عربستان سعودی روز یکشنبه ۲۶ فوریه متعهد به کمک ۴۰۰ میلیون دلاری به اوکراین شد. سعودی‌ها هفته گذشته نیز به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در محکومیت حمله نظامی روسیه به اوکراین رای مثبت دادند؛ این، اما به معنای تغییر سیاست ریاض درقبال مسکو و فاصله گرفتن عربستان از روسیه نیست.
به گزارش اعتماد، فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان روز یکشنبه در سفری از پیش اعلام نشده به کی‌یف رفت. بن فرحان در این سفر با ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهور اوکراین، آندری یرماک رییس ستاد کارکنان ریاست‌جمهوری و دمیترو کولبا وزیر امور خارجه اوکراین دیدار و گفتگو کرد.
براساس توافق ۴۱۰ میلیون دلاری که میان ریاض و کی‌یف منعقد شده، عربستان بدون دریافت پول ۳۰۰ میلیون دلار محموله نفتی دراختیار اوکراین قرار می‌دهد و ۱۱۰ میلیون دلار نیز برای مصارف بشردوستانه به این کشور می‌دهد.
ایالات‌متحده از این تصمیم عربستان استقبال کرده و آن را «یک گام مهم» خوانده است. آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ایالات‌متحده بامداد دوشنبه ۲۷ فوریه در توییتر نوشت: «ما از سفر وزیر امور خارجه و هیات عالیرتبه سعودی به کی‌یف و همچنین توافق برای مهیا ساختن بیش از ۴۰۰ میلیون دلار انرژی و سایر کالا‌های اساسی برای اوکراین که ارسال آن‌ها از هفته آینده برگزار خواهد شد استقبال می‌کنیم.»
عربستان سعودی هفته گذشته نیز در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای تصویب قطعنامه‌ای علیه تجاوز نظامی روسیه به اوکراین حضور یافت و یکی از ۱۴۱ کشوری بود که به این قطعنامه رای مثبت داد.
طی سه دهه گذشته از زمان استقلال جمهوری اوکراین از اتحاد جماهیر شوروی، بن فرحان ارشدترین مقام عربستان سعودی به حساب می‌آید که از اوکراین بازدید کرده است.
همچنین از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه حمله نظامی به اوکراین را آغاز کرد، وزیر خارجه عربستان اولین مقام ارشد یک کشور عربی است که عازم کی‌یف شده است.
این سفر در شرایطی انجام شد که ریاض از سوی ایالات‌متحده متهم به حمایت از روسیه از طریق همسویی سیاست‌های نفتی شده بود. عربستان همیشه این اتهام را رد می‌کرد و همکاری‌ها با روسیه در حوزه سیاست‌گذاری نفتی را اقدامی «غیرسیاسی» برای متعادل کردن بازار نفت می‌خواند.
مقام‌های ارشد ریاض در اکتبر ۲۰۲۲ در شرایطی که کمتر از یک ماه تا زمان برگزاری انتخابات میاندوره‌ای کنگره ایالات‌متحده باقی مانده بود، تصمیم گرفتند در همکاری با دیگر اعضای «اوپک پلاس» تولید روزانه نفت را ۲ میلیون بشکه کاهش دهند.
تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت در حالی اتخاذ شد که جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات‌متحده که تا مدت‌ها از برقراری ارتباط با ولیعهد عربستان ابا داشت، تصمیم گرفت در جولای ۲۰۲۲ به خاورمیانه سفر کند. او پس از تواقفی یک‌روزه در اسراییل عازم عربستان شد، با محمد بن سلمان دیدار کرد و درحالی که باید با انتشار تصاویر خود در کنار بن سلمان کنار می‌آمد، از ریاض درخواست کرد با افزایش تولید نفت به غرب کمک کند. او در این سفر از عربستان به عنوان «متحد درازمدت» یاد کرد، اما پاسخ عربستان به درخواست‌های امریکا چندان مطابق انتظار امریکایی‌ها نبود. نزدیک به چهار ماه بعد از این سفر، اعضای گروه «اوپک پلاس» روز ۵ اکتبر ۲۰۲۲ بر سر کاهش ۲ درصدی تولید نفت به توافق رسیدند.
اوپک پلاس به مجموعه ۱۳ کشور عضو اوپک و ۱۱ تولیدکننده نفت دیگر دنیا و در راس آن روسیه گفته می‌شود که از اواخر سال ۲۰۱۶ با هم همکاری می‌کنند و گفته می‌شود که عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک و رهبر «دوفاکتوی» این سازمان، نقش مهمی در به ثمر نشستن این تصمیم اوپک پلاس داشته است.
روایت وال استریت ژورنال از حوادث روز‌های قبل از تصمیم‌گیری اوپک پلاس نیز احتمال سیاسی بودن تصمیم عربستان را تقویت می‌کند. وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت: «چند روز قبل از اقدام اوپک و متحدانش برای کاهش تولید نفت، مسوولان امریکایی با همتایان سعودی و دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت در حوزه خلیج‌فارس تماس گرفته و درخواست کردند که تصمیم کاهش تولید نفت را فقط یک ماه به تعویق اندازند، اما سعودی‌ها مخالفت کردند. مسوولان امریکایی به رهبران سعودی هشدار دادند که واشنگتن به کاهش تولید نفت به عنوان گزینه‌ای برای اتحاد با روسیه نگاه خواهد کرد و این اقدام حمایت کمرنگ ریاض از واشنگتن را تضعیف خواهد کرد.»، اما به نوشته این روزنامه، مسوولان سعودی با این درخواست‌ها مخالفت کرده و آن را مانور سیاسی دولت جو بایدن، رییس‌جمهوری امریکا دانستند.
