تیم ملی فوتبال ایران قرار است در مسیر جام جهانی دو بازی بسیار حساس را همین روزها برگزار کند. اولین بازی، دیداری است که فردا از ساعت ۱۹:۳۰ در اتریش برگزار میشود و به مصاف اروگوئه، یکی از قدرتهای آمریکای جنوبی میرود. این بازی اولین دیدار ایران در فیفادی جاری است و پنج روز بعد از آن هم ملیپوشان باید برابر سنگال، یکی از بهترین تیمهای آفریقایی، صفآرایی کنند. فارغ از مباحث و جذابیتهایی که این بازی میتواند داشته باشد، عمدهترین موضوعی که برای مخاطب فوتبالدوست ایرانی اهمیت دارد، رفتار فنی کارلوس کیروش در این دو بازی است.
واقعیت این است که بازی با تیمهای اروگوئه و سنگال زمانی نهایی شد که هنوز دراگان اسکوچیچ هدایت تیم ملی را بر عهده داشت. او برنامهریزی کرده بود تا روی نیمکت تیم ملی ایران در این بازیهای تدارکاتی بنشیند و تیمی را که به جام جهانی رسانده بود، آمادهتر به قطر بفرستد. بااینحال، نداشتن کاریزمای لازم از یک سو و جو منفی بازیکنان تیم ملی علیه سرمربی از سوی دیگر، کاری کرد که عمر مربیگری دراگان نهتنها به جام جهانی، بلکه به همین بازیهای اتریش هم قد ندهد. حالا کارلوس کیروش قرار است برای این دو بازی، بازی احتمالی با روسیه در آبان و بازیهای تیم ملی در جام جهانی روی نیمکت بنشیند. به این ترتیب او در عمل انجامشده قرار گرفته و مشخص نیست اگر پیشتر هدایت تیم ملی را بر عهده میگرفت آیا میپذیرفت با دو تیم قدرتمند در فاصله تقریبی دو ماه به شروع جام جهانی بازی کند یا خیر.
این مورد در شرایطی بیان میشود که از زمان بازگشت کیروش به فوتبال ایران، بسیاری از تغییرات این سرمربی حرف میزنند. کارلوس که به زعم مخالفانش، مربیای تندخو است، در این مدت بسیار آرام نشان داده و لحظهای لبخند از گوشه لبش محو نشده است. او با خبرنگاران هم دست دوستی داده و حتی شجاع خلیلزادهای را که علیهاش مصاحبه کرده نیز به تیم ملی فراخوانده است. کارلوس گفته دلخوری از کسی ندارد و گذشتهها را فراموش کرده است. او حتی این روزها برندی ایرانی به تن میکند و کوچکترین اعتراضی به کیفیت لباسهای تیم ملی نداشته است.
مهدی تاج را هم در مخمصه نگذاشته که هرطور شده تیمش باید یکی از سه برند معروف دنیا را در جام جهانی تن کند. این موارد را باید کنار دستمزد مالی به نسبت کم او گذاشت تا مشخص شود این کارلوس، همان کیروشی که ۹ سال روی نیمکت تیم ملی مینشست نیست. بااینحال آیا این رفتارها به معنای آن است که کیروش عوض شده است؟ شاید برای پاسخ قطعی این سؤال باید منتظر نتایج احتمالی او در جام جهانی بود. اگر کیروش موفق نشان دهد و قراردادش با فدراسیون فوتبال ایران را تمدید و بلندمدت کند، آیا او همین رفتار دوستانه و لبخندهای ژکوندش را حفظ میکند؟ تا رسیدن به آن زمان و پذیرش فعلی این مورد که او تغییر کرده است، دو بازی پیشرو زمان مناسبی برای ارزیابی این حقیقت است که آیا فلسفه مربیگری کارلوس کیروش هم عوض شده است؟
در دنیای فوتبال، کیروش را بهعنوان مردی میشناسند که روی انسجام خط دفاعی تأکید زیادی دارد. منتقدانش زمانی که هدایت تیم ملی را بر عهده داشت از او گلایه میکردند که بیش از اندازه تیم ملی ایران، بهعنوان یکی از قدرتهای آسیا را تدافعی کرده است؛ بهطوریکه حتی در بازیهای ساده برای رقبایی همچون سوریه هم کیروش ابتدا تأکید به گلنخوردن داشت. بااینحال، بازیهای به نسبت قابل قبول تیم ملی در دو جام جهانی تحت هدایت کیروش، بسیاری را موافق این سبک کارلوس کرد. حالا موافقان چنین تفکراتی میگویند اگر قرار باشد ایران شانسی در جام جهانی داشته باشد، تمرکز روی انسجام خط دفاعی باید در اولویت باشد.
رفتار و اخلاق کارلوس کیروش در بازگشت مجدد به ایران تغییر کرده، ولی آیا رفتار فنی او دستخوش تغییر میشود؟ حالا او سه مهاجم در کلاس جهانی دارد که برخلاف ادوار گذشته تجربه لازم در سطح بالای اروپا را هم به دست آوردهاند. مهدی طارمی، سردار آزمون و علیرضا جهانبخش، هر سه علاوه بر کسب تجربه بیشتر در مقایسه با جام جهانی روسیه، در تیمهای مطرحی بازی میکنند و طعم حضور در لیگ قهرمانان اروپا و لیگ اروپا را هم چشیدهاند. حالا دیگر تمرکز صددرصدی روی کارهای تدافعی شاید از دور خارجکردن توانایی قابل قبول مهاجمان ایران باشد. دقیقا به همین دلیل است که بازی با اروگوئه و سنگال که روی کاغذ از تیم ملی ایران قویتر هستند، میتواند پاسخ روشنی به این پرسش بدهد که آیا کارلوس کیروش در این زمینه هم تغییر کرده است یا خیر؟ ایران باید در جام جهانی با رقبای سرسختی همچون انگلیس، ولز و آمریکا روبهرو شود و بدیهی است که کار دشواری برای صعود داشته باشد. مسئله، اما اینجاست که کیروش با علم به دشواری کار، هدایت تیم ملی را پذیرفته و حالا فرصت خوبی دارد تا نشان دهد چه طرح و برنامهای برای صعود ایران از مرحله گروهی جام جهانی دارد.
ایران در جام جهانی روسیه با هدایت کارلوس کیروش، چهار امتیاز در مرحله گروهی کسب کرد و به اندازه توپی که مهدی طارمی از کنار تیر دروازه پرتغال در دیدار آخر به بیرون فرستاد، فاصله داشت تا به مرحله بعدی صعود کند. دشواری گروه ایران در جام جهانی پیشرو، به اندازه دشواری همان جام است، ولی حالا هم کارلوس آنطور که خودش میگوید آبدیدهتر شده و هم شاگردانش. تا رسیدن به جام جهانی و اولین تقابل با تیم ملی انگلیس، شاید همین دو بازی با اروگوئه و سنگال کافی باشد تا روشن کند آیا کیروش روش جدیدتری برای فوتبال ایران در دستور کار دارد یا خیر؟