بحران بی‌سابقه در کوبا

فرارو- تعداد کوبایی‌هایی که به دنبال ورود به ایالات متحده هستند عمدتاَ در مرز مکزیک از ۳۹۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۱ میلادی به بیش از ۲۲۴۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۲ میلادی رسیده است. ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کوبا خود را در تنگنا‌های ناامید کننده‌ای می‌یابند.

به گزارش فرارو به نقل از کانورسیشن، مهاجرت داخلی از مناطق فقیرتر منجر به افزایش جمعیت در هاوانا پایتخت کوبا شده است. آن گروه از مهاجران که دولت قادر به تهیه خانه برای‌شان نیست در خوابگاه‌ها یا ساختمان‌های متروکه و نامطمئنی که به عنوان خانه‌های موقت بازسازی شده‌اند زندگی می‌کنند. برخی دیگر در ساختمان‌های مسکونی‌ای زندگی می‌کنند که در معرض خطر جدی ریزش قرار دارند.

کمبود شدید غذا و دارو یک واقعیت روزمره در کشوری است که از سال ۱۹۶۲ میلادی به دلیل تحریم تجاری اعمال شده از سوی ایالات متحده و کنترل شدید دولت بر اقتصاد از سال ۱۹۵۹ میلادی به این سو نابود شده است. قطعی برق منظم کوبایی‌ها را به یاد اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی می‌اندازد زمانی که یارانه‌های شوروی با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پایان یافت و آن جزیره را با مشکل مواجه ساخت.

کوبا برای زنده ماندن از آن "دوره ویژه" به درآمد‌های ارزی از گردشگری بین‌المللی و حواله‌های ارسالی تاز سوی اتباع کوبایی شاغل در خارج از کشور وابسته شد. هر دو منبع درآمدی برای کوبا در حال حاضر به شدت کاهش یافته‌اند. اقدامات لازم برای مقابله با کووید باعث بسته شدن در‌های آن جزیره بر روی گردشگران خارجی شد. این موضوع سبب شد تا تعداد بازدیدکنندگان از جزیره در سال ۲۰۲۰ میلادی به میزان ۷۵ درصد کاهش یابد. اصلاحات ارزی بد موقع کوبا در اوایل سال ۲۰۲۱ میلادی که باعث ادغام دو ارز آن کشور و تبدیل شدن به یک ارز شد شوکی تورمی را ایجاد کرد. کمبود مواد غذایی باعث رونق بازار سیاه شده است.

"لوئیس لازارو" کارگری ساختمانی از هاوانا می‌گوید: "وضعیت خیلی بد است. یک بحران کامل در کوبا در جریان است از غذا و دارو بگیرید تا لباس. یک قلم کالا نیست و یک کالای دیگر در دسترس است. شما بی وقفه کار می‌کنید. صرفا برای گذران زندگی کار می‌کنید و گاهی اوقات این میزان کار کافی نیست".

در سال ۲۰۱۶ میلادی پس از بیش از نیم قرن خصومت روابط ایالات متحده و کوبا از سردی خارج شد. "باراک اوباما" رئیس جمهور وقت امریکا اولین رئیس جمهوری از آن کشور بود که از سال ۱۹۲۸ میلادی زمان بازدید "کالوین کولیج" رئیس جمهور اسبق امریکا از کوبا بازدید به عمل آورد.

پس از آن، کشتی‌های کروز مملو از مسافران در بندر هاوانا پهلوگیری می‌کردند. هواپیما‌های خارجی پرواز خود را به مقصد هاوانا از سر گرفتند. ریحانا، بیانسه و جی زی پیشتازترین غربی‌ها در میان بازدیدکنندگان از کوبا بودند. فعالیت شرکت‌های خصوصی در کوبا افزایش یافت و موجی از خوش بینی همه جا را فرا گرفته بود.

با این وجود، روابط اقتصادی و دیپلماتیک امریکا و کوبا پس از انتخاب "دونالد ترامپ" به عنوان رئیس جمهور امریکا در نوامبر سال ۲۰۱۶ میلادی درست زمانی که "فیدل کاسترو" رهبر انقلابی کوبا درگذشت بار دیگر دچار تزلزل شد. ترامپ بار دیگر محدودیت‌های طولانی مدت سفر و تجارت با کوبا را احیا کرد.