در ادامه دولت بایدن به‌رغم اصرار برخی نمایندگان کنگره هیچ اقدام قابل‌توجهی انجام نداد و واشنگتن نشان داد که گزینه‌های زیادی برای تحت فشار قرار دادن ریاض دراختیار ندارد.
آندری یرماک، رییس ستاد کارکنان ریاست‌جمهوری می‌گوید: «این سفر و این گفتگو‌ها برای ما بسیار مهم بود. ما آن را در فاصله کوتاهی از سالگرد حمله نظامی روسیه به عنوان یک نشانه جدی از حمایت از دولت‌مان برداشت می‌کنیم.»
به گفته یرماک، مقام‌های اوکراینی با بن فرحان درباره «احترام به حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد» گفتگو کردند و «موضع طرفین یکسان بود.»
به گزارش بلومبرگ، طرفین همچنین درباره میانجی‌گری قبلی عربستان سعودی برای تبادل زندانیان میان روسیه و اوکراین و زمینه‌های همکاری برای تبادل‌های بیشتر در آینده به بحث و تبادل‌نظر پرداختند. تقویت روابط دوجانبه و گسترش همکاری در حوزه‌هایی نظیر انرژی هم ازجمله مباحث مطرح شده در این دیدار‌ها بود.
هر چند دو اقدام اخیر ریاض به نوعی موضع‌گیری علیه مسکو و حمایت از اوکراین محسوب می‌شود، اما نه تنها هیچ نشانه‌ای از تحت تاثیر قرار گرفتن روابط عربستان سعودی و روسیه مشاهده نشده است، بلکه شواهدی وجود دارد که دو کشور درصدد تقویت روابط هستند.
در انتهای ماه ژانویه، بخش رسانه‌ای کاخ کرملین روسیه خبر داد که ولادیمیر پوتین تلفنی با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی گفتگو کرده است. به نوشته کرملین، رییس‌جمهور روسیه در این گفت‌وگوی تلفنی با ولیعهد سعودی، همکاری در چارچوب اوپک پلاس و همچنین توسعه همکاری‌ها در تجارت و انرژی را بررسی کردند.
عربستان به تحریم‌ها علیه روسیه نیز معترض است. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی اوایل ماه فوریه هشدار داد که تحریم‌ها و عدم سرمایه‌گذاری در بخش انرژی می‌تواند به کمبود انرژی منجر شود. این اظهارات درست چند روز پس از اعمال دور تازه‌ای از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه صادرات انرژی از سوی روسیه مطرح شد.
عبدالعزیز بن سلمان گفت: تمام این به اصطلاح تحریم‌ها، اعمال محدودیت‌ها و عدم سرمایه‌گذاری فقط و فقط روی یک مساله تاثیر می‌گذارند و باعث کمبود یک چیز می‌شوند: کمبود انرژی و به خصوص انرژی‌هایی که جهان به شدت به آن‌ها نیاز دارد.
وزیر خارجه عربستان اواسط فوریه، در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به «روابط خوب» عربستان و روسیه تصریح کرد که وجود این روابط خوب به نفع همه کشورهاست و باعث می‌شود در‌های گفتگو با مسکو باز باقی بماند.
با نگاهی به اظهارات مقام‌های روسی و سعودی و پذیرفتن این مساله که اراده ریاض و مسکو به طور جدی بر تقویت روابط است، به نظر می‌رسد اقدام اخیر عربستان بیش از آنکه حمایت سیاسی جدی و موثر از اوکراین باشد و مخالفت عربستان با تهاجم نظامی مسکو و اشغال خاک اوکراین را نشان دهد، نوعی تلاش برای اصلاح تصویر سیاست خارجی عربستان است.
طی سه دهه گذشته از زمان استقلال جمهوری اوکراین از اتحاد جماهیر شوروی، بن فرحان ارشدترین مقام عربستان سعودی به حساب می‌آید که از اوکراین بازدید کرده است. همچنین از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ روسیه حمله نظامی به اوکراین را آغاز کرد، وزیر خارجه عربستان اولین مقام ارشد یک کشور عربی است که عازم کی‌یف شده است. این سفر در شرایطی انجام شد که ریاض از سوی ایالات‌متحده متهم به حمایت از روسیه از طریق همسویی سیاست‌های نفتی شده بود. عربستان همیشه این اتهام را رد می‌کرد و همکاری‌ها با روسیه در حوزه سیاست‌گذاری نفتی را اقدامی «غیرسیاسی» برای متعادل کردن بازار نفت می‌خواند.
هر چند دو اقدام اخیر ریاض به نوعی موضع‌گیری علیه مسکو و حمایت از اوکراین محسوب می‌شود، اما نه تنها هیچ نشانه‌ای از تحت تاثیر قرار گرفتن روابط عربستان سعودی و روسیه مشاهده نشده است، بلکه شواهدی وجود دارد که دو کشور درصدد تقویت روابط هستند.
در انتهای ماه ژانویه، بخش رسانه‌ای کاخ کرملین روسیه خبر داد که ولادیمیر پوتین تلفنی با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی گفتگو کرده است. به نوشته کرملین، رییس‌جمهور روسیه در این گفت‌وگوی تلفنی با ولیعهد سعودی، همکاری در چارچوب اوپک پلاس و همچنین توسعه همکاری‌ها در تجارت و انرژی را بررسی کردند.
