شلوغی متروی تهران این روز‌ها غیرقابل تحمل‌تر شده است. این را متروسواران حرفه‌ای می‌دانند که در ساعات پیک مترو، به ناچار برای سوار شدن باید عبور حداقل سه قطار شلوغ را به جان بخرند. آنچه به عنوان شلوغ‌ترین روز متروی تهران یعنی ۲۵ مهر امسال، اعلام می‌شود، نشان می‌دهد هم‌اکنون زنگ سفر برای یک میلیون و ۴۲۵ هزار مسافر به صدا درآمده است.
به گزارش ایران، این رقم البته در مقایسه با آمار یک میلیون و حتی کمتر یعنی ۸۰۰، ۶۰۰ و ۴۰۰ هزار مسافری که در این دو سال به گوش مردم رسیده است، یک رکورد محسوب می‌شود، اما اگر بخواهیم به آمار مسافرانی که پیش از کرونا از ظرفیت متروی تهران استفاده می‌کردند، رجوع کنیم، به یک عدد خیره‌کننده نمی‌رسیم!
چراکه متروی تهران در یک روز، سه میلیون و ۲۰۰ هزار مسافر را هم جابه‌جا کرده است. از طرفی باید تأکید کرد اگرچه متروی تهران در دوران کرونا با یک رکود ۶۰ تا ۷۰ درصدی کم‌سابقه مواجه شد که از نظر مالی مدیریت مترو را با چالش‌هایی مواجه کرده بود، اما افزایش مسافران در روز‌های اخیر هم نمی‌تواند یک پیام مثبت به مدیران مترو تلقی شود.
چراکه در اصل نارضایتی مسافران از قطار‌ها و ایستگاه‌های شلوغ بویژه در ساعات پیک، برخی را ترغیب کرده تا از خودروی شخصی و تاکسی‌های اینترنتی به جای حمل‌ونقل عمومی برای تردد استفاده کنند.
ترس از ویروس آنفلوانزا بعد از فروکش کردن موج کرونا حالا جدی‌ترین دغدغه این روز‌های متروسواران است. آن‌ها می‌پرسند پس چه زمانی قرار است وعده شهردار تهران برای افزایش سهم حمل‌ونقل عمومی محقق شود؟ آنچه آن‌ها این روز‌ها در زیر زمین با پوست و استخوان خود احساس می‌کنند، در واقع شلوغی بی‌حد و اندازه‌ای است که ترس از بیماری را بیشتر کرده است.
آیا حمل‌ونقل عمومی این بار هم در شیوع آنفلوانزا رتبه اول را به‌دست خواهد آورد؟ مسئولان شهری پیش از این اعلام کرده بودند که اگر کیفیت خطوط موجود بویژه تکمیل خطوط ۶ و ۷ انجام شود، متروی تهران سال ۱۴۰۲، روزانه به استقبال حدود ۴ میلیون مسافر خواهد رفت!
حامد عباسی‌نامی، سرپرست شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه درباره اینکه ظرفیت متروی تهران امسال تا چه میزان افزایش یافته می‌گوید: «ما درهدوی-سرفاصله حرکتی- خطوط کلی (اصلی) تغییر آنچنانی نداشتیم، اما پایانه اکباتان در خط ۴ و مشخصاً ایستگاه هفده‌شهریور در خط ۷ به تشکیلات اضافه شدند.»
او با اشاره به افزایش تعداد مسافران همزمان با شروع سفر‌های آموزشی می‌گوید: «در شش ماهه اول امسال نسبت به شش ماهه ۱۴۰۰ حدود ۴۸ درصد افزایش مسافر داشته‌ایم.
بر این اساس ساعت سرویس‌دهی ایستگاه هشتگرد تا ۱۸ دقیقه افزایش یافته است، اما به‌طور میانگین تعداد مسافران روزانه در مهر ماه نسبت به ماه قبل (شهریور) ۱۰ درصد و نسبت به مهر سال ۱۴۰۰، ۳۰ درصد افزایش یافته است. ما در ۲۵ مهر ماه، یک میلیون و ۴۲۵ هزار مسافر داشتیم که یک رکورد محسوب می‌شود، در واقع در مقایسه با ۲۵ مهر سال قبل، بیش از ۵۰۰ هزار مسافر بیشتر شده است.»
وی با تأکید بر افزایش ۳۰ درصدی تعداد مسافران همزمان با شروع سال تحصیلی دانشگاه‌ها و مدارس ادامه می‌دهد: «با توجه به روند صعودی تعداد مسافران در ماه‌های گذشته و آمار معوق ما در تعمیرات اساسی قطار‌ها، ما در آینده‌ای نزدیک با چالش مواجه می‌شویم. در واقع با در نظر گرفتن ساعت پیک و ازدحام مسافر (ساعت ۶ و نیم تا ۹ صبح و ۴ تا ۸ شب) و همین‌طور کمبود قطار (اگر تأمین مالی برای خرید جدید و اورهال قطار‌های قدیمی انجام نشود) مشکلات جدی است.
در واقع هرچه قطار بیشتر تأمین شود، هدوی (سرفاصله حرکت قطار‌ها و ورود قطار به ایستگاه) کاهش می‌یابد. در خطوط ۶ و ۷ یکسری ایستگاه‌ها مثل میدان کتاب یا ایستگاه شهر زیبا هنوز تکمیل نشده است، اما با تکمیل این دو خط کمبود قطار بیشتر احساس می‌شود، چون به حجم مسافر اضافه خواهد شد.
حتی با فرض عملیاتی شدن ۶۳۰ دستگاه واگن در آینده‌ای نزدیک و ورود اولین قطار‌های جدید به چرخه بهره‌برداری، بازهم بین دو تا سه سال زمان لازم است تا به نتیجه مورد نظر برسیم. این در صورتی است که ۷ هزار میلیارد تومان مصوب پرداخت شود.» که البته ظاهراً فعلاً خبری از تأمین واگن‌ها هم نیست.
موضوع دیگری که این روز‌ها بر بار مشکلات متروسواران اضافه کرده بحث دستفروشانی است که به اذعان خودشان کار و کاسبی‌شان این روز‌ها چندان سکه نیست. عباسی‌نامی می‌گوید در آخرین نظرسنجی که از مسافران مترو و همین‌طور از دست‌اندرکارانی مثل پلیس مترو، حراست و بازرسی و دستگاه‌های نظارتی انجام شده است، به این نتیجه رسیده‌اند که ۵۱ درصد مخالف حضور دستفروشان در مترو هستند و البته ۴۹ درصد هم با حضور آن‌ها در واگن‌ها مشکلی ندارند.»
آیا شلوغی این روز‌های مترو به علت ازدحام دستفروشان است؟ او ادامه می‌دهد: «این طبیعی است که هر سال با سرد شدن هوا و به علت گرم بودن فضای بسته مترو، بر تعداد دستفروشان مترو افزوده شود. بر این اساس در شش ماهه دوم هر سال، بر تعداد دستفروشان مترو اضافه می‌شود.
در دو سال اخیر به علت کرونا و نگرانی از شیوع بیماری بویژه در واگن مخصوص بانوان، تعداد زنان دستفروش کاهش یافت، اما از آن طرف به علت از دست رفتن برخی مشاغل، تعدادی هم به دستفروشی روی آوردند، نکته اینجاست که پس از پایان کرونا آن تعدادی که کم شده بود دوباره اضافه شدند و به همین علت بر جمعیت دستفروشان مترو اضافه شد. روزانه حدوداً هزار و ۵۰۰ نفر به عنوان دستفروش وارد و خارج می‌شوند که البته عده‌ای هم به صورت ثابت کار می‌کنند.»
برای ساماندهی دستفروشان مترو چه برنامه‌ای دارید؟ عباسی نامی به این سؤال این‌طور پاسخ می‌دهد: «برای دستفروشان چند برنامه در دستور کار داریم. اول شناسنامه‌دار کردن آنهاست. البته تعدادی شناسنامه دار شده‌اند، اما، چون قانونی برای مبارزه و مقابله با آن‌ها نداریم، مثل روی زمین که قانون سد معبر را داریم، نمی‌توانیم جلوی بساط گستری داخل واگن‌ها را بگیریم. البته شرایط اجتماعی به شکلی است که نمی‌توان به مردم هم زیاد فشار آورد. اگرچه پلیس مترو و انتظامات به افرادی که کالای نابهنجار بفروشند، تذکر می‌دهند و آن‌ها را از ایستگاه‌ها خارج می‌کنند.»
مسافران، اما معتقدند که شلوغی این روز‌های مترو بیش از آنکه ناشی از حضور دستفروشان باشد به خاطر کمبود قطارهاست.
خانم رستمی که معمولاً هر روز با مترو در حال تردد است، می‌گوید: «خط یک بیش از سایر خط‌ها پرهمهمه است. من هر روز از ایستگاه شهید بهشتی تا شهرری را با مترو می‌روم. حتی در ساعت غیر پیک هم به‌قدری شلوغ است که امکان نفس کشیدن نیست. اتفاقاً وقتی داخل واگن‌ها شلوغ است دستفروشان وارد قطار نمی‌شوند.
حتی در ایستگاه‌های میانی که ورود و خروج مسافر زیاد است مثل ایستگاه دروازه دولت، امام خمینی و پانزده خرداد، دستفروشان خارج از قطار می‌ایستند و جنس می‌فروشند.» جالب اینکه خانم بهمنی یکی‌دیگر از متروسواران حرفه‌ای می‌گوید: «الان وضعیت دستفروشان مترو به صورت ناخودآگاه ساماندهی شده و دارای نظم است. یعنی خودشان می‌دانند چه زمانی وارد و چه زمانی خارج شوند. قبلاً مأموران مترو با دستفروشان برخورد می‌کردند، اما الان خبری از تذکر و برخورد نیست. بیشتر دستفروش‌ها دائمی شده‌اند و کاملاً با فضا آشنایی دارند. حتی مواقعی که کسی جنس مشابه می‌فروشد، واگن خود را تغییر می‌دهند.»
آقای محمدی‌راد می‌گوید که شلوغی مترو همزمان با تعطیلی ادارات رخ می‌دهد که واقعاً کلافه‌کننده است. اگر ساعت‌ها شناور می‌شد این وضعیت ایجاد نمی‌شد، بویژه در خطوط اصلی ما نمی‌دانیم برای اینکه به کارمان برسیم چه باید بکنیم. چون با اینکه قطار‌ها بموقع می‌رسند، اما آنقدر شلوغ است که مجبوریم منتظر چندین قطار بمانیم، مخصوصاً وقتی با پسرم هستم بیشتر منتظر می‌مانم.»
فروکش کردن موج کرونا باعث شده تا دیگر خبری از آن عکس‌های مجازی شلوغی واگن‌های مترو نباشد، همان عکس‌هایی که در صبح انتشار با واکنش سریع مخاطبان مواجه می‌شد.
اما این به معنای خلوتی ایستگاه‌های مترو نیست. بازگشایی‌ها و عدم تمکین برخی مدارس و ادارات از شناور شدن ساعات کاری موجب شده وضعیت حمل‌ونقل عمومی با چالش مواجه شود. حالا مهم‌ترین سؤال پیش رو این‌است چه زمانی این وضعیت سامان می‌یابد؟!
