هم میهن نوشت؛ دیدار رضا پهلوی با نتانیاهو اگرچه از دید برخی رسانهها و جریانهای اپوزیسیون خارج از کشور بهعنوان یک رخداد بزرگ و مهم جلوه داده شده است، اما بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند که این سفر نشان داد رضا پهلوی نهتنها شناختی از ایران ندارد، بلکه فردی بیتجربه در حوزه سیاست و امور بینالملل است که بدترین زمان را برای دیدار با فردی انتخاب کرده است که جایگاهی برای خودی و غیرخودی ندارد.
در حالی که روابط کشورها در حوزه خلیجفارس رو بهبود است و بهزودی شاهد بازگشایی سفارتخانههای دو کشور ایران و عربستان خواهیم بود و همچنین در فضایی که تمامی کشورهای عربی نیز در تلاش هستند تا اتحادی میان آنها شکل بگیرد، سفر رضا پهلوی به اسرائیل برنامهریزی میشود، آنهم در شرایطی که وضعیت اسرائیل به دلیل مشکلات داخلی در شرایط عادی نیست و مهمتر اینکه روابط اسرائیل با آمریکا در شرایط خوبی بهسر نمیبرد.
درست در فضایی که اسرائیل بیش از همیشه در انزوا مانده است، رضا پهلوی به اسرائیل سفر میکند تا دیداری با نتانیاهو داشته باشد. با این حال در این گزارش تلاش شده به برخی از دیدگاههای مهم درباره این سفر پرداخته شود.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه این سفر و خروجی آن را برای ایران بیاهمیت اعلام کرد. او در جمع خبرنگاران در پاسخ به سفر رضا پهلوی به اسرائیل برای انتقال پیام مردم ایران گفت: «نه شخص پهلوی و نه سفرش و نه جایی که سفر میکند، هیچکدام ارزشی ندارند که من بخواهم در ارتباط با آنها اعلام موضع کنم.»
همچنین احمدزیدآبادی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی درباره این دیدار در کانال تلگرامی خود نوشت: «با نخستین صحبتهای رسانهای رضا پهلوی، میزان استعداد سیاسی و فکری او نمایان شد. او در نظرم فردی بدون برخی خصلتهای چندشآور اهل سیاست، اما ساده و ناآشنا به ظرایف و پیچیدگیهای امر سیاسی جلوه کرد و هرچه هم بیشتر حرف زد، این ویژگی خود را واضحتر به نمایش گذاشت.
این نکته را نیز من در همان موقع مطرح کردم و با واکنش تند هوادارانش روبهرو شدم. در حال حاضر، اما به نظرم کار رضا پهلوی از سادگی گذشته و در دام کسانی گرفتار شده است که متأسفانه شخصیت بیشیلهپیله و نقش عموماً سمبلیک و نوستالژیک او را در خدمت برنامهای توطئهآمیز دنبال میکنند.»
زیدآبادی تاکید کرد: «همان هنگام که رضا پهلوی در بزرگداشت مرحوم آرامش دوستدار بیانیهای شداد و غلاظ در تحسین اندیشۀ نفرتپراکنانه و اسلامستیزانۀ او صادر کرد، میشد حدس زد که پهلوی در حلقۀ مشاورانی اسیر شده است که یا مطلقاً درکی از ایران و تاریخ و فرهنگ و مسائل آن ندارند و یا «شاهزاده» را عامدانه به سوی تفکری که مؤلفههای فرهنگ تاریخی جامعۀ ایرانی را به جنگ میطلبد، هدایت میکنند.»
او اعلام کرد: «از آن بازی سطحی و سرگرمکنندۀ «منشورسازی» هم که صرفنظر کنم، آخرین ابتکار رضا پهلوی در سفر به اسرائیل و دیدار با بنیامین نتانیاهوی منفور و منزوی و حضور در پای دیوار ندبه و آن حرفهای عجیب و غریبِ تداعیکنندۀ افکار منسوخشدۀ ضدعربی، آن هم در دورۀ سلطۀ دولتی متشکل از احزاب نژادپرست و ارتدوکس و با سابقۀ تروریستی، خود گواه انقطاع پهلوی از واقعیات ایران و منطقه و جهان و به مثابۀ نقطۀ پایانی بر هرگونه نقش جدی او در تحولات آیندۀ ایران است.
در این میان او فقط ممکن است در همان سناریوی توطئهآمیز دارودستۀ نتانیاهو و حامیان تندروی او در حزب جمهوریخواه آمریکا به کار گرفته شود که این هم از هر جهت برای شخص پهلوی و ایران و منطقه و جهان زیانبار و ویرانگر است.»
