جوانه‌ها دانه‌های گیاهان خوراکی هستند که فقط جوانه می‌زنند تا برای خوردن آماده شوند.
به گزارش برنا، این دانه‌ها می‌توانند به خانواده غلات مثل برنج و جو تعلق داشته باشند یا به خانواده‌ی حبوبات مثل عدس و یا آفتابگردان و. این جوانه‌ها به قدری برای سلامتی مفیدند که ارزش امتحان کردن را دارند. اگر اهل مصرف آن هستید که جای تشویق دارد. اما اگر تاکنون سراغ آن‌ها نرفته‌اید بهتر است این مطلب را بخوانید و تجدید نظرکنید. شما می‌توانید جوانه‌ها را به سالادهایتان اضافه کنید. یا می‌توانید آن‌ها را با املت سرو کنید و یا این که در تهیه‌ی سوپ‌ها یا پوره سبزیجاتتان به کار ببرید. اصلاً می‌توانید آن‌ها را خیلی ساده داخل یک پیاله بریزید و با قاشق میل کنید. همه چیز به ذائقه‌ی شما بستگی دارد. در هر حال از خواص جوانه‌ها محروم نباشید.
جوانه‌ها سرشار از ویتامین هستند، یعنی بیشتر از دانه‌های خشکی مانند غلات و حبوبات ویتامین دارند. به طور دقیق‌تر جوانه‌ها در مقایسه با این مواد غذایی حاوی ۳ تا ۶ برابر ویتامین بیشتری هستند. جالب اینجاست که جوانه‌ها ویتامین بیشتر و کالری کمتری دارند. به طور کلی جوانه‌ها حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان‌ها هستند که با بیماری‌ها مقابله می‌کنند و باعث جذب بهتر آهن موجود در سبزیجات می‌شوند. برای بهره‌مندی از مواد مغذی و ویتامین‌های موجود در جوانه‌ها هر روز بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم جوانه میل کنید. فرقی نمی‌کند چه وقتی از روز باشد. کارشناسان تغذیه می‌گویند جوانه‌ها، غنی‌ترین منبع آمینواسید‌ها (برای پروتئین)، ویتامین‌ها و مواد معدنی محسوب شده همچنین به دلیل فیبر کافی آن‌ها را به عنوان میان‌وعده پیشنهاد می‌کنند.
یکی از جوانه‌هایی که طرفداران بسیاری دارد جوانه گندم است. به دلیل اینکه هم مصرف خوراکی دارد و هم از آن ماسک تولید می‌شود و هزار و یک فایده دیگر. سلنیوم و منیزیم موجود در جوانه گندم در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان موثر شناخته شده است. به اعتقاد برخی از متخصصان پوست، مو و زیبایی، جوانه گندم در درمان ریزش مو، رفع شوره سر و رفع انواع جوش صورت و ناراحتی پوستی موثر است. کسانی که از یبوست، خستگی و بی‌حالی، کلسترول بالا و درد‌های عضلانی رنج می‌برند، باید از این ماده غذایی کمک بگیرند و در اینکه اگر می‌خواهید لاغر شوید، پودر جوانه گندم را همراه با ماست یا سالاد کاهو ۱۰ دقیقه قبل از صرف غذا و اگر می‌خواهید چاق شوید، آن را ۱۰ دقیقه بعد از غذا میل کنید. جوانه گندم به دلیل مصرف‌کننده بسیاری که دارد در اکثر سوپرمارکت‌های بزرگ در بسته‌های آماده به فروش می‌رسد.
جوانه شبدر به تنهایی یک دکتر پوست است و مصرف آن پوست‌تان را جوان می‌کند. از دیگر خواص شبدر می‌توان به خاصیت تصفیه‌کنندگی و تنظیم فعالیت‌های کبدی آن اشاره کرد که در نهایت باعث طراوت و شادابی پوست صورت می‌شود. از جوانه شبدر می‌توان برای درمان پرفشاری خون نیز استفاده کرد. شبدر و جوانه آن سرشار از ویتامین‌هایی مانند A، C و همین‌طور آهن و کلسیم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف جوانه شبدر برای آرامش اعصاب بسیار مفید است و مصرف آن به‌ویژه به زنان میانسال که در آستانه یائسگی قرار دارند، توصیه می‌شود.
جوانه عدس تمامی هشت اسیدآمینه ضروری مورد نیاز بدن را دارد، ولی کارشناسان تغذیه ترکیب جوانه عدس با ذرت، گندم یا برنج را پیشنهاد می‌دهند به دلیل اینکه کیفیت پروتئینی، جوانه عدس را بهتر می‌کند. جوانه عدس دارای ویتامین A، C، خانواده ویتامین‌های B، فولیک‌اسید، اینوزیتول، برم، کلسیم، کلر، مس، آهن، منیزیم، پتاسیم و پروتئین است. جوانه عدس خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و همچنین تصفیه کننده خون و کاهنده قند خون است. همچنین به شست‌وشو و تحریک کلیه‌ها، سیستم غدد فوق‌کلیوی، به تقویت قلب و عروق، افزایش انرژی و قدرت حیاتی کمک می‌کند. میزان فیبر محلول در جوانه عدس در مقایسه با دانه عدس به میزان ۳۰۰ درصد افزایش می‌یابد. فیبر محلول در آب موجود در جوانه عدس به کاهش کلسترول، فشار خون، قند خون و تنظیم میزان انسولین خون کمک می‌کند.
