زندگی بدون هواپیما‌ها چگونه خواهد بود؟

فرارو- حمل و نقل هوایی مدت هاست برای کسانی که در راستای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای تولید شده توسط فعالیت‌های انسانی تلاش می‌کنند دردناک بوده است. این بخش اوج تلاش برای "کربن زدایی" را می‌طلبد: انرژی بر و فاقد گزینه‌های فنی فوری برای کاهش تولید آلاینده‌های کربن است و به شدت با سبک زندگی ثروتمندترین و قدرتمندترین افراد جامعه مرتبط می‌باشد.

به گزارش فرارو به نقل از بی بی سی، هم چنین، هوانوردی به یکی از بخش‌هایی که سریع‌ترین رشد را در زمینه انتشار گاز‌های گلخانه‌ای دارد تبدیل شده است. انتشار دی‌اکسید کربن از هواپیما‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۹ میلادی ۳۰ درصد رشد داشته است در حالی که رشد انتشار دی اکسید کربن در اقتصاد گسترده‌تر در همان بازه زمانی تنها ۴ درصد بوده است.

البته شیوع کرونا این روند را در مسیر خود متوقف ساخت. با توقف پرواز‌ها در سراسر جهان انتشار دی اکسید کربن ناشی از هوانوردی تا ۶۰ درصد در سال ۲۰۲۰ میلادی کاهش یافت.

با این وجود، برخی کارشناسان هم چنان انتظار دارند که کووید -۱۹ تنها چند سال سهم کلی هوانوردی در گرم شدن هوا را به تاخیر بیاندازد: در مقاله‌ای تازه منتشر شده توسط دانشمندان برجسته آب و هوا پیش بینی شده که این بخش سهم ۶ تا ۱۷ درصدی از بودجه کربن باقی مانده را برای جلوگیری از فراتر رفتن از ۱.۵ تا ۲ درجه سانتیگراد گرمایش جهانی را به خود اختصاص داده است.

با این وجود، دنیای بدون پرواز چالش‌های لجستیکی جدی‌ای را به همراه خواهد داشت، اما هم چنین می‌تواند دری را به روی تغییرات عظیم در سایر اشکال حمل و نقل با انتشار کم‌تر آلاینده‌های کربنی باز کند.

بر اساس گزارش تازه حمل و نقل و محیط زیست یک سازمان غیرانتفاعی زیست محیطی، مدیریت تقاضا در مورد پرواز موثرترین راه برای کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی در دهه جاری خواهد بود. فناوری‌هایی مانند سوخت‌های پایدار هوانوردی، هواپیما‌های کارآمدتر و هواپیما‌های الکتریکی نقش بزرگ تری در دهه ۲۰۳۰ میلادی خواهند داشت.

در سالیان اخیر، فعالان محیط زیست از مردم خواسته اند برای کمک به مهار انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هوانوردی، کم‌تر پرواز کرده یا اصلا پرواز نکنند. جالب اینجاست زمانی که بریتانیا یک مجمع آب و هوای شهروندان را موظف به یافتن راه‌های عادلانه و قابل قبول اجتماعی برای کربن زدایی اقتصاد آن کشور کرد عوارض پرواز‌های مکرر اقدامی برای کنترل تقاضا و از جمله سیاست‌هایی بود که به منظور دستیابی به اهداف آب و هوایی پیشنهاد شده بود.

تقویت اهداف آب و هوایی

در صورت زمین گیری تمام پرواز‌های روی سیاره زمین بلافاصله ۲.۵ درصد از انتشار سالانه دی اکسید کربن ناشی از سوختن سوخت هواپیما کاهش خواهد یافت. زمین گیر شدن تمام پرواز‌ها کاهش انتشار دی اکسید کربن تا حدود یک میلیارد تن در سال را به دنبال خواهد داشت و باعث حذف بخشی می‌شود که پیش‌تر منجر به افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای شده بود.

هوانوردی تاثیرات آب و هوایی دیگری نیز دارد به این معنی که تاثیر فوری توقف پرواز‌ها بر گرم شدن زمین بسیار بیش از کاهش دی اکسید کربن به تنهایی خواهد بود.