سیدعطاءالله مهاجرانی، وزیر ارشاد دولت اصلاحات نیز در صفحه شخصی خود به سفر رضا پهلوی به سرزمینهای اشغالی واکنش نشان داد.
او در رشتهتوئیتی نوشت: «و اما! پدر گاگول شما هم در راه اسرائیل بود. اسحاق رابین و شیمون پرز در سفر محرمانه به ایران، با باباى خجسته شما قرارداد فروش کلاهک اتمى امضاء کردند و ۲/۱ میلیارد دلار نفت گرفتند خوردند و بابات را سر کار گذاشتند، حالا تو در شرایطى که دولت نتانیاهو بحرانزده است و جهان دگر شده است و جهان اسلام با فلسطینىها متعاطف است و روابط منطقهاى ایران با عربستان و دیگر کشورها بازسازى شده است و...، در بدترین زمان ممکن در راه اسرائیل هستى! یک آدم عاقل نبود که بگوید «شازده، الآن وقت سفر نیست، یا محرمانه برو! خاطرات علم رو بخون! سر بابات کلاه گذاشتن و خندیدند! بابات فهمید!»
مهاجرانی نوشت: «بلاهت دیگر شازده، انتخاب زمان سفر بعد از حضور فراگیر ملت ایران و ملتهاى مسلمان منطقه در روز قدس است. ملت ایران در روز قدس پیام خود را فرستادهاند، شازده حامل پیام چهکسانى است؟! مىبایست به نصیحت استیون ساخر در برنامه هارد تاک BBC World گوش مىکرد و با سیاست براى همیشه خداحافظى!»
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه درباره سفر رضا پهلوی به اسرائیل با اشاره به اینکه اطلاعات دقیقی درباره علت اصلی این سفر در دست نیست، گفت: «اینکه چه کسی به پهلوی مشورت داده است که به اسرائیل برود یا اسرائیلیها با چه دلیلی پهلوی را پذیرفتهاند، اطلاعاتی وجود ندارد، اما در مجموع این اقدام کاملا یک اشتباه راهبردی است و نشان میدهد که پهلوی درک درستی از شرایط ایران، منطقه و... ندارد و ادعایی که او در مورد آینده ایران دارد، با این کار تا حد زیادی لطمه خورد.»
او درباره آثار این دیدار بر توافق ایران و عربستان نیز گفت: «تاثیر زیادی ندارد، مهمتر اینکه مناسبات ایران و عربستان بهگونهای نیست که اسرائیل بتواند بهعنوان یک ابزار از آن استفاده کند. از سویی اینکه پهلوی فکر کند که با نزدیک شدن به اسرائیل میتواند از ظرفیت تندروها در داخل آمریکا کمک بگیرد، توهمی بیش نیست. اینکه چه کسی برنامه را طراحی کرده، نشان از این دارد که جریان تندرویی در داخل اپوزیسیون انجام داده است و این باعث شکاف بیشتر بین آنها خواهد شد. فکر نمیکنم سایر کسانی که در تشکیلات اپوزیسیون در خارج از کشور هم باشند با این اقدام پهلوی همراهی داشته باشند.»
این دیپلمات سابق در پاسخ به این پرسش که خروجی این دیدار پیامدهای جدی در تند شدن برخوردهای بیرونی با ایران همچون افزایش احتمال حملات نظامی یا اقدامات تجزیهطلبانه در برخی مناطق ایران را به همراه خواهد داشت، تاکید کرد: «باید بین سلطنتطلبها و تجزیهطلبها تفکیک قائل شد. این دو جریان با یکدیگر همراه نیستند؛ بنابراین اگر منظور تجزیهطلبها کُرد یا بلوچ باشد، باید بگویم که به نظر نمیرسد که تجزیهطلبها با رضا پهلوی یا سلطنتطلبها همراه شوند.
اگرچه اسرائیل با هر گروهی که با جمهوری اسلامی مخالف باشد، همراه خواهد شد و برای آنها فرقی نمیکند. آنچه مهم بوده این است که از این گروه و افراد بهعنوان یک ابزار فشار علیه ایران استفاده کند. به نظرم اگر سلطنتطلبها قدری فکر میکردند به این کار دست نمیزدند، زیرا کمکی هم به سیاست آنها در قبال ایران نمیکند.»
محبعلی درباره سناریوی حمله نظامی توسط اسرئیل به ایران گفت: «اگر قرار باشد این تصمیم گرفته شود، اسرائیل به هماهنگی با آمریکا نیاز دارد و بدون این هماهنگی، اسرائیل هرگز به ایران نمیتواند حمله نظامی کند. مهمتر اینکه دولت دموکرات آمریکا این علاقه و آمادگی را ندارد که این مجوز را به اسرائیل بدهد و از آن حمایت کند. اسرائیل بدون چراغ سبز آمریکا، اقدام نظامی علیه ایران نخواهد کرد.