امروزه یکی از جوانه‌های محبوب، جوانه ماش است. جوانه ماش ترد و خوشمزه است و طعم آن کمی به شیرینی می‌زند از مزیت‌های آن این است که هضم آن نسبت به ماش پخته‌شده راحت‌تر است.
مصارف درمانی جوانه ماش سم‌زدایی بدن و خاصیت مدر بودن است. جوانه ماش نیز مانند جوانه‌های دیگر سرشار از ویتامین C است که این مقدار در ماش پخته وجود ندارد. جوانه‌ماش برخلاف دیگر سبزیجات که هرچه بیشتر رسیده می‌شوند خواص تغذیه‌ای آن‌ها کاهش می‌یابد، خواص خود را تا زمانی که به مصرف برسد حفظ می‌کنند.
مواد معدنی موجود در دانه نخود هنگام جوانه زدن به میزان حداقل پنج‌برابر افزایش می‌یابد. جوانه نخود سرشار از پروتئین است. از فواید درمانی این جوانه انرژی‌بخش می‌توان به ضدعفونی‌کنندگی، محرک ادرار، مفید برای معده و کرم‌زدا بودن آن اشاره کرد. از طرف دیگر نخود هنگام جوانه زدن نرم‌تر و قابل هضم‌تراست. جوانه نخود را می‌توان به صورت خام یا بخارپز استفاده کرد. برای بخارپز کردن نباید مدت پخت بیش از ۱۵ دقیقه باشد.
دانه‌های آفتابگردان جزء ساده‌ترین و سریع‌ترین دانه‌هایی است که به‌راحتی جوانه می‌زند، اما به محض اینکه دانه‌ها جوانه زد باید آن‌ها را مصرف کرد یا پس از حدودا سه روز آن را همراه جوانه و برگ‌های روییده از آن به اندازه دو یا سه سانتی‌متر مورد استفاده قرار داد. جوانه دانه آفتابگردان سرشار از ویتامین‌های B، پروتئین گیاهی، اسیدهای‌آمینه چرب ضروری و مفید است. جوانه آفتابگردان در سلامت سیستم عصبی، قلبی – عروقی و دستگاه گوارش نقش بسزایی دارد. جوانه آفتابگردان از آن دست جوانه‌ها نیست که عموم با آن آشنایی داشته باشند. اکثرا به عنوان تخمه از آن استفاده می‌کنند و برای لذت بردن از فواید این جوانه خودتان در خانه و شرایط پاکیزه و ساده این جوانه را سبز کنید.
برای سبز کردن جوانه باید دانه‌ها را از شب تا صبح در آب خیس کنید و آن را در جای نیمه‌گرمی قرار دهید. پس از خیساندن و آبکش کردن، آن را به آرامی زیر شیر آب بگیرید و سپس بگذارید در همان آبکش، کاملا آبش جدا شود تا نپوسد. آن را در شیشه یا سینی کوچک بریزید و پارچه مرطوبی روی آن بکشید و هر صبح و شب عمل شستن (به آرامی) و آبکش کردن را تکرار کنید. در تابستان وقتی هوا خیلی گرم است عمل شستن را سه‌بار در شبانه‌روز تکرار کنید. در تمام این مدت ظرف را در محلی تاریک و نسبتا گرم نگاه دارید. توجه کنید باید اندکی آب در انتهای دانه‌ها وجود داشته باشد. اگر حرارت محیط حدود ۲۲ درجه سانتی‌گراد و محل آن تاریک باشد، دانه خیلی زود جوانه می‌زند. بسته به نوع دانه، بین سه تا پنج روز و گاهی بیشتر می‌توانید جوانه را از تاریکی درآورید و پشت پنجره رو به آفتاب بگذارید. جوانه را همیشه مرطوب نگاه دارید تا اندکی بیشتر رشد کند. پس از یک تا دو روز ماندن جلوی نور خورشید، جوانه آماده مصرف است.
زمان لازم برای تهیه جوانه‌ها:
دانه‌های زیر را باید حدود ۱۰ تا ۱۸ ساعت خیس کرد:
نخود (مدت جوانه زدن ۳-۴ روز)
عدس (مدت جوانه زدن: ۳- ۵ روز)
ماش (مدت جوانه زدن: ۳- ۵ روز)
آفتاب گردان (مدت جوانه زدن: ۱- ۲ روز)
گندم (مدت جوانه زدن: ۲- ۳ روز)
شبدر (مدت جوانه زدن ۳-۴ روز)
از همین حالا این مواد غذایی را به سبد غذایی خود وارد کنید. این سبزیجات مغذی برای هر سنی، کودک تا سالمند می‌تواند موثر باشد. ضمن آنکه علاوه بر جوانه‌های ذکر شده، جوانه ها، سبزیجات ماندگاری هستند. آن‌ها را می‌توانید در ظروف در بسته در یخچال به مدت یک هفته نگهداری کنید.
