یک سال پیش، زمانی که ولادیمیر پوتین - رئیسجمهور روسیه - نیروهای خود را به اوکراین فرستاد، بیشتر ناظران انتظار پیروزی سریع مهاجمان را داشتند. پیشبینیهای اولیه تحقق نیافت و کارشناسان عوامل مختلف از جمله روحیه بالاتر و تاکتیکهای نظامی برتر اوکراین و البته عرضه تسلیحات غربی را دلیل آن میدانند.
بر اساس گزارشی از سیانان، در حالی که عناوین اخیر خبری، پتانسیل تانکهای جنگی غربی و سیستمهای دفاع هوایی پاتریوت را برای تأثیرگذاری بر نتیجه جنگ برجسته کردهاند، این تسلیحات هنوز در جنگ در اوکراین مورد استفاده قرار نگرفتهاند. اما سلاحهای دیگری وجود دارند که تا همین حالا به تغییر مسیر جنگ کمک کردهاند. در اینجا سه مورد از تسلیحات کلیدی که اوکراینیها به طور موثر و نابودگری از آنها استفاده کردهاند، معرفی شده است.
جاولین
در همان ابتدای جنگ، نیروهای هر دو طرف انتظار داشتند که یگانهای زرهی روسیه طی چند روز وارد پایتخت اوکراین کیف شوند. اوکراینیها به چیزی احتیاج داشتند که بتواند با استفاده از آن این حمله را متوقف کنند و آن را در قالب جاولین یافتند؛ یک موشک ضدتانک هدایتشونده شانهای که یک نفر به تنهایی میتواند از آن استفاده کند.
بخشی از جذابیت جاولین در سهولت استفاده از آن نهفته است؛ همانطور که لاکهید مارتین - شرکتی که موشک را با همکاری ریتیان توسعه داده است - توضیح میدهد: «برای شلیک کردن، تفنگدار یک نشانه را بر روی هدف انتخابشده قرار میدهد. سپس واحد فرمان جاولین، یک سیگنال "قفل قبل از شلیک" را به موشک ارسال میکند. به محض اینکه اپراتور آن را شلیک میکند، میتواند پناه بگیرد و موشک مسیر خود را به سمت هدف پیدا خواهد کرد.»
به گفته لاکهید مارتین، جاولین در هدف قرار دادن نقطه ضعف تانکهای روسیه که سطوح افقی آنهاست نیز بسیار کارآمد است.
در واقع تأثیر جاولین تا حدی عالی بود که دو و نیم ماه پس از شروع جنگ، رئیسجمهور آمریکا، جو بایدن، از کارخانه آن در آلاباما بازدید و در آنجا از نیروی کار مجموعه برای کمک به دفاع از اوکراین تقدیر کرد.
بایدن در آن زمان گفت: «شما برای این مردم که تحت چنین قدرت آتش و فشار عظیمی قرار دارند، تفاوت بزرگی ایجاد کردهاید.»
یک مزیت دیگر برای جاولین به ویژه در ابتدای جنگ وجود داشت: آنها از نظر سیاسی قابل قبول بودند.
مایکل آرمسترانگ - استادیار دانشگاه بروک در انتاریو - در این مورد نوشت: «کمهزینه بودن و کاربرد دفاعی آنها باعث میشود که ارسال جاولین از نظر سیاسی برای کشورهای دیگر آسانتر باشد. در مقابل، دولتها در مورد ارسال سلاحهای تهاجمی گرانتر مانند هواپیماهای جنگی اختلاف نظر زیادی دارند.»
هیمارس
نام کامل آن در ارتش آمریکا سیستم موشک توپخانه با تحرک بالا M142 است. آنطور که ارتش ایالات متحده میگوید، این سیستم تمام طیف، ثابت شده در نبرد، برای تمام آب و هواها، کشنده، پاسخگو و یک سیستم تسلیحاتی بسیار دقیق است.
به زبان سادهتر، هیمارس یک کامیون ۵ تنی حامل پرتابگری است که میتواند شش موشک را تقریباً به طور همزمان پرتاب کند و کلاهکهای انفجاری خود را به راحتی فراتر از خطوط مقدم دشمن بفرستد و سپس به سرعت و موقعیتش را تغییر دهد تا مورد ضدحمله قرار نگیرد.
