ابولا چیست و چرا شیوع آن تا این اندازه جدی است؟

فرارو- مقابله با شیوع ابولا در اوگاندا دشوارتر از مقابله با شیوع اخیر ویروس کووید-۱۹ است. با این وجود، رئیس جمهور آن کشور درخواست مطرح شده برای قرنطینه را رد کرده است. تاکنون ۳۱ مورد تایید شده ابتلا به ابولا در اوگاندا ثبت شده اگر چه این نگرانی وجود دارد که تعداد موارد ابتلای بیش‌تری وجود داشته باشند.

ابولا چیست؟

به گزارش فرارو به نقل از بخش جهانی شبکه خبری بی‌بی سی، این یک ویروس کشنده با علائم اولیه است که می‌تواند شامل تب ناگهانی، ضعف شدید، درد عضلانی و گلودرد باشد. مراحل بعدی می‌تواند شامل استفراغ، اسهال و در برخی موارد خونریزی داخلی و خارجی باشد که با عنوان خون‌روی شناخته می‌شود. دوره کمون بیماری می‌تواند از دو روز تا سه هفته به طول بیانجامد. ابولا می‌تواند با بیماری‌های دیگری مانند مالاریا و حصبه همراه باشد.

چرا شیوع ابولا تا این اندازه جدی است؟

ابولا از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن و محیط‌های آلوده بین انسان‌ها سرایت پیدا می‌کند. بیش از ۳۱ مورد ابتلا به ابولا در منطقه مرکزی اوگاندا در ناحیه موبنده شناسایی شده که از این تعداد ۶ نفر جان‌شان را از دست داده‌اند. با این وجود، ممکن است تعداد کشته شدگان بیش‌تر باشند. وزارت بهداشت اوگاندا اعلام کرده که ۱۸ مورد مرگ و میر مرتبط با موارد تایید شده ابولا ثبت شده که پیش از انجام آزمایش دفن آنان انجام شده است. سازمان بهداشت جهانی نرخ مرگ و میر بر اثر ابولا را بین ۴۱ تا ۱۰۰ درصد تخمین زده است.

آیا واکسنی وجود دارد؟

نگرانی دیگر این است که سویه اخیر سویه سودانی ابولا است که برخلاف سویه رایج‌تر زئیری واکسن تایید شده‌ای برای آن وجود ندارد. این بدان معناست که هیچ واکسیناسیونی برای کارکنان بهداشتی صورت نگرفته است که شش مورد از موارد تایید شده را تشکیل می‌دهند.

سویه زئیری مسئول بزرگترین شیوع ابولا در غرب آفریقا از دسامبر ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۱۶ میلادی بود و بر اثر آن ۱۱ هزار نفر جان‌شان را از دست دادند. با بیش از ۲۸ هزار مورد ابتلا به ابولا در گینه، لیبریا و سیرالئون دانشمندان تحقیقات فشرده‌ای را در مورد واکسن ابولا انجام دادند.

دو سال پس از پایان آن اپیدمی، واکسن بدون مجوز Ervebo که توسط شرکت آلمانی «مِرک» ساخته شده بود طی شیوع سویه زئیر در غرب جمهوری دموکراتیک کنگو مورد استفاده قرار گرفت. این واکسن از سوی سازمان بهداشت جهانی مورد تایید قرار گرفت و اعلام شد که پس از تزریق آن عفونت محدودی مشاهده شده و جان انسان‌ها را نجات داشته است. واکسن دوم توسط شرکت «جانسن‌اند جانسن» ساخته شد و برای استفاده از سوی آژانس دارویی اروپا مورد تایید قرار گرفته است.

با این وجود، هیچ از این واکسن‌ها علیه سویه سودانی ابولا آزمایش نشده‌اند. با این وجود، «یووری موسونی» رئیس جمهور اوگاندا اعلام کرده که دولت آن کشور در حال بررسی این موضوع است که آیا این واکسن ارزش امتحان کردن را دارد یا خیر.

اوگاندا چگونه با شیوع این بیماری برخورد می‌کند؟

تمرکز آن کشور بر روی ردیابی تماس است و یافتن کسانی که در مجاورت بیماران بوده‌اند به ویژه کسانی که در مراسم تشییع جنازه شرکت کرده اند. یک مرکز درمانی ۵۱ تختخوابی در منطقه موبنده مرکز شیوع بیماری در اوگاندا فعال است. قرار است تاسیسات دوم به زودی راه اندازی شود. رئیس جمهور اوگاندا اعلام کرده که تا روز جمعه دو آزمایشگاه سیار در موبنده مستقر شده‌اند تا مردم مجبور نباشند برای آزمایش سفر کنند و خطر انتشار ویروس را تشدید کنند.

پزشکان نسبت به کمبود تجهیزات حفاظت فردی کافی مانند دستکش و ماسک ابراز نگرانی کرده‌اند. آنان هم چنین خواستار قرنطینه شدن منطقه آسیب دیده بر اثر شیوع ابولا شده اند. با این وجود، رئیس جمهور اوگاندا اعمال محدودیت را رد کرد و گفت که ابولا مانند کووید منتشر نمی‌شود زیرا یک بیماری قابل انتقال از طریق هوا نیست.

او افزوده است: «بازارها، مدارس و اماکن مذهبی باز خواهند ماند». با این وجود، او از مردم اوگاندا خواسته تا بهداشت فردی را رعایت کرده و از تماس نزدیک با یکدیگر خودداری ورزند.

ابولا چگونه گسترش می‌یابد؟

ابولا از حیوانات آلوده مانند شامپانزه‌ها، خفاش‌های میوه خوار و بزهای کوهی جنگلی به انسان انتقال یافته است. تصور می‌شود گوشت حیوانات وحشی و شکاری جنگلی که برای مصرف انسان شکار می‌شوند مخزن طبیعی این ویروس باشند. سپس ویروس از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن آلوده، خون، بزاق، استفراغ، مایع منی، ترشحات واژن، ادرار، مدفوع و عرق بین انسان‌ها پخش می‌شود. در مردانی که از ابولا بهبود یافته‌اند مشخص شده که آن ویروس برای مدتی پس از بهبودی در منی‌شان باقی مانده است.

چه اقدامات احتیاطی‌ای را می‌توان انجام داد؟

برای جلوگیری از عفونت، متخصصان بهداشت توصیه می‌کنند از تماس نزدیک از جمله دست دادن جلوگیری شود، دست‌ها با آب و صابون شسته شوند و سطوح با آب کلردار تمیز شوند. هم چنین، جداسازی افراد مبتلا از سایرین حائز اهمیت است. کشورها معمولا مراکز نگهداری برای موارد مشکوک و مراکز درمانی برای موارد تایید شده آزمایشگاهی ایجاد می‌کنند.

در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو که هم مرز با اوگاندا است بازماندگان ابولا نقشی کلیدی در ارائه مراقبت از بیماران مبتلا داشتند زیرا ثابت شده که آنان نمی‌توانند بار دیگر آلوده شوند. با این وجود، تیم‌های پزشکی در معرض موارد ابتلا به ابولا برای جلوگیری از عفونت باید از تجهیزات حفاظت فردی کامل استفاده کنند.

اجساد در کیسه بدن قرار داده شده و توسط افرادی که مجهز به تجهیزات حفاظت فردی مناسب هستند دفن می‌شوند. نوآوری‌های تازه‌ای در این باره وجود دارند از جمله کیسه‌های بدن با پوشش شفاف در اطراف صورت تا خانواده فرد متوفی بتوانند پیش از دفن جسد او را ببینند.