(عکس) فواید چشمگیر کراتاگوس برای سلامتی

صدها سال است که از زالزالک به عنوان یک داروی گیاهی برای مشکلات گوارشی، بیماری‌های قلبی- عروقی و فشار خون بالا استفاده می‌کنند.

سرخه ولیک یا زالزالک برگ ریز (نام علمی Crataegus monogyna) میوه ریزی است که روی درختان و درختچه‌های متعلق به جنس کراتاگوس رشد می‌کند. این جنس شامل صدها گونه است که معمولا در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا یافت می‌شوند. میوه‌ها غنی از مواد مغذی هستند و طعم ترش و تند با شیرینی ملایم دارند. رنگ آن‌ها نیز از زرد تا قرمز تیره متغیر است.

صدها سال است که مردم از زالزالک (گونه‌های مختلف تفاوت‌های کمی باهم دارند و بسته به منطقه رویش خواص اصلی مشابه دارند) به عنوان یک داروی گیاهی برای مشکلات گوارشی، بیماری‌های قلبی- عروقی و فشار خون بالا استفاده می‌کنند. در واقع این میوه عضو کلیدی و جدانشدنی طب سنتی چین از سال ۶۵۹ پس از میلاد بوده است.

امروزه انواع مکمل‌های دارویی حاوی کراتاگوس از طریق داروخانه‌های سراسر کشور قابل تهیه هستند. نکاتی که در ادامه و مرتبط با این گیاه شگفت‌انگیز مورد بررسی قرار می‌گیرند از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در دسترس علاقه مندان هستند.

سرشار از آنتی اکسیدان

زالزالک منبعی غنی از ترکیبات پلی فنلی است که آنتی اکسیدان‌های قدرتمند به شمار می‌روند و در گیاهان مختلف یافت می‌شوند. آنتی اکسیدان‌ها به خنثی کردن مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند تا از آسیب به سلول‌های بدن جلوگیری شود.

لازم به ذکر است که سطح رادیکال‌های آزاد در بدن می‌تواند به دنبال مصرف برخی از مواد غذایی ناسالم بالا رود. علاوه بر این افراد سطوح بالاتری از آن‌ها را در نتیجه قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند آلودگی هوا و دود سیگار نشان می‌دهند.

پلی فنل‌ها به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی خود با مزایای سلامتی متعددی همراه هستند، از جمله کاهش خطر:

• برخی از سرطان‌ها
• دیابت نوع ۲
• آسم
• برخی از عفونت‌ها
• مشکلات قلبی
• پیری زودرس پوست

هرچند تحقیقات اولیه حیوانی و سلولی امیدوارکننده واقع شده اند، اما مطالعات انسانی بیشتری برای ارزیابی اثرات دقیق زالزالک بر کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های متفاوت نیاز است.

خواص ضد التهابی

زالزالک ممکن است دارای خواص ضد التهابی ارزشمندی باشد که در مجموع وضعیت سلامت مصرف کننده را بهبود می‌بخشند.

تحقیقات نشان داده‌اند که التهاب مزمن با بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت نوع ۲، آسم و برخی سرطان‌ها مرتبط است. در مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به بیماری کبدی، عصاره زالزالک به میزان قابل توجهی سطوح ترکیبات التهابی را کاهش داد و با آسیب کبدی مقابله کرد.

در یک مطالعه، محققان ویتکسین؛ ترکیبی که در برگهای زالزالک وجود دارد را به موش‌های مبتلا به بیماری تنفسی دادند. این روش درمانی باعث کاهش تولید مولکول‌های مولد التهاب شد و در عین حال پاسخ گلبول‌های سفید به التهاب را نیز کاهش داد.

