طرح هوشمندسازی یارانه نان که با هدف جلوگیری از فروش خارج از شبکه آرد، احقاق حقوق مردم و هدایت مستقیم یارانه آن به سفره خانوار‌ها از تیرماه امسال در خراسان رضوی آغاز شد، اکنون با موضوع جدیدی به نام خرید برخط نان، با چالش جدیدی مواجه شده که در تضاد با اهداف اصلی طرح است.
به گزارش جهان صنعت، طرح مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان (مهیا)، با انگیزه حمایت از مردم و خرج شدن یارانه دولت در محل آن، در دستور کار قرار گرفت و کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی بر این باورند که یارانه آرد و نان تفاوتی ماهوی با یارانه دیگر کالا‌های اساسی و حتی حامل‌های انرژی دارد و آن اینکه اقشار محروم‌تر جامعه از یارانه نان نفع بیشتری می‌برند، چون مصرف بیشتری دارند، حال آنکه بیشترین یارانه دیگر کالا‌ها و حتی حامل‌های انرژی، به افراد پرمصرف و متمکنان می‌رسد.
در موضوع نان، پرمصرف‌ها، افراد و خانواده‌هایی هستند که تمکن مالی پایین‌تری دارند و به دلیل اینکه امکان تأمین کالا‌های مصرفی دیگر را ندارند، نان بیشتری می‌خورند؛ البته این به شرطی است که واقعاً نان به مصرف این خانوار‌ها برسد.
بنا به گفته و تاکید چندباره مسوولان کشوری و استانی، اجرای این طرح افزایش قیمت نان و نیز محدودیت خرید نان توسط مردم را در پی نخواهد داشت و حتی ابزار خاصی با عنوان کارت نان یا چیزی شبیه آن نیز برای مردم پیش بینی نشده است، به این معنا که مردم با هر کارت بانکی می‌توانند مطابق معمول، خرید نان را با نرخ مصوب انجام دهند.
از آنجا که اجرای یک طرح خوب اگر به شیوه بد انجام شود، پیامد‌ها و آثار منفی دارد، اجرای طرح “مهیا” نیز در صورت هرگونه ضعف نظارتی و اجرایی با توجه به ارتباط مستقیم آن با نان و سفره مردم، می‌تواند آثار جبران ناپذیری روی اعتماد و نگاه مردم بگذارد، لذا برخورد قاطع با سودجویان ضرورتی است که باید مورد توجه مسوولان و متولیان امر باشد.
در میانه راه اجرای این طرح و با نظارت‌های قوی برای اجرای صحیح آن، برخورد با سودجویانی که آرد و نان یارانه‌ای را خارج از شبکه مصرف خانوار عرضه می‌کنند مورد توجه بود و متخلفان این حوزه به اشکال مختلف شناسایی و در برابر قانون قرار داده شدند.
اما این روز‌ها با رشد روزافزون استفاده از اینترنت در جامعه و البته توسعه کسب و کار‌های اینترنتی، امکان جدیدی فراهم شده است که از آن به عنوان سفارش برخط کالا یاد می‌شود و برخی عرضه اینترنتی نان را نیز در همین قالب گنجانده و امکانپذیر کرده اند.
مدیر نظارت و بازرسی محصولات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: فروش نان یارانه‌ای (نوع یک یا دو) از طریق فضای مجازی و توسط شرکت‌های پیک آنلاین و ... تخلف است.
ناصر شعربافیان با اشاره به اینکه به مدیران شرکت‌های سفارش اینترنتی مجاز رسما اعلام شده است که خرید نان یارانه‌ای توسط این شرکت‌ها و ارسال برای مشتریان، بخصوص با قیمت آزاد تخلف است، افزود: این در حالی است که پیک‌های این شرکت‌ها نیز به صورت خارج از صف و بدون رعایت نوبت اقدام به خرید نان می‌نمایند.
وی ادامه داد: علاوه بر این به کلیه نانوایی‌هایی که آرد یارانه‌ای درجه یک یا دو استفاده می‌کنند اعلام شده است که هرگونه همکاری با این شرکت‌ها و پیک‌های آنان، تخلف و با متخلفان برابر قوانین برخورد خواهد شد.