در همین حال، دیپلمات‌ها و افسران اطلاعاتی ایالات متحده مستقر در کوبا گزارش دادند که در اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی دچار کاهش شنوایی، سردرد و سرگیجه ناشی از شیوع مرموز "سندرم هاوانا" شده‌اند. واشنگتن کوبا را مقصر دانست و اکثر کارکنان سفارت خود را تنها دو سال پس از برقراری مجدد روابط دو کشور برای اولین بار پس از سال ۱۹۶۱ میلادی به این سو از هاوانا خارج ساخت.

یکی از آخرین اقدامات ترامپ پیش از ترک مقام ریاست جمهوری در ژانویه ۲۰۲۱ میلادی بازگرداندن کوبا به فهرست کشور‌های حامی تروریسم بود که مانع دسترسی آن کشور به منابع مالی بین المللی شد. ترامپ پیش‌تر حواله‌هایی که امریکایی‌هایی کوبایی تبار می‌توانستند به کوبا ارسال کنند را محدود کرده بود.

اکنون "جو بایدن" سیاست ایالات متحده در قبال کوبا را دوباره تغییر داده است. این در حالیست که امریکا با افزایش فشار از سوی مهاجران غیر قانونی مواجه است. بایدن در ژانویه ۲۰۲۳ میلادی سفارت امریکا در هاوانا را برای درخواست ویزا بازگشایی کرد و به برخی از کوبایی مسیر رسمی‌ای برای مهاجرت پیشنهاد داد.

مقاومت کوبا

افزایش دسترسی به اینترنت گوشی تلفن همراه از سال ۲۰۱۸ میلادی و استفاده گسترده از رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در ایجاد حال و هوای تازه در میان کوبایی‌ها ایفا کرده‌اند. واحد اطلاعات اکونومیست تاثیر مضاعف این موضوع را توصیف کرده است: تقاضا برای آزادسازی فضای سیاسی و اقتصادی و پاسخگویی از سوی حکومت افزایش یافته است در حالی که تحریم‌های ایالات متحده و حمایت مخالفان حکومت کوبا از آن، تندرو‌های درون حکومت را که در برابر اجرای اصلاحات مقاومت می‌کنند جسورر ساخته است. علیرغم محدودیت‌های دولتی و زیرساخت‌های ضعیف ۶۸ درصد کوبایی‌ها اکنون به اینترنت دسترسی دارند. واتساپ، اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی توسط کوبایی‌ها به ویژه جوانان در سطح گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دسترسی به اینترنت کلید اعتراضات کوبا در سال ۲۰۲۱ میلادی بود زمانی که نارضایتی محلی ناشی از محدودیت‌های کووید و کمبود‌های گسترده منجر به اعتراضات خیابانی شد و پلیس کوبا به سرعت آن را سرکوب کرد. بسیاری از هنرمندان برجسته و وبلاگ نویسان کوبایی که از سوی دولت متهم به دریافت حمایت مالی از سوی ایالات متحده شده بودند بازداشت شدند.

"آنا ماریا" ۵۲ ساله مادر دو فرزند کوبایی توضیح می‌دهد که چگونه بزهکاری و فساد در کوبا در حال افزایش است. او می‌گوید که مردم کوبا ترجیح می‌دهند محصولات شان را در بازار سیاه بفروشند تا این که بخواهند با حقوقی کار کنند که نیاز‌های اولیه را پوشش نمی‌دهد.

یک هنرمند کوبایی ۲۹ ساله که نخواسته نام اش فاش شود می‌گوید: "بسیاری از دوستان نزدیک من به مسیر شمال پیوسته‌اند تا از ثبات اجتماعی و اقتصادی برای زندگی خود و خانواده‌های شان برخوردار شوند". کوبایی‌ها شهرت زیادی در مورد توانایی برای مدیریت اوضاع در مواجهه با مشکلات عظیم دارند. با این وجود، امید آنان به بهبود زندگی در کوبا به سرعت در حال از بین رفتن است.

پس از شش دهه محاصره تجاری و اجرای یک مدل سفت و سخت سوسیالیستی کاهش کیفیت زندگی در کوبا باعث شده تا ۲ درصد از جمعیت آن کشور تنها در بازه زمانی یک ساله آن جزیره را ترک کنند. بسیاری از کوبایی‌های ناامید نیز قصد دارند مهاجرت کنند.