است بدانید فلفل برای گلویتان هم زیاد خوب نیست. غذاهای خیلی تند میتوانند یکی از علتهای اصلی ازوفاژیت یا التهاب مری باشند. یافتههای نشان میدهند کپسایسین در صورت مصرف مکرر میتواند علائم بیماری ریفلاکس را ایجاد کند. خیلی از بدهضمیهای معمول هم میتوانند ناشی از خوردن غذاهای تند باشند.
احساس سوزش دردناکی که از خوردن غذاهای تند ایجاد میشود فقط مربوط به دهان و معدهتان نیست. بعضی از افراد ممکن است در تماس مستقیم با مواد بسیار تند دچار احساس سوزش روی پوست خود شوند.
اگر ذرات فلفل یا باقیماندههای آن با چشمهایتان تماس پیدا کند میتواند بینهایت دردناک و تحریککننده باشد. به همین دلیل بهتر است هنگام استفاده از فلفلهای تند در آشپزی بسیار مراقب باشید. حتی استنشاق فلفل میتواند موجب حمله آسم شود. دوزهای بالی کپسایسین میتواند در افرادی که آسم دارند، انسداد برونش ایجاد نماید که علائم آن شبیه یک حمله شدید آسم میباشند.
عدهای از افراد باید کلاً از فلفلهای تند دوری کنند. بچههای کوچک دارای بدن و گوارش حساستری هستند. هر چند نمیتوان سنی را مشخص کرد که از آن به بعد کودکان بتوانند غذاهای تند بخورند؛ اما بهتر است غذاهای تند را تدریجی و کمکم به بچهها معرفی کنید و از جهت هر گونه حساسیت و واکنش آلرژیک در کودک دقیق باشید.
ظاهراً غذاهای تند رایج در بیشتر افراد بزرگسال مشکلی ایجاد نمیکنند. اما لازم است یادتان باشد که بدن هر کسی متفاوت است. بعضی از افراد ممکن است از نظر ژنتیکی دارای تحمل بیشتری برای غذاهای تند باشند؛ چون گیرندههای کمتری برای کپسایسین دارند.
برعکس این مسئله هم درست است: برخی از افراد با پرزهای چشایی بیشتر و حساستری متولد شدهاند و طبیعتاً نسبت به مقدار کمی از فلفل هم واکنش بیشتری نشان میدهند. بدن خود را بشناسید و بدانید تحملش در برابر غذاهای تند چقدر است. اگر قبلاً غذاهای تند در شما سوزش معده و عوارض ناخوشایند گوارشی ایجاد کردهاند پس بهتر است از خوردن آنها صرفنظر کنید.