تلاش مقامات کاخ سفید و کاخ کرملین برای نهایی کردن دیدار جو بایدن رییسجمهور ایالات متحده و ولادیمیر پوتین رییسجمهور روسیه در سوییس به ثمر رسید و روسای جمهور دو کشور قرار است به زودی در ژنو با یکدیگر دیدار کنند.
اعتماد در ادامه نوشت: آسوشیتدپرس صبح روز سهشنبه به نقل از یک مقام آگاه نوشت که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی رییسجمهور امریکا در ژنو با همتای روس خود دیدار کردهاند تا برنامههای سفر جو بایدن و پوتین به سوییس نهایی شود. یک مقام دیگر هم تصریح کرد که به نظر میرسد ژنو گزینه اصلی امریکا و روسیه برای نخستین دیدار رودرروی روسای جمهور دو کشور باشد.
ساعاتی بعد کاخ سفید با صدور بیانیهای این خبر را تایید کرد. در بیانیه کاخ سفید آمده است: «رییسجمهور بایدن در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱ با رییسجمهور پوتین در ژنو سوییس دیدار خواهد کرد. رهبران در مورد طیف گستردهای از مسائل ضروری به بحث و گفتگو خواهند پرداخت، چراکه ما به دنبال بازگرداندن پیشبینیپذیری و ثبات به روابط ایالات متحده و روسیه هستیم.»
این نشست در حالی برگزار خواهد شد که بایدن پس از سفر یک هفتهای به اروپا که شامل توقف یک روزه در بریتانیا برای حضور در اجلاس گروه ۷ و بازدید از مقر ناتو در بروکسل راهی ژنو میشود تا ولادیمیر پوتین را ببیند و با او پیرامون اختلافات جدی و تاثیرگذار دو کشور به بحث و گفتگو بپردازد.
شورای امنیت ملی امریکا هنوز حاضر نشده درباره جزییاتی که در این سفر مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت، اطلاعاتی را در اختیار رسانهها قرار دهد با این حال، این شورا در بیانیهای که اخیرا صادر کرده، آورده است که «دیدار میان جیک سالیوان و نیکلای پاتروشف گامی مهم در راستای آمادهسازی برای نشست برنامهریزی شده ایالات متحده و روسیه بود.» در این بیانیه همچنین تاکید شده بهرغم وجود «اختلافات برجسته» میان دو طرف، «گفتگوهای سازندهای» شکل گرفