رسانه‌‌‌های ژاپنی روز جمعه گزارش دادند که توکیو روز یکشنبه میزبان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران خواهد بود. به گزارش «ایسنا»، شبکه تلویزیونی بیزینس استاندارد با استناد به اظهارات برخی منابع مطلع اعلام کرد که وزیر امور خارجه ایران قرار است فردا یکشنبه برای دیدار با همتای ژاپنی خود و فومیو کیشیدا، نخست‌‌‌وزیر ژاپن، به این کشور سفر کند.
به گفته برخی مقامات دولتی، ژاپن در این سفر قرار است درباره ادعای عرضه تسلیحات به مسکو برای استفاده در جنگ اوکراین-ادعایی که از سوی مقامات ایران و روسیه رد شده است-گفت‌وگو کند. دستگاه دیپلماسی ایران هنوز اطلاعاتی درباره این سفر اعلام یا تایید نکرده است. اما چرا قرار است در ژاپن در خصوص مساله ادعایی ارسال پهپاد ایران به روسیه صحبت شود؟ برای بررسی این موضوع که به محل بحث جدی ایران با غرب به‌ویژه کشورهای اروپایی تبدیل شده است، باید نگاهی به جایگاه ژاپن و همچنین روابط آن با کشورهایی چون ایران و ایالات متحده داشته باشیم. ژاپن از دیرباز با ایران روابط اقتصادی خوبی داشت و با وجود تحریم‌‌‌های آمریکا به‌ویژه در دوره دونالد ترامپ، این کشور تلاش داشت تا ارتباطی بین تهران و واشنگتن ایجاد کند. توکیو به دولت واشنگتن هم نزدیک است و با آن کشور روابط مشخص راهبردی و استراتژیک دارد. همچنین ژاپن به عنوان یک مهره مهم در سیاست آمریکا برای موازنه چین در شرق آسیا نقش ایفا می‌کند. اما صرف نظر از این ویژگی‌ها، مهم‌ترین مساله به عضویت ژاپن در گروه هفت مربوط می‌شود. گروه هفت «G۷» عبارتند از کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده؛ این گروه با اخراج روسیه تقریبا به بلوک غرب تبدیل شد و اعضای آن کشورهایی هستند که در حوزه امنیت و سیاست در یک چارچوب قرار می‌‌‌گیرند.
در چنین بلوک غربی‌‌‌ای، ژاپن به عنوان تنها بازیگر شرق نقش مهم و اثرگذاری خواهد داشت. در این بین ادعای کمک‌‌‌های ارسالی نظامی ایران به روسیه که از اوت ۲۰۲۲ مطرح شده فضای روابط بین تهران و اروپا را به شدت تیره و تار کرد. کی‌یف و متحدانش مکررا ایران را متهم کرده‌‌‌اند که پهپادهای انتحاری شاهد را که توسط مسکو برای حمله به شهرهای اوکراین مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند، در اختیار روسیه قرار داده است. نگرانی‌های بروکسل بر سر مساله جنگ روسیه و اوکراین در آخرین مکالمه تلفنی امیرعبداللهیان با بورل در تاریخ ۱۳ تیرماه انعکاس پیدا کرد. بورل در این تماس تلفنی، همکاری‌‌‌های نظامی ایران و روسیه را غیرقابل قبول خواند و خواستار پایان دادن به آن شد. همچنین بر اساس بند چهارم ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱، غربی‌‌‌ها پروژه نقض این قطعنامه توسط ایران و روسیه را در دستورکار خود قرار داده و پیش برده‌‌‌اند. تشدید فضای تنش بین تهران و بروکسل و تاثیر آن بر فضای مذاکرات، ایران را بر آن داشت تا در جهت تنش‌‌‌زدایی با اروپا گام بردارد. این تنش‌‌‌زدایی از دیدار اواخر سال ۱۴۰۱ علی باقری، مذاکره‌‌‌کننده ارشد هستهای ایران با مدیران سیاسی وزارت خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به E۳ آغاز شد و در ابوظبی ادامه پیدا کرد. باقری ۲۳ خرداد ماه در امارات با همتایان خود از سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس رایزنی کرد.
وی در آخرین دیدارهایش با مقامات اروپایی نیز چهارشنبه ۳۱خرداد با انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دوحه دیدار کرد و به گفته مورا، مذاکرات سختی بین طرفین انجام شد. هدف اصلی این دیدارها تنش‌‌‌زدایی در روابط ایران و اروپا بود و احتمالا از ایران خواسته شده بود که قول‌‌‌هایی درباره وضعیت همکاری‌‌‌ها در مسکو به طرف غربی بدهد. زیرا اروپا مدعی است که ایران در حیاط خلوت و قلب اروپا چه می‌کند؟ اما در حال حاضر با توجه به سفر پیش‌‌‌روی باقری به ژاپن که محور آن نیز در خصوص مسائل روسیه و اوکراین عنوان شده، به نظر می‌رسد که دیدارهای اخیر معاون سیاسی وزیر خارجه ایران با مقام‌‌‌های اروپایی با هدف کاهش تنش‌‌‌ها، اهداف مدنظر طرفین را تامین نکرده است. بنابراین اکنون امیرعبداللهیان تلاش می‌کند از اهرم ژاپن برای تاثیرگذاری بر دیدگاه غرب استفاده کند؛ زیرا ژاپن از یکسو عضو گروه هفت است و از سوی دیگر روابط نزدیکی هم با تهران و هم با واشنگتن دارد. بنابراین ژاپن این قابلیت را دارد که در تنش‌‌‌زدایی بین تهران هم با اروپا و هم با آمریکا نقش‌‌‌آفرین باشد و ایران هم ظاهرا می‌‌‌خواهد تنش‌‌‌زدایی را از این طریق به انجام برساند.
