کنایه عباس عبدی به کیهان؛ برای اصلاح خبر منفی نیاز به تهمت زدن نیست

عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: مشکلات جامعه ما کم نیست، ولی فهم دقیق آن نیازمند دقت در طرح مسائل است، اگر با پیشداوری نگاه کنیم، جز اینکه خود را از درک واقعیت محروم کرده‌ایم دستاورد دیگری نخواهیم داشت.

چندی پیش یک رسانه رسمی در فضای مجازی گزارشی را به نقل از «مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» منتشر کرد که براساس آن در سال ۱۳۹۹، از ۵/۱۰ میلیون جوان ۱۵ تا ۲۴ سال، ۱/۸ میلیون نفر NEET هستند، یعنی نه شاغل هستند، نه در حال تحصیل و نه در فرآیند آموزش فنی و حرفه‌ای قرار دارند، به عبارت دقیق و البته با ادبیات عامیانه رسانه‌ها علاف هستند. این رقم ۷۷ درصد جوانان ایران را شامل می‌شود که بالاترین نرخ در جهان است. برای آنکه متوجه این رقم شوید، کافی است، گفته شود که این نرخ در ترکیه ۲۶ درصد، در یونان ۱۲ درصد و در استرالیا ۹ درصد است.

بلافاصله این خبر بازنشر شد که جوانان ایران رتبه اول علافان جهان را دارند و الی آخر و کسی هم به خود زحمت نداد که این خبر را راستی‌آزمایی کند. بنده نیز صبر کردم مدتی بگذرد، اکنون در مقام نقد آن هستم. اولین نکته اینکه در سایت مرکز مذکور گزارشی که تحت این عنوان باشد، مشاهده نشد. اصولا گزارش‌ها مربوط به سال ۱۳۹۸ به پیش است و درباره سال ۱۳۹۹ گزارشی وجود ندارد. شاید هم بوده و حذف شده است.

نمی‌دانم، ولی به‌طور کلی اگر چنین گزارشی وجود داشته بود هم یا به کلی مخدوش است یا نویسنده آن رسانه از آن برداشت نادرستی کرده و خبر آن را نادرست منتشر کرده است. برای پاسخ به این پرسش که واقعیت چیست، چاره‌ای نداریم جز اینکه به سرشماری سال ۱۳۹۵ مراجعه کنیم.

براساس این سرشماری جمعیت ۱۵ تا ۲۴ ساله ایران از حیث وضع فعالیت به این صورت هستند.

جمعیت NEET را چگونه حساب کنیم. به نظر می‌رسد که بیکاران و سایر را باید با هم جمع کرد تا تعداد این جمعیت به دست آید، البته سرباز‌ها نیز جزو این گروه هستند که باید تعداد آن‌ها را کم کرد که، چون آمار آنان را نداریم، انجام نمی‌دهیم پس جمعیت NEET برای کل جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال در بیشترین مقدار برابر است با ۱/۲ میلیون و برای مردان، ۵/۱ میلیون نفر است که درصد آن نسبت به کل جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال به ترتیب برابر ۵/۱۷ درصد برای کل جمعیت زن و مرد و ۰/۲۵ درصد برای پسران که اگر پسران سرباز را کم کنیم، این رقم کمتر خواهد شد.

البته تردیدی نیست که از سال ۱۳۹۵ تاکنون این درصد‌ها بیشتر شده است، به ویژه با شرایط بد اقتصادی و کرونا که اثر منفی بر میزان جوانان در حال تحصیل و اشتغال گذاشته است، ولی در هر حال بعید است از رقم ۲۰ درصد برای کل جمعیت جوانان بیشتر شده باشد.

اگر نتایج سال ۱۳۹۵ را با سال ۱۳۸۵ مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم در مورد مردان قدری بیشتر شده است که قطعا در سال‌های اخیر افزایش بیشتری هم یافته است. به نظر می‌رسد که مرکز آمار ایران انجام سرشماری سال ۱۴۰۰ را از برنامه خود حذف کرده است، بالطبع آمار‌های دقیق جمعیتی را باید با ارجاع به آمار ثبتی ارایه داد که هنوز در دسترس نیست، ولی گمان می‌کنم که وضعیت جامعه ایران از حیث جمعیت NEET نه مطلوب است و نه چندان نامطلوب، هر چند به لحاظ روندی، رو به سوی عدم مطلوبیت دارد.

این یادداشت در ادامه یادداشت دیروز برای روزنامه کیهان مفید است. اینکه اگر بخواهید یک خبر منفی را اصلاح کنید نیاز به تهمت زدن به این و آن و درشت‌گویی نیست، فقط کافی است، قدری زحمت بکشید و خبر درست را منتشر کنید.