"سالی کرنز" پژوهشگر سیاست حمل و نقل در دانشگاه لیدز می‌گوید:"علاوه بر دی اکسید کربن تاثیرات دیگری نیز وجود دارد که هواپیما‌ها ایجاد می‌کنند. کوتاه مدت‌ترین اثر و یکی از بزرگ‌ترین تاثیرات تشکیل کنتریل‌ها است که خطوط سفیدی هستند که در آسمان حین پرواز هواپیما‌ها دیده می‌شوند. برخلاف دی اکسید کربن که قرن‌ها در جو باقی می‌ماند این انتشار آلاینده غیر دی اکسید کربنی اثر کوتاه مدت، اما بسیار قوی در کاهش گرمایش دارد که تخمین زده می‌شود به طور بالقوه اثر گرمایش کلی هوانوردی را در مقایسه با انتشار دی اکسید کربن به تنهایی سه برابر سازد.

تاثیر بر مردم

اما این دنیای جدید فرضی بدون هواپیما چه تاثیری بر مردم سراسر جهان خواهد داشت؟ واقعیت آن است که بر زندگی روزمره بسیاری از مردم دست کم به طور مستقیم بی تاثیر خواهد بود. تنها ۱۱ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۱۸ میلادی پرواز کردند و حداکثر ۴ درصد از پرواز‌های بین المللی استفاده کردند.

حتی در بریتانیا، بیش از نیمی از مردم در یک سال معین حتی پیش از شیوع کرونا اصلا پرواز نمی‌کردند. در سرتاسر جهان اکثر پرواز‌ها توسط تعداد کمی از مسافران به طور مکرر انجام می‌شود.

"استفان گوسلینگ" پژوهشگر هوانوردی در دانشگاه لینائوس در سوئد می‌گوید:"بر این اساس توقف پرواز‌ها روی بسیاری از افراد هیچ تاثیری نمی‌گذارد. ما دوره‌ای را با پرواز‌های نزدیک به صفر (به دلیل شیوع کرونا) تجربه کرده بودیم و من فکر می‌کنم نکته‌ای را که آموختیم آن است که می‌توانیم بدون آن نیز به زندگی ادامه دهیم"

در آن صورت چراغ‌های فرودگاه‌ها خاموش می‌شوند و برای مردم محلی که پیش‌تر تحت تاثیر صدای ناشی از پرواز هواپیما‌ها بودند زندگی آرام‌تر خواهد شد. در عرض چند روز، افزایش سطح آلودگی هوا در نزدیکی فرودگاه‌ها نیز کاهش می‌یابد و خطرات سلامتی مانند آسم و بیماری قلبی برای ساکنان محلی کاهش خواهد یافت.

با این وجود، برخی از کشور‌های از این وضعیت به شدت آسیب خواهند دید به ویژه جزایری که به شدت به گردشگری وابسته هستند و عمدتا تنها از طریق هواپیما قابل دسترسی می‌باشند. کاهش شدید مسافران در سال بیش از ۱۰۰ میلیون شغل گردشگری را در معرض خطر قرار خواهد داد و بسیاری از این مشاغل برای همیشه از بین خواهند رفت.

افرادی که در دو کشور خانه دارند باید با عجله انتخاب کنند که در کدام کشور زندگی خواهند کرد در حالی که افرادی که اغلب برای سفر‌های آخر هفته و تعطیلات پرواز می‌کنند نیز با تغییر زیادی در سبک زندگی مواجه خواهند شد. تعطیلات بیش‌تر باید در مکان‌هایی سپری شوند که با قطار، اتوبوس، ماشین و کشتی قابل دسترسی هستند و مردم را به اقامت در کشور‌های خود یا مناطق نزدیک ترغیب می‌کنند.

کشور‌هایی که کمبود‌های گردشگری زیادی دارند بدان این معنی که مردم آن کشور بیش‌تر از هزینه گردشگرانی که به آنجا سفر می‌کنند در تعطیلات خود در خارج از کشور پول خرج می‌کنند از این امر سود خواهند برد.

چین که بزرگترین کسری گردشگری جهان را دارد و بریتانیا که ۳۴ میلیارد پوند (۴۲ میلیارد دلار) کسری گردشگری در سال ۲۰۱۹ داشته از نظر اقتصادی در زمره برندگان قرار خواهند گرفت (اگرچه دولت بریتانیا نیز تخمین می‌زند که صنعت هوانوردی حداقل ۲۲ میلیارد پوند (۲۷ میلیارد دلار) به اقتصاد بریتانیا کمک می‌کند.

