دورهمی نخستین‌ها در اولین خیابان تهران

خیابان ناصریه نخستین معبری است که در دوره قاجار ساخته شد و به نظر می‌رسد نام خیابان هم برگرفته از اسم ناصرالدین‌شاه است. امروز این خیابان به نام ناصرخسرو شناخته می‌شود.

به گزارش همشهری آنلاین، خیابان ناصرخسرو از میدان توپخانه آغاز، به میدان شمس‌العماره و از آنجا با یک منحنی که عرض آن نیز نصف می‌شد، به سه‌راه مسجد امام‌خمینی (ره) کنونی می‌رسید. در روز‌های نخست ساخت خیابان در ۲طرف آن درخت کاشتند و پای درختان آب نهر جاری بود، اما دارالخلافه‌نشینان، درختان را به‌خاطر هیزم‌ها می‌بریدند. این خیابان از معدود معابری است که نام نخستین‌ها را یدک می‌کشد؛ نخستین بنای مرتفع شهر تهران یعنی شمس‌العماره، نخستین مرکز آموزشی کلاسیک (دارالفنون)، نخستین چاپخانه (دارالطباعه خاص علمیه)، نخستین کتابفروشی (قبل از آنکه خیابان انقلاب، مرکز بورس کتاب باشد).

«نصرالله حدادی» تهران‌شناس درباره تاریخچه این خیابان می‌گوید: «در دوره فتحعلی‌شاه ساختمان‌های گوناگونی در بافت شهری اطراف ناصرخسرو از جمله ساختمان مسجد شاه و مدرسه مروی ساخته شد و کم‌کم بازار مروی در همسایگی آن شکل گرفت. از آنجا که خیابان ناصریه یکی از خیابان‌های مهم دوره قاجار بوده، خانه‌های خیلی از درباریان در آن قرار داشت که از آن جمله می‌توان به خانه امام‌جمعه اشاره کرد که در کوچه‌ای به همین نام قرار دارد. در همین دوره بود که اقدامات گوناگونی برای نظافت شهر و شبیه کردن پایتخت به شهر‌های فرنگستان آغاز شد.»

به گفته حدادی، امین‌حضور متصدی امور احتسابیه یا همان شهرداری کنونی در سال ۱۲۵۰ شمسی موظف می‌شود تا این خیابان را تکمیل کند. او بعد از نصب پایه چراغ‌های چدنی و کاشت درخت در این خیابان، دری هم برای دارالفنون از سمت خیابان ناصریه باز کرد تا به رونق و آبادانی بیشتر آن کمک کند. همین مسئله باعث شد تا دانشجویان و استادان علمی رفت‌وآمد زیادی در خیابان ناصریه داشته باشند.

اتفاق بسیار مهم دیگری که در طول سال‌های ۱۲۶۵ یا ۱۲۶۶ شمسی در ناصریه افتاد، ساخت ساختمان تلفنخانه و از آن مهم‌تر راه‌اندازی واگن اسبی در این خیابان بود. واگن اسبی و ماشین دودی هم نخستین وسایل نقلیه عمومی بودند که در این معبر تردد می‌کردند.