مارها برای میلیونها سال در اکوسیستم ما نقش داشتهاند و تصور میشود که از مارمولکهای زمینی در دوران ژوراسیک میانه تکامل یافته باشند. آنها همواره در شکل گیری اسطورهها نیز نقش داشته اند. مثلا در بیشتر کتابهای مقدس مارها حضور دارند و از آنها به عنوان نماد فریبکاری و ترس استفاده شده است.
به گزارش فرادید، جدا از اینکه مارها منشأ یکی از رایجترین فوبیاهای شناخته شده برای انسان هستند، اما نمیشود جذابیت شان را نادیده گرفت. از تنوع گسترده اندازه آنها گرفته تا توانایی هیپنوتیزم کننده، بلعیدن اشیاء چندین برابر اندازه خود، جالبترین حقایق عجیبی است که میتوانید در مورد این موجودات بدنام و زیبا کشف کنید.
بیش از ۳۰۰۰ گونه مار در این سیاره وجود دارد که برخی از آنها تا شمال قطب شمال در اسکاندیناوی زندگی میکنند و برخی دیگر در جنوب استرالیا نفس میکشند. آنها تقریبا در همه قارهها به جز قطب جنوب یافت میشوند.
اگرچه کشورهای ایرلند، گرینلند، ایسلند و نیوزلند نیز در طول زمان عاری از مار باقی مانده اند. برخی از گونهها ترجیح میدهند در ارتفاعات برای مثال در هیمالیا زندگی کنند. این در حالی است که برخی دیگر از مارها در زیر سطح دریا رشد میکنند.
مارها با تنه سنتی خود کلیهها و تخمدانها را از جلو به عقب میرانند و در مواقع ضروری این دو اندام را در کنار هم قرار میدهند. همچنین آنها فقط یک ریه دارند. علاوه بر این قلب آنها قابل تنظیم است و میتواند در غیاب دیافراگم حرکت کند، که از له شدن قلب در هنگام بلعیده شدن کامل وعدههای غذایی محافظت میکند.
حرکت مشخص زبان، به آنها اجازه میدهد تا ذرات معلق در هوا را جمع آوری کرده و آنها را به اندامهای بویایی در دهان منتقل کنند. به زبان ساده تر، آنها بو را با زبان منتقل میکنند و در دهان بو را احساس میکنند. همچنین زبان شکافته شده به آنها حس بویایی و چشایی تا حدودی جهت دار میدهد.
مارخا با نگه داشتن زبان خود به طور مداوم میتوانند از مواد شیمیایی موجود در هوا، زمین و آب نمونه برداری کنند و از آنها برای تعیین وجود طعمه یا شکارچیان در نزدیکی خود استفاده کنند.
مارها حساسیت ارتعاشی حاد دارند. به این معنا که شکم آنها میتواند حتی ضعیفترین حرکت را در هوا و روی زمین تشخیص دهد؛ هشداری که به آنها این پیام را منتقل میکند که یک شکارچی یا یک طعمه در اطراف حضور دارد. این مسئله کمبود پرده گوش آنها را جبران میکند تا به درستی به همه اطراف شان تسلط پیدا کنند.
اگرچه ساختار گوش داخلی مارها در طول زمان توسعه پیدا کرده است، اما گوشهای قابل رویت ندارند. در عوض، برخی گونهها مانند افعی گودال، پیتونها و برخی از بوآها، گیرندههای حساس به مادون قرمز در شیارهایی در امتداد پوزههای خود دارند که به آنها امکان میدهد گرمای تابشی حیوانات خونگرم اطراف خود را حس کنند.
مارها منحصراً گوشتخوار هستند و هر چیزی از مارمولکهای کوچک، مارهای دیگر، پستانداران کوچک، پرندگان، تخم مرغ، ماهی، حلزون و حشرات گرفته تا پستانداران بزرگ مانند جگوار و آهو را میخورند. از آنجایی که آنها طعمه خود را در یکجا میبلعند، اندازه مار تعیین کننده اندازه غذای آن است.
مثلا یک پیتون جوانتر ممکن است با مارمولکها یا موشها غذای خود شروع کند و با افزایش سن و اندازه به آهوها و بزهای کوچک برسد.
طبق گفته باغ وحش سن دیگو، آنها به طور منظم حیواناتی را تا ۲۰ درصد اندازه بدن خود مصرف میکنند.
بیشتر مارها موجودات نسبتاً کوچکی هستند که طول آنها حدود ۳ فوت است. اگرچه تایتانو بوای منقرض شده تقریباً ۶۰ میلیون سال پیش میتوانست تا ۵۰ فوت (۱۵ متر و ۲۴ سانتی متر) رشد کند. اما طولانیترین مار امروزی که پیتون مشبک بومی آسیای جنوبی و جنوب شرقی است تا ۳۰ فوت (۹ متر و ۱۴ سانتی متر) طول دارد. در سوی دیگر، کوچکترین مار باربادوس است و تنها ۴ اینچ (۱۰ سانتی متر) طول دارد.
آناکوندای سبز آمریکای جنوبی میتواند تا بیش از ۲۹ فوت (حدود ۹ متر) طول و وزن آن به بیش از ۵۵۰ پوند (۲۴۹ کیلوگرم) برسد. آنها در خشکی دست و پا گیر هستند ودر نزدیکی رودخانهها و باتلاقهای سست زندگی میکنند و بیشتر وقت خود را در آب میگذرانند، جایی که میتوانند با سرعت بیشتری در حرکت کنند.
آنها با چشمها و سوراخهای بینی بالای سرشان مانند تمساح، طعمههای خود را انتخاب میکنند، در حالی که بدن خود را در زیر سطح پنهان نگه میدارند. همچنین آناکونداهای سبز گرازها، گوزنها، پرندگان، لاکپشتها، برگچه خوار، کیمنها و جگوارها را گاه به گاه میخورند و این کار را بعد از خفه کردن آنها انجام میدهند.
فکهای آنها که توسط رباطهای الاستیک به هم متصل شدهاند به آنها اجازه میدهد غذای خود را به طور کامل ببلعند. جالب است بدانید که آنها پس از بلعیدن یک حیوان، گاهی اوقات پس از گذشت هفتهها یا حتی ماهها به یک وعده غذایی دیگر نیاز پیدا میکنند.
پنج گونه مار سمی و درختی وجود دارد که در واقع میتوانند پرواز کنند. آنها که در سریلانکا و آسیای جنوب شرقی یافت میشوند، از نظر فنی به جای پرواز، سر میخورند و معمولا سنجابها را شکار میکنند.
بر اساس گزارش اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN)، ۱۲ درصد از گونههای مار در معرض تهدید و ۴ درصد تقریباً در معرض خطر هستند. ۹۷ گونه و یک زیرگونه وجود دارد که در معرض خطر انقراض هستند و جمعیت آنها در سراسر جهان به دلیل تخریب زیستگاه، بهره برداری بیش از حد، بیماری، گونههای مهاجم و تغییرات آب و هوایی در حال کاهش است. مارهای دریایی، مارهای انقباضی و چندین گونه مار بندجورابی از جمله مارهای در معرض خطر هستند.