به دلیل سکونت قوامالسلطنه، نخستوزیر دوران قاجار و پهلوی، به خیابان قوام معروف شد. پیش از آن، اما به دلیل میزبانی از یک شفاخانه، بین مردم به خیابان مریضخانه مشهور بود. بعد از انقلاب نامش به سی تیر تغییر یافت و سالهاست که همین نام بر پیشانی این خیابان یادآور واقعهای تاریخی است.
به گزارش همشهری، خیابان سی تیر یکی از خیابانهای معروف تهران است. هم به دلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعیای که در طول سالهای شکلگیریاش، بیش از ۱۵۰ سال پیش، و نیز در ابتدای مشروطیت شاهدش بوده و هم به سبب اینکه برخی از «اولین»های تهران را در خود جای داده است، موزهها، عمارتها، باغها، کاخها، اولین شفاخانه، اولین هنرستان ایران و مکانهای دیدنی دیگری که وجود فقط یکی از آنها کافی است که به یک شهر و محله، حتی یک کشور، هویت ماندگار ببخشد.
این خیابان، اما اعتبارش فقط به این داشتهها نیست، به آدمهایی است که از هر دین و مسلک سالهاست در اینجا و در کنار هم زندگی آرام و مسالمتآمیز دارند و به عقاید هم احترام میگذارند. اینها را قدیمیهای چهارراه ادیان میگویند؛ چهارراهی در خیابان سی تیر که پیروان اسلام، یهودیت، مسیحیت و زرتشت در مسجد، کنیسه، کلیسا و آتشکده آن به راز و نیاز میپردازند.
چهارراه ادیان چهارراهی است به طول ۱۲۸۰ متر در تقاطع خیابان جمهوری تهران با خیابان سی تیر و میرزا کوچکخان. در ضلع جنوبی این چهارراه، یعنی خیابان سی تیر، کوچه سیمی، کنیسه حییم پرستشگاه کلیمیان تهران قرار دارد. چند کوچه بالاتر، در کوچه رستمی جاهد، مسجد حضرت ابراهیم (ع) و در ضلع شمالی آن آتشکده زرتشتیان آدریان و درست روبهروی آن کلیسای مسیحیان حضرت مریم (س) واقع شده است؛ اتفاقی بینظیر که در جهان لنگه ندارد. گفته میشود که حتی هند با آن همه تنوع مذاهب نتوانسته در هیچ معبر و خیابانی با این فاصله شاهد این پیوستگی ادیان و همسایگی نیایشگاهها باشد.
سالهای سال صاحبان همه ادیان در این چهارراه با صلح و صفا در کنار یکدیگر زندگی و رعایت حال هم را کردهاند. طی این سالها جمعیت ساکن این راسته کمتر شده، اما کلیساها و کنیسه و آتشکده و چند مدرسه و مسجد هنوز این قدرت را دارند که پیروان همه ادیان را به این چهارراه بکشانند. چهارراه ادیان در خیابان سی تیر، یک خیابان با آدمها، مغازهها، کوچهها، محلهها و... نیست، چهارراهی است جهانی با مردمانی با مجموعهای از افکار و عقاید و مراکز متعلق به خود که همه در یک نشانی در صلح و صفا در کنار هم روزگار میگذرانند.