مارک کانسین - مشاور ارشد برنامه امنیت بینالمللی در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی - در ماه ژانویه نوشت: «اگر جاولین سلاح نمادین فازهای اولیه جنگ بود، هیمارس سلاح نمادین فازهای بعدی است.»
هیمارس راکتهایی به نام "سیستم راکتی پرتاب چندگانه هدایتشده" (GMLRS) را پرتاب میکند که بردی حدود ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر دارد. سیستم هدایت GPS آنها را بسیار دقیق میکند و حدودا در ۱۰ متری اطراف هدف فرود میآیند.
در ماه ژوئیه گذشته، رومن سابنکوف - خبرنگار روسی - گفت شاهد حمله هیمارس به یک پایگاه روسیه در فرودگاه خرسون بود که در آن زمان در کنترل روسیه بود.
او نوشت: «من از این واقعیت که پنج یا شش موشک، عملاً روی یک نقطه اندازه یک سکه پنی فرود آمدند، بسیار متعجب شدم.»
یاگیل هنکین، استاد کالج فرماندهی و کارکنان نیروهای دفاعی اسرائیل، برای نشریه دانشگاه تفنگداران دریایی آمریکا نوشت: «هیمارس دو اثر کلیدی داشته است؛ روسها را مجبور کرده انبارهای مهمات خود را عقبتر ببرند و در نتیجه قدرت توپخانه روسیه را در نزدیکی خطوط مقدم کاهش دهند و حمایت لجستیکی را دشوارتر کنند. همچنین استفاده از راکتهای دوربرد برای هدف قرار دادن اهدافی مانند پلها، تلاشهای تدارکاتی روسیه را مختل کرده است.»
سیستم هیمارس توسط لاکهید مارتین در آمریکا تولید شده و به ثبت رسیده است..
پهپاد Bayraktar TB2
این پهپاد ساخت ترکیه به خاطر استفاده از آن در جنگ اوکراین، به یکی از شناختهشدهترین هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) جهان تبدیل شده است.
این پهپاد نسبتاً ارزان است، با قطعات اختصاصی ساخته شده است، مشت کشندهای دارد و قتلهای خود را روی ویدیو ضبط میکند.
ویدئوها نشان میدهد که این پهپاد با موشکها، راکتهای هدایتشونده لیزری و بمبهای هوشمندی که حمل میکند، خودروهای زرهپوش، توپخانهها و خطوط تدارکات روسیه را از بین میبرد.
آرون استاین، یکی از کارشناسان ارشد موسسه تحقیقات سیاست خارجی، در وب سایت شورای آتلانتیک نوشت: «ویدیوهای وایرال TB2 نمونه تمامعیاری از جنگ مدرن در دوره تیکتاک است.
او نوشت: Bayraktar TB2 یک "سلاح جادویی" نبود، اما "به اندازه کافی خوب بود".
او نقاط ضعف آن را سرعت پایین و آسیبپذیری آن در برابر پدافند هوایی عنوان کرد. به نظر می رسد آمار میدان نبرد نیز این را تایید میکند. به گفته وب سایت اطلاعاتی منبع باز اوریکس، 17 عدد از 40 تا 50 عدد TB2 ای که اوکراین دریافت کرده است، در درگیری منهدم شدهاند.
اما استین میگوید که هزینه کم پهپاد، تعداد تلفات را جبران میکند، به این معنی که میتوان آنها را نسبتاً آسان جایگزین کرد.
در واقع، قبل از جنگ طرحی برای راه اندازی خط مونتاژ این پهپادها در اوکراین در دست اجرا بود. و همچنین استفاده از پهپادها به طور بالقوه جان خلبانان اوکراینی را که در غیر این صورت مجبور به انجام چنین ماموریتهایی بودند را نجات داده است.
گزارشهای اخیر از اوکراین نشان میدهد همزمان که نیروهای روسی راه مبارزه با آن را کشف میکنند، ممکن است نقش TB2 در جنگ کمتر شده باشد. با این حال طرفداران آن میگویند زمانی که موقعیت اوکراین در مخاطرهآمیزترین وضعیت بود، این پهپاد به دادشان رسید.
منبع: اکو ایران