فرارو- یکی از مهم‌ترین تبعات جبران ناپذیر تورم بالا در اقتصاد ایران، رکود تورمی است که در اقتصاد کشور حکمفرما شده، در چنین شرایطی سطح تقاضا در فضای عمومی اقتصاد کشور با کاهش بسیار زیادی روبرو بوده که این موضوع به بحران تقاضا در بسیاری از بازار‌ها منجر می شود، که خروجی نهایی چنین وضعیتی نیز بحران بدهی خواهد بود که بسیاری از تولیدکنندگان و تجار را می‌تواند با ورشکستگی روبرو کند، چرا که نمی‌توانند از پس پرداخت بدهی‌های خود برآیند، این وضعیت بسیار ترسناکی است که می‌تواند در اقتصاد ایران رخ دهد.
به گزارش فرارو، تنها راه نجاتی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی برای رهایی از چنین وضعیتی ترسیم می‌کنند، احیای برجام است، در این راستا اقتصادانان معتقدند، اگر دولت ابراهیم رئیسی مذاکرات مرتبط با احیای برجام را از سر بگیرد و توافقات لازم انجام شود، تحریم‌های نفتی نیز رفع خواهد شد و ایران می‌تواند پول حاصل از فروش نفت را به داخل بازگرداند، در چنین شرایطی دیگر کسری بودجه جبران شده و نیازی به چاپ پول قدرتمند نیست و در ادامه نیز تورم مهار خواهد شد، همان اتفاقی که از سال ۹۴ رخ داد و با امضای برجام تورم مهار شد.
به بیان دیگر در صورتی که تورم مهار شود، سطح تقاضا افزایش پیدا می‌کند و قدرت خرید مردم قدری جبران می‌شود، بنابراین با افزایش تقاضا، میزان عرضه و تولید کالا و خدمات در کشور با رشد مواجه شده، که این موضوع در نهایت می‌تواند، تولیدکنندگان را از وضعیت برزخی فعلی که گرفتار آن هستند خارج کرده و میزان بدهی آن‌ها را سروسامانی دهد تا منجر به ورشکستگی آن‌ها نشود.
رکود تورمی چه بلایی سر اقتصاد ایران آورده است؟مرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه ایران برای چندین دهه است که با پدیده‌ای به نام رکود تورمی روبرو است، گفت: برای حل این مشکل باید از دو زاویه دید نگاه کنیم، در وهله اول به دلیل مشکلات ساختاری که در اقتصاد ایران وجود دارد، نمی‌توان به همین راحتی رکود تورمی که سالیان سال است بر تولید کشور سایه انداخته را کنار زد، در این راستا باید تغییر نگرش اساسی و ساختاری در ذهن و فکر مدیران و متولیان کشور ایجاد شود، زیرا با ذهنیت که این سال‌ها امور اقتصادی مدیریت شده، نتیجه‌اش وضعیت فعلی است، بنابراین اگر قرار است بهبودی حاصل شود باید در شیوه تفکر و حکمرانی اقتصادی تغییرات بنیادینی ایجاد شود.
وی افزود: همچنین سوء تصمیم‌گیری یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که در اقتصاد کشور با آن روبرو هستیم که نتیجه آن سوءمدیریت و ناکارآمدی در سال‌های مختلف است، به عنوان مثال در حال حاضر به دلیل اینکه معیشت مردم اولویت مسئولین نیست، شاهد هستیم تصمیماتی گرفته می‌شود که به هیچ عنوان به نفع سفره مردم نبوده، بنابراین تا زمانی که مردم و معیشت آن‌ها به عنوان یک اصل در نگاه دولتمردان قرار نگیرد، به هیچ عنوان نمی‌توان انتظار داشت که تورم کنترل شود و یا اینکه تولید رونق بگیرد.
افقه با اشاره به اینکه در حال حاضر بهره‌وری اقتصادی در نیروی کار دولتی بسیار پایین است، اظهار داشت: در حالی که بخشی اعظمی از بودجه جاری کشور صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان می‌شود این افراد بهره‌وری پایینی از لحاظ عملکردی دارند و به نوعی کار خاصی برای کشور انجام نمی‌دهند، برای همین است که بتازگی باب شده است مسئولان می‌گویند کشور را گران اداره می‌کنیم، بنابراین باید هزینه‌ها را کاهش داد، این موضوع نیز مسئله ساختاری است و ریشه در نظام حکمرانی اقتصادی کشور دارد، بنابراین اگر می‌خواهیم وضع اقتصادی بهبود یابد و رکود تورمی از بین برود در درجه اول باید نوع تفکر خود را اصلاح کنیم و در قدم بعدی از ریخت و پاش‌های اقتصادی و هزینه‌های اضافی که سالهاست بر بودجه کشور تحمیل شده، حذر کرد.
این اقتصاددان با تاکید بر این که طی چهار سال گذشته رکود اقتصادی در ایران تعمیق شده است، بیان کرد: زمانی که در سال ۹۷ ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌های حداکثری را علیه ایران وضع کرد، در داخل قیمت ارز در ابتدا شروع به افزایش کرد و به دنبال آن قیمت کالا‌های اساسی و مایحتاج مردم نیز افزایش یافت، نتیجه چنین وضعیتی این بود که بخش تولید کشور وارد رکود طولانی مدتی شد.
وی عنوان کرد: چراکه در یک طرف قدرت خرید مردم با کاهش بسیار زیادی روبرو شد و آن‌ها دیگر عملا به مانند گذشته تقاضا برای خرید کالا و خدمات نداشتند، در سوی دیگر نیز با کاهش عرضه مواجه شدیم، زیرا با افزایش قیمت ارز، هزینه تولید کالا و همچنین تهیه مواد اولیه و واردات آن با افزایش یافت و عملا تولید بسیاری از کالا‌ها در داخل کشور صرفه اقتصادی خود را از دست داد، نتیجه این مسئله نیز ورشکستگی و تعطیلی بسیاری از بنگاه‌های تولیدی شد.
افقه با اشاره به اینکه کاهش تقاضا در کشور علت اصلی ایجاد رکود تورمی است، تصریح کرد: اگر این بحران تقاضا همچنان پیدا کند رکود تورمی شدیدتر می‌شود و این موضوع تعطیلی کارخانجات و بنگاه تولیدی بیشتری را موجب می‌شود، زیرا با انباشت کالا‌ها در انبار کارخانه‌ها، بنگاه‌ها نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند، چراکه آن‌ها باید تسهیلات و وام‌های خود را پس بدهند و حقوق و دستمزد کارگران را بپردازند و مواد اولیه که خریدند را نیز تسویه کنند، این کار‌ها در صورتی که آن‌ها نتوانند کالا‌های تولیدی خود را بفروشند، امکان‌پذیر نیست، بنابراین ناگزیر به تعطیلی خواهند بود.
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: بنابراین در چنین شرایطی اگر دولت می‌خواهد از رکود تورمی خارج شود، باید سمت تقاضا تحریک شود که به نوعی همان افزایش قدرت خرید مردم است که این کار نیز در شرایط فعلی امکان پذیر نیست. برای انجام این کار اگر تحریم‌ها برداشته شود، دولت می‌تواند پول فروش نفت خود را به داخل بازگرداند، آن زمان است که می‌توان با تزریق پول به اقتصاد چرخ تولید را به گردش درآورد و تا حدودی تورم را کنترل کرد، اما موضوع مستلزم رفع تحریم‌های خارجی از طریق احیای برجام و پیوستن به FATF است.
افقه اذعان داشت: تا زمانی که این دو اقدام انجام نشود، ما اقداماتی نظیر افزایش تولید و اشتغال و رونق تولید و صادرات را نمی‌توانیم محقق کنیم، بنابراین تمامی شعار‌هایی که دولت یا مجلس می‌دهند، در مورد افزایش تولید و از بین بردن رکود، با وجود تحریم‌ها، در حد همان شعار باقی خواهد ماند، زیرا اگر چنین چیزی می‌توانست اجرا شود، قدر مسلم دولت‌های قبل افتخار چنین کاری را نصیب خود می‌کردند، اما به دلیل وابستگی شدیدی که اقتصاد ایران به واردات و همچنین همکاری‌های بین‌المللی دارد، شاهد هستیم که چندین سال است اقتصاد وارد رکود عمیق شده و این وضعیت روز به روز تشدید می‌شود.
وی گفت: بنابراین در وهله دوم اقدامی که در کوتاه مدت دولت می‌تواند انجام دهد و رکود تورمی را کم‌رنگ کند، تنها از احیای برجام می‌گذرد که به دنبال آن با ورود پول به کشور، قدرت خرید مردم از یک سو بالا رفته و از سوی دیگر میزان تولید کالا نیز افزایش باید، این دو اقدام باید همزمان با یکدیگر اجرا شود، تا رکود تورمی از بین رود، اما اگر آن اقدامات ساختاری که در ابتدا به آن‌ها اشاره شد، انجام شود، در بلند مدت دوباره رکود تورمی به سراغ اقتصاد ایران خواهد آمد.
رکود تورمی چه بلایی سر اقتصاد ایران آورده است؟