وی تاکید کرد: مردم باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که هم نان‌های ۱۰۰ درصد یارانه‌ای و هم نان‌های نیمه یارانه ای، مشمول این ممنوعیت و محدودیت است، زیرا ارائه یارانه به نان با هدف کمک به مردم است حال آنکه خرید نان یارانه دار توسط شرکت‌های خرید آنلاین و فروش آن به نرخ آزاد، روند کمک به مردم را دچار اختلال و سود غیرمجازی را برای مدیران این شرکت‌ها اعم از مجاز و غیرمجاز می‌کند.
شعربافیان گفت: قیمت هر ۲ نوع آرد یارانه‌ای درجه یک و ۲ در کیسه‌های سفید و زردرنگ با بازار اختلاف فراوانی دارد و بعضا قیمت این آرد در بازار ۱۰ تا ۱۲ برابر افزایش دارد، و دولت تاکید دارد که یارانه پرداختی به این آرد، به صورت مستقیم به جیب مصرف کننده برود.
مدیر نظارت و بازرسی محصولات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون ۱۰۰ درصد نانوایی‌های مشمول اجرای طرح نسبت به نصب دستگاه پوز مربوط اقدام کرده و مجری طرح هوشمندسازی عرضه نان هستند.
شعربافیان افزود: پنج هزار و ۴۰۰ واحد نانوایی دارای مجوز در استان خراسان رضوی سهمیه آرد یارانه‌ای می‌گیرند که بیش از ۲ هزار و ۱۳۰ واحد از این تعداد در شهرستان مشهد فعالیت دارند.
مدیر نظارت و بازرسی محصولات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: دولت باید بابت فروش نان توسط دستگاه‌های کارتخوان جدید ۱۵ درصد یارانه مستقیم به نانوایان پرداخت کند.
شعربافیان گفت: مشتریان در قبال خرید نان، باید حتما رسید دستگاه کارتخوان را دریافت کرده و دقت نمایند که اطلاعات آن برابر نان خریداری شده و به همان تعداد و از همان نوع کالا باشد و در صورت هرگونه مغایرت و وجود شکایتی سامانه پیامکی ۳۰۰۰۷۶۵۵۵۵ آماده دریافت شکایات مردمی در این زمینه است.
مدیر نظارت و بازرسی محصولات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: ارزش تخلفات نانوایی‌های استان طی پنج ماه اخیر ۵۴ میلیارد ریال بوده است که در این بازه زمانی ۱۰ هزار و ۸۷۴ مورد بازرسی از نانوایی‌های استان انجام شده است.
وی ادامه داد: در پی این بازرسی‌ها ۷۱۱ پرونده تخلف برای نانوایان متخلف تشکیل شده که مهمترین این تخلفات، گرانفروشی، کم فروشی و عرضه خارج از شبکه آرد و نان بوده است.
شعربافیان گفت: تا کنون هیچ مجوزی برای فروش آنلاین نان در استان صادر نشده است و پیک‌های فعال در این زمینه به هیچ وجه نمی‌توانند بدون نوبت، اقدام به خرید نان و رساندن آن به سفارش دهندگان آنلاین با قیمتی گران‌تر از نرخ خرید نمایند.
وی تاکید کرد: این اقدام هم عدالت اجتماعی و هم قیمت فروش نان را به شدت زیر سوال برده و دچار چالش می‌کند، اما برای نانوایی‌های آزادپز این محدودیت وجود ندارد و خرید نان توسط شرکت‌های خرید آنلاین و پیک‌های موتوری از آنان مجاز است.
وی تصریح کرد: در این نانوایی‌ها نیز رعایت نوبت در صف نانوایی آزادپز الزامی است و با متخلفان در این بخش برخورد می‌شود.
مدیر نظارت و بازرسی محصولات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: مردم می‌توانند هرگونه شکایت خود را در این زمینه به دفتر نظارت و بازرسی سازمان اعلام کنند تا با تشکیل پرونده، با متخلفان برخورد شایسته انجام شود.
کارشناس مدیریت، نظارت و بازرسی جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: بررسی‌های انجام شده مشخص کرد یکی از شرکت‌های معروف فروش آنلاین کالا، ۸۰ درصد قرارداد‌های خود را برای خرید نان با نانوایی‌هایی دارد که از آرد یارانه‌ای نوع یک و ۲ استفاده می‌کنند.
رضا امید افزود: این اقدام کاملا خلاف قانون است ضمن اینکه فروش نان‌های خریداری شده به نرخ دولتی در سامانه فروش این شرکت حتی بالاتر از نرخ نان آزاد هم قیمت گذاری و عرضه می‌شود؛ این در حالی است که حتی اگر وزن چانه و میزان کنجد مصرفی در نان بالاتر هم باشد، طبق بررسی‌ها نرخ اعلامی این شرکت بسیار بالا و خارج از قاعده است.
وی ادامه داد: این شرکت در قرارداد‌های خود با نانوایی‌ها در پایان هر ماه اقدام به تصفیه حساب بابت فروش نان می‌کند ضمن اینکه از کل مبلغ فروش نان در این قالب، ۱۲ درصد سود از نانوا دریافت می‌کند.
وی بیان کرد: در حال حاضر این شرکت ۲ شاکی خصوصی و یک شاکی عمومی دارد که علت شکایت آنان تفاوت نرخ نان فروخته شده با قیمت خریداری شده آن است.
کارشناس دفتر نظارت و بارزشی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: این شرکت تا قبل از این طبق گفته نانوایی‌های طرف قرارداد، هزار تومان به عنوان هزینه بسته‌بندی از مشتری دریافت می‌کرد، اما هزینه‌ای برای حمل نمی‌گرفت، ولی اکنون چهار هزار تومان نیز از مشتری‌های خود به عنوان هزینه حمل دریافت می‌کند.
امید اظهار کرد: با توجه به اینکه دفتر پشتیبانی این شرکت در تهران قرار دارد، پیگیر‌های لازم در این خصوص در حال انجام است.
وی تاکید کرد: اخطار به نانوایی‌هایی که با این شرکت و یا شرکت‌های مشابه همکاری دارند، داده شده و خوشبختانه درصد قابل توجهی از نانوایی‌های دریافت کننده آرد یارانه‌ای، قرارداد‌های خود را این شرکت‌ها لغو کرده اند.
امید افزود: نظارت‌های دقیقی بر عملکرد نانوایی‌ها از سوی ما و بازرسان اتحادیه در حال انجام است و البته در این زمینه به کمک و مشارکت مردم نیازمندیم.
وی بیان کرد: در صورتی که قیمت مصوب خرید نان رعایت شود، مشکلی بروز نمی‌کند، اما نکته در اینجاست که به عنوان مثال در حالی نان سنگک دو رو کنجد در فروش آنلاین به قیمت ۱۰ هزار تومان فروش می‌رود که نرخ نان سنگگ دولتی هزار و ۴۰۰ تومان و نیم یارانه‌ای ۲ هزار تومان است و بابت هر روی اضافی کنجد ۵۰۰ تومان افزایش می‌یابد.
وی افزود: بنابراین نهایتا یک نان سنگک دورو کنجد سه هزار تومان قیمت دارد، حال آنکه همین نان با ۱۰ هزار تومان به صورت آنلاین به دست مصرف کننده می‌رسد که تخلف گران فروشی و سوء استفاده در این قالب محرز است.
امید گفت: این وضعیت قیمت گذاری در شرایطی رقم می‌خورد که پیک‌های موتوری در این قالب عملا هیچ صف و انتظاری در نانوایی ندارند و صرفا با یک تماس تلفنی تا رسیدن به نانوایی باید نان برایشان حاضر باشد.
امید با بیان اینکه رسیدگی‌ها و نظارت در این زمینه با قوت در حال انجام است، ادامه داد: در پیگیری‌های انجام شده با اتحادیه نانوایان، این موضوع تذکر داده شده است و نظارت‌هایی توسط آنان نیز انجام می‌شود.
وی بیان کرد: هم اکنون پنج پرونده تخلف نانوایی‌ها در این زمینه تشکیل شده و رسیدگی به موضوع تا روشن شدن موضوع در حال انجام است.
این کارشناس مسوول تاکید کرد: مردم می‌توانند به سه روش شامل سامانه پیامکی ۳۰۰۰۷۶۵۵۵۵، سامانه ۱۲۴ و شماره تلفن‌های ۳۷۰۱۶۳۳۴ و ۳۷۶۶۹۸۶۸ این تخلفات را به ما اعلام کنند.