در زمان اوباما، نتانیاهو به او گفته بود که یک روز صبح از خواب بیدار میشود و هواپیماهای من بالای سر ایران است و باید از من حمایت کنی. اما اوباما همان زمان تاکید کرد که این کار را نمیکند. براین اساس بعید میدانم دولت بایدن با خواسته اسرائیل همراه شود. تنها در شرایطی که باز جمهوریخواهان تندرو سر کار بیایند، این امکان وجود دارد که در آن زمان باید این موضوع مجددا بررسی شود.»
نصرتالله تاجیک، دیپلمات سابق و کارشناس مسایل سیاسی نیز با بیان اینکه سفر رضا پهلوی در شرایط کنونی نشان از ناپختگی او است، گفت: «در حال حاضر جایگاه نتانیاهو در داخل میان صهیونیستها و در عرصه خارجی از جمله رابطه با آمریکا در بدترین شرایط ممکن قرار دارد. در این شرایط رضا پهلوی به اسرائیل رفته است در واقع او بدترین زمان را برای سفر انتخاب کرده است.»
او ادامه داد: «موضوع مهمتر اینکه رضا پهلوی به دلیل برخی از اعتراضات مردمی برای حقوقشان تصور کرده است که میتواند از فضای ایجادشده برای خود کلاهی بدوزد، برای همین سلسله ملاقاتهایی را آغاز کرده است. دلیل حضور پهلوی در اسرائیل نیز آشنایی و دیدار با کارشناسان آب اعلام شده است. یعنی یک کار تخصصی که ارتباطی با او ندارد.» وی معتقد است، شخص رضا پهلوی جایگاهی در حوزه بینالمللی ندارد که دیدار او بتواند تبعاتی درباره توافق ایران و عربستان و موضع سایر کشورها درباره ایران داشته باشد.
سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت روز گذشته پیش از آغاز مراسم رژه روز ارتش گفت: «ارتش مجهز ما تجهیزات را با تکیه بر علم و فناوری و دانش و ابتکار خود دارد. از دانش خود بهره میبرد، اما مبتنی بر کار بومی است.»
او تاکید کرد: «امروز شاهد تجهیزات پیشرفته در ارتش هستیم که جلوه «ما میتوانیم» است. ارتش ما در برابر ماشینیها احساس کمبود نمیکند بلکه در مقابل تهدیدها و تحریمها برای خود و کشور فرصت میسازد و فرصتهای بسیاری را در عرصههای مختلف زمینه پیشرفت برای کشور و خود قرار داده است. امروز دولت خود را نسبت به تجهیز و پشتیبانی نیروهای مسلح موظف میداند. دولت خود را موظف میداند که دغدغه نیروهای مسلح را در این زمینه برطرف کند.»
رئیس دولت سیزدهم با بیان اینکه حضور نیروهای فرامنطقهای کمکی به امنیت منطقه نمیکند، یادآور شد: «شما دیدید نیروهای مسلح ما چگونه در مقابل تروریستها مقاومت کردند. دیدید فرماندهان ارتش ما و شهید سلیمانی چگونه برای امنیت منطقه تلاش کردند. قدرت جمهوری اسلامی و توان رزمی حتما به نفع امنیت منطقه است و بارها مسئولین منطقه به ما گفتهاند نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به وقت نیاز کنار آنها بودهاند. نیروهای فرامنطقهای و آمریکایی باید هرچه زودتر منطقه را ترک کنند، زیرا به نفع خود و منطقه است.
حضور نیروهای بیگانه امنیت منطقه را تهدید میکند، اما نیروهای مسلح ما در هرکجا از منطقه هستند امنیتساز هستند. نیروهای مسلح ما در مقابل تروریستها ایستادگی کرده و منطقه را امن کردند، اما بیگانگان فقط امنیت کشورهای منطقه را تهدید میکنند.»
او اعلام کرد: «قدرت نیروهای مسلح ما به نفع امنیت منطقه است و بر هیچکس پوشیده نیست که نیروهای مسلح ما چگونه از تمامیت ارضی و امنیت کشورهای منطقه حراست کردند. دشمنان بهویژه رژیم صهیونیستی این پیام را دریافت کردهاند که کوچکترین اقدامی علیه کشور پاسخ سختی از جانب نیروهای مسلح دربر خواهد داشت و با نابودی حیفا و تلآویو همراه خواهد بود.»