کمک به درمان علائم نارسایی قلبی

کراتاگوس به واسطه کاربرد سنتی خود در درمان نارسایی قلبی بسیار شناخته شده است. نارسایی قلبی وضعیتی است که در آن قلب نمی‌تواند خون را به درستی پمپاژ کند.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که این میوه ممکن است اثرات مفید و بدون عوارض جانبی شدید در افراد مبتلا به نارسایی قلبی داشته باشد. در این میان پژوهش‌های معتبر عمدتا بهبود در عملکرد قلب و علائم نارسایی قلبی مانند تنگی نفس و خستگی را تایید کرده اند.

به گفته محققان، اثرات مذکور به علت وجود ترکیباتی به نام فلاونوئیدها است. با این حال، شواهد متناقضی نیز در دست است که نشان داده این گیاه می‌تواند برای موارد خاصی از نارسایی قلبی مضر باشد. برای نمونه مشاهده شده که مصرف آن در کنار درمان‌های متداول دارویی، خطر پیشرفت نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد. از این رو پیش ار مصرف مکمل‌های حاوی این گیاه بهتر است با پزشک معالج یا داروساز خود مشورت کنید.

از فواید چشمگیر کراتاگوس برای سلامتی

دانشمندان زالزالک را به عنوان یک گزینه درمانی جدید و موثر برای اختلالات اضطرابی مورد بررسی قرار داده اند. در یک مطالعه قدیمی روی ۲۶۴ فرد مبتلا به اضطراب، ترکیبی از عصاره زالزالک، منیزیم و گل خشخاش کالیفرنیایی به طور قابل توجهی سطح اضطراب را در مقایسه با دارونما کاهش داد. با این حال، مشخص نیست که زالزالک در این مورد دقیقا چه نقشی بازی کرده و تاثیر آن تا چه حد قوی بوده است.

از طرفی دیگر به نظر می‌رسد که زالزالک در مقایسه با داروهای رایج ضد اضطراب عوارض جانبی کمی دارد. این ویژگی یکی از دلایلی است که دانشمندان را به تحقیق در مورد گیاه مذکور برای اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند اضطراب و افسردگی ترغیب می‌کند.

با این وجود، در چنین مطالعاتی از قسمت‌های مختلف کراتاگوس استفاده شده است، نه لزوما میوه این گیاه. به همین دلیل همچنان به تحقیقات بیشتری برای تکمیل یافته‌ها نیاز است.

اگر قصد مصرف مکمل زالزالک را برای مدیریت اضطراب خود دارید، استفاده از داروهای فعلی خود را متوقف نکنید و حتما قبل از آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

عوارض جانبی، اقدامات احتیاطی و تداخل

عوارض جانبی چندانی به دنبال مصرف مکمل ها، عصاره یا خود گیاه کراتاگوس گزارش نشده است. از این رو به نظر می‌رسد موارد محدود احتمالی نیز خفیف تا متوسط باشند.

شایع‌ترین عوارضی که مصرف کنندگان تاکنون گزارش کرده‌اند عبارت‌اند از: تعریق، سردرد، خواب آلودگی، تپش قلب، بثورات خفیف پوستی، بی‌قراری و اختلالات گوارشی. در حالی که این عوارض جانبی شدید یا تهدید کننده حیات نیستند، توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر یک از علائم مذکور حتما به پزشک مراجعه کنید.

تحقیقات در مورد تداخلات احتمالی میان کراتاگوس و داروهای تعیین دوز شده حاکی از آن است که نباید این گیاه را همراه با داروهای قلب مصرف کرد. زالزالک مشخصا می‌تواند اثر داروهای رقیق کننده خون، داروهای کاهنده فشار خون و داروهای نارسایی قلبی را افزایش دهد.

علاوه بر این، زالزالک ممکن است سطح دیگوکسین را افزایش دهد؛ دارویی که برای درمان نارسایی احتقانی قلب و آریتمی یا مشکلات ریتم قلب استفاده می‌شود. این عملکرد خطر مسمومیت و آریتمی قلبی را افزایش می‌دهد.

منبع: عصر ایران