زمین گیر شدن همه هواپیما‌ها هم چنین بر ۱۱ میلیون نفر در سراسر جهان که مستقیما در صنعت هوانوردی کار می‌کنند مانند اپراتور‌های فرودگاه، پست‌های گمرکی و مهاجرتی، مهمانداران، خلبانان و مهندسان تاثیر می‌گذارد. ۱۸ میلیون نفر دیگر که در مشاغل تحت حمایت غیرمستقیم هوانوردی مانند تامین کنندگان سوخت و مراکز تماس کار می‌کنند نیز در صورت توقف پرواز‌ها با بیکاری مواجه خواهند شد.

چالش دشوار دیگر افرادی هستند که دور از عزیزان و اعضای خانواده خود زندگی می‌کنند. احتمالا چالش برانگیزترین مقوله ملاقات با خانواده و دوستان است. این موضوع بزرگترین آسیب عاطفی را ایجاد خواهد کرد.

هم چنین، توقف پرواز در کار شرکت‌هایی که برای بررسی پروژه‌ها نیاز به بازدید حضوری دارند مشکل ایجاد خواهد کرد. برخی دیگر از شرکت ها، اما می‌توانند با برگزاری جلسات مجازی برنامه ریزی کاری را انجام دهند. هم چنین، با توقف پرواز‌ها برخی از زنجیره‌های تامین نیز دچار اختلال خواهند شد: تنها ۱ یک درصد حجم تجارت جهانی از طریق حمل و نقل هوایی صورت می‌گیرد، اما محصولات ارسالی از طریق هواپیما ارزش بالایی دارند. برای مثال، ۴۷۰۰۰ تن ماهی تازه یا سرد که هر ساله از فرودگاه هیترو لندن از طریق پرواز جابجا و به نقاط دیگر ارسال می‌شود و در صورت انتقال با کشتی باید به صورت منجمد تحویل داده شود.

در آن صورت، میوه‌ها و سبزیجات تازه بسیار فساد پذیر مانند انگور، انبه و آووکادو در زمستان از سوپرمارکت‌ها ناپدید می‌شوند و در عوض مصرف میوه‌های منجمد افزایش می‌یابند. هم چنین، در این شرایط در دسترس بودن گل‌هایی که در خارج از کشور رشد می‌کنند به شدت کاهش می‌یابد. گوسلینگ می‌گوید:"چیز‌های زیادی وجود دارند که به دلیل ماندگاری کوتاه مدت شان و بدین خاطر که می‌خواهید تازه روی میز باشند از سبد کالایی حذف خواهند شد".

البته برخی از محموله‌ها مانند کاغذ، کتاب‌های چاپی و قطعات خودرو را می‌توان با کشتی حمل کرد و میزان انتشار آلاینده‌های کربنی را به میزان یک دهم یا یک بیستم جابجایی از طریق هواپیما کاهش داد.

با این وجود، در دنیای بدون هواپیما شاهد کمبود عمده کالا‌ها در سوپرمارکت‌ها یا فروشگاه‌های لباس نخواهیم بود. کالا‌های فله‌ای با استفاده از یک شبکه زنجیره تامین بسیار متفاوت از جمله حمل و نقل از طریق اقیانوس‌ها و سپس جاده‌ها یا راه آهن یا از طریق آبراه‌های داخلی جابجا می‌شوند. بنابراین، به طور کلی، این وضعیت تاثیر اندکی بر روی حمل و نقل خواهد داشت.

با این وجود، برخی از محموله‌های هوایی نجات دهنده هستند. حمل و نقل هوایی برای جابجایی تجهیزات پزشکی و دارویی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، حمل و نقل هوایی نقش مهمی در تحویل واکسن‌ها در طول شیوع کرونا داشت.

هم چنین، هنگام وقوع بلایای انسانی از حمل و نقل هوایی برای تحویل غذا، آب و دارو استفاده می‌شود. یافتن جایگزین برای تحویل دارو‌های حساس به زمان یا مواد غذایی فوری در سراسر جهان کار آسانی نخواهد بود. با طوفان‌های بیش‌تر و هر آن چه که ناشی از تغییرات آب و هوایی است که مشکلاتی در حمل و نقل ایجاد خواهد شد.

سفر دور در دنیای بدون هواپیما

دنیایی که پرواز در آن به طور ناگهانی متوقف شود عوارض زیادی برای سفر ایجاد می‌کند. گوسلینگ می‌گوید:"تغییرات ناگهانی همیشه برای مردم بد است، زیرا آنان را مجبور به تصمیم گیری می‌کنید و شرایط مخربی ایجاد می‌شود. بنابراین، اگر واقعا یک شبه همه چیز را تغییر دهید وضعیت دشواری ایجاد خواهد شد".

هوانوردی ترکیبی منحصر به فرد از دو عامل را در خود جای داده که در هیچ حالت حمل و نقل دیگری همراه با یکدیگر دیده نمی‌شوند. نخست آن که سریع است و توانایی آن برای حرکت مستقیم از نقطه "آ" به نقطه "ب" وجود دارد و به راحتی از روی دریاها، کوه‌ها و دریاچه‌ها عبور می‌کند و دوم آن که بر خلاف راه آهن و جاده به زیرساخت‌های اختصاصی در مسیر بین دو مقصد نیاز ندارد بنابراین، معمولا نیاز به سرمایه گذاری کمتری دارد.

بهترین جایگزین برای هواپیما در مورد عامل سرعت، قطار‌های سریع السیر هستند قطار‌هایی با سرعت متوسط بیش از ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند. گوسلینگ می‌گوید: "این تنها راهی است که می‌توانیم تعداد زیادی از مردم را با سرعت بالا در مسافت‌های طولانی با هزینه مناسب جا به جا کنیم".

چین با بیش از نیمی از خطوط راه آهن سریع السیر جهان، حدود ۴۰۰۰۰ کیلومتر خطوط راه آهن سریع السیر، با برنامه ریزی برای افزایش طول این مسافت به ۷۰۰۰۰ کیلومتر تا سال ۲۰۳۵ میلادی رهبر بلامنازع قطار‌های سریع السیر است. مسیر تقریبا ۲۳۰۰ کیلومتری قطار سریع السیر قادر به پیمودن بین پکن و گوانگژو است مشابه مسافت بین نیویورک و میامی یا پاریس و تالین (پایتخت استونی) با زمان سفر تقریبا هشت ساعته است.

چین نه تنها از لحاظ ایجاد راه آهن‌های سریع السیر بلکه در زمینه ایجاد برخی از بهترین قطار‌های سریع السیر بدون لغزش در جهان کار بزرگی انجام داده و امکان جابجایی راحت چینی‌ها با سرعت بالا را فراهم ساخته است.

ژاپن، کشور‌های اروپایی و کره جنوبی نیز شبکه‌های نسبتا قوی حمل و نقل از طریق قطار سریع السیر را در اختیار دارند. با این وجود، ایالات متحده هنوز یک خط ریلی پرسرعت را تکمیل نکرده است. تجزیه و تحلیل اخیر شورای بین المللی حمل و نقل پاک (ICCT) نشان داد که حتی امروزه حدود ۲۶ درصد از پرواز‌های ایالات متحده را می‌توان با خودرو، اتوبوس یا قطار سریع السیر جایگزین کرد.

پولی که پیش‌تر برای یارانه فرودگاه‌ها و خطوط هوایی صرف می‌شد می‌توانست به جای آن به راه اندازی این شبکه ریلی اختصاص یابد. با این وجود، توجه زیادی برای انجام این کار لازم است، زیرا زیرساخت‌های ریلی می‌توانند تاثیرات منفی بر مردم محلی و زیستگاه‌های طبیعی داشته باشند.

البته انتشار گاز‌های گلخانه‌ای مرتبط با زیرساخت‌ها نیز وجود دارد. مهم‌ترین نکته برای راه آهن پرهیز از هرگونه شبکه ریلی غیر برقی جدید است. خودرو‌های بدون راننده پس از در دسترس قرار گرفتن می‌توانند جایگزین مناسبی برای پرواز باشند و هم چنین به افراد اجازه می‌دهند در سفر‌های طولانی بخوابند یا کار کنند.

عبور از اقیانوس

البته یک شکاف آشکار وجود دارد که راه آهن و جاده به سادگی نمی‌توانند به پر شدن آن کمک کنند: در سفر‌های بین دریا‌ها و اقیانوس‌ها در دنیایی که پرواز ممنوع است جایگزین اصلی کشتی‌ها خواهند بود که پیش‌تر برای جابه جایی بیش‌تر بار در جهان استفاده می‌شد.

سفر از بریتانیا به نیویورک با کشتی حدود هفت شب به طول می‌انجامد. سفر‌های دورتر هفته‌ها به طول خواهند انجامید. سفر‌های شخصی از این دست به شدت کاهش می‌یابند و افرادی که تنها به دلایل منحصر به فرد یا به ندرت مایل به انجام آن هستند از این طریق سفر خواهند کرد.

تصور آن که حمل و نقل مسافری خارج از کشور به وسیله کشتی بسیار محبوب شود اندکی دشوار است مگر آن که تغییری در سبک زندگی داشته باشیم. البته کشتی‌ها خود مقدار زیادی کربن منتشر می‌کنند و افزایش چشمگیر سفر مسافران خبر بدی برای آب و هوا خواهد بود. کاهش سرعت کشتی‌ها یکی از اقدامات کوتاه مدت اصلی برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است، اما پیشنهاد خوبی برای سفر‌های سریع بین اقیانوسی نیست.

کشتی‌های هوایی وسایل نقلیه بزرگ و بالون مانندی که از گاز‌های سبک‌تر از هوا مانند هلیوم یا هیدروژن برای نگهداشتن شان در هوا استفاده می‌شود بسیار کندتر از هواپیما‌ها هستند، اما به طور بالقوه می‌توانند برخی از نیاز‌هایی را که در حال حاضر از طریق سفر هوایی برآورده می‌شوند را برآورده سازند. کشتی‌های هوایی می‌توانند به ویژه برای حمل و نقل مسافر به کشور‌های جزیره‌ای پشت بیابان‌ها یا در سراسر رشته کوه مفید باشند.

با این وجود، کشتی‌های هوایی احتمالا برای انتقال سریع افراد در مسافت‌های طولانی با مشکل مواجه خواهند شد. گوسلینگ می‌گوید:"به سختی می‌توان تصور کرد که چگونه می‌توان کشتی‌های هوایی را به یک وسیله حمل و نقل مهم تبدیل کرد. برای مثال، ساختن چنین سازه‌های عظیمی به روش‌هایی که واقعا در برابر طوفان مقاوم باشند بسیار دشوار است".

فناوری در حال تغییر

برای تطبیق زمان‌های طولانی‌تر مورد نیاز برای سفر با کشتی و قطار، کارفرمایان باید در نحوه گذراندن تعطیلات انعطاف پذیرتر باشند یا به افراد اجازه دهند در سفر کار کنند.

هم چنین، انگیزه تازه‌ای برای تفکر خلاق جدید در مورد چگونگی ارتباط بهتر افراد با یکدیگر بدون نیاز به سفر‌های طولانی مدت وجود خواهد داشت. پول بیش تری به شرکت‌های فناوری سرازیر می‌شود که فضا‌های ملاقات مجازی بهتری را توسعه می‌دهند و این فناوری را فراتر از تغییرات مشاهده شده در شیوع کووید-۱۹ سرعت می‌بخشند.

در آن صورت فضا‌های کاملا مجازی نیز شکوفا خواهند شد. گوسلینگ کنفرانس‌هایی را با استفاده از آواتار‌های سه بعدی اسکن شده از شرکت کنندگانی تصور می‌کند که به راحتی می‌توانند همزمان با یکدیگر حرکت کنند و با هم تعامل داشته باشند و به آنان اجازه می‌دهد احساس کنند که واقعا در آنجا حضور دارند.

در همین حال، فرودگاه‌های خالی در سراسر جهان می‌توانند برای فعالیت‌های دیگری مانند میزبانی کنفرانس ها، جلسات یا جشنواره‌ها تغییر کاربری دهند. هم چنین، شما می‌توانید تصور کنید که این فرودگاه‌ها به پارک‌های مسافرتی فعال تبدیل می‌شوند که مردم می‌توانند به آنجا بروند و اسکوتر، هاوربرد (اسکوتر برقی)، دوچرخه و هر چیز دیگری را امتحان کنند. هواپیما‌های زمینی می‌توانند برای فضا‌های مهمان نوازی منحصر به فرد مانند هتل ها، رستوران‌ها و باشگاه‌های شبانه نیز مورد استفاده قرار گیرند.

تا سال ۲۰۳۰ میلادی جهان باید انتشار گاز‌های گلخانه‌ای سالانه را حدود ۲۵ برابر میزان انتشار فعلی هوانوردی کاهش دهد بیش از آن چه دولت‌ها پیش‌تر متعهد شده اند تا گرمایش زمین را به میزان ۱.۵ درجه سانتیگراد محدود کنند.

بنابراین، حذف حمل و نقل هوایی کمک کوچک، اما هم چنان قابل توجهی در کاهش شکاف بین مسیر فعلی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و جایی که باید در آن قرار داشته باشیم خواهد بود.