افق توافق در نیویورک روشن می‌شود؟

در حالی که مبادله زندانیان ساده به نظر می‌رسد، اما دولت بایدن به دلیل آزاد سازی ۶ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در بانک‌های کره‌جنوبی، توسط منتقدان جمهوری‌خواهش تحت فشار قرار گرفته است. این وجوه تحت تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸، زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، مسدود شد. این پول اکنون به یک حساب تحت نظارت قطر منتقل شده است.

به گزارش اکوایران به نقل از المانیتور، پیش از خروج آمریکا از برجام، ایران به مفاد این توافق پایبند بود، اما از آن زمان به بعد، ایران به گریز هسته‌ای نزدیک‌تر است.

به نظر می‌رسد هدف از انتقال این ۶ میلیارد دلار، فراتر از آزادی زندانیان، بهایی باشد برای توقف پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و مهار پتانسیل تشدید تنش در لبنان، عراق و سایر نقاط بحرانی در منطقه.

برای ایران هر پرونده‌ای شرایط خودش را دارد. تهران پرونده هسته‌ای را به عنوان اهرم فشار در برخورد با ایالات متحده می‌داند، به ویژه اگر دولتی جمهوری‌خواه در انتخابات سال آینده پیروز شود و به کاخ سفید برود. از نظر تهران امتیاز کارت هسته‌ای نباید از دست برود. این هدف برجام بود. ایران همه این‌ها را مذاکراتی ادامه‌دار و احتمالا نامحدود می‌داند که تحت تاثیر تغییرات در موازنه قدرت جهانی است، آن هم در زمانی که سیاست‌های ایران به سمت تعمیق و تطابق روابط با شرق یعنی چین و روسیه پیش می‌رود.

منتقدان تندرو غربی رویکرد بایدن، به طرح مذاکره با ایران در بسیاری از مسائل اعتقادی ندارند و اغلب به اقدامات که دولتی بایدن آن‌ها را بازدارنده می‌داند، کم‌تر اهمیت می‌دهند و امید خود را به تحریم‌ها و تغییر رژیم در ایران بسته‌اند.

در جبهه بازدارندگی، توافق امنیتی ایالات متحده و بحرین که این هفته اعلام شد به عنوان الگویی از تعهد دولت آمریکا به شرکایش در خلیج فارس معرفی می‌شود. به زعم دولت بایدن، پیگیری ایالات متحده برای توافق عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی در صورتی که طرفین بتوانند آن را به سرانجام برسانند سنگ بنای بالقوه این موضع بازدارنده است.

سوالی که این هفته در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد این است که آیا تبادل زندانیان می‌تواند باب جدیدی برای دیپلماسی باز کند و بر روی ابتکارات منطقه‌ای مانند همکاری ایران و عربستان که به نظر می‌رسد در پیشرفت دیپلماسی برای پایان دادن به جنگ یمن نقش داشته است، ساخته شود.

در مورد پرونده هسته‌ای چشم انداز دیپلماسی مجدد در مجمع عمومی سازمان ملل همراه با انتقاد به آزمون گذاشته می‌شود. آخرین گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا دارد از این که هیچ پیشرفتی در حل مسائل مربوط به مقررات نظارتی آژانس در این دوره گزارش نشده است متاسف است. روز شنبه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ایران به دلیل لغو روادید برخی از بازرسان انتقاد کرد. این گزارش‌ها در حالی منتشر می‌شوند که مقامات ایران بر این تاکید دارند که تهران همانطور که طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای لازم است در زمینه پادمان‌ها با آژانس همکاری خواهد کرد، اما نه بیشتر از آن. از نگاه آن‌ها نظارت و بازرسی‌های سرزده‌تر از تاسیسات هسته‌ای ایران همانطور که بر اساس برجام لازم بود دیگر روی میز نیست.

از سوی دیگر ایالات متحده و اتحادیه اروپا اخیرا تهدید کرده‌اند که در صورت ادامه رویه اخیر، قطعنامه جدیدی از سوی هیات مدیره آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره اقدامات اخیر ایران صادر می‌شود.

یک سنگ محک دیگر جلسه ۱۸ اکتبر اعضای برجام است که به آن «روز گذار» می‌گویند. این زمانی است که قرار است سازمان ملل محدودیت‌های تحقیق، توسعه و تولید موشک‌های بالستیک ایران و واردات و صادرات موشک‌ها و فناوری مرتبط با هواپیما‌های بدون سرنشین را در ازای ارائه پروتکل الحاقی به مجلس برای تصویب، لغو کند. اتفاقی که قرار نیست بیفتد.

ایالات متحده که دیگر عضو برجام نیست ممکن است از شرکای اروپایی خود بخواهد که به بهانه مسئله اوکراین، به ایران برای حمایت از روسیه فشار بیاورند و حتی تهدید به اجرای تحریم‌های اسنپ بک همانطور که در برجام امکان پذیر است، کنند.

جلسات مجمع عمومی سازمان ملل یک سال پس از آغاز ناآرامی‌ها در ایران برگزار می‌شود که توجه جهانیان را به خود جلب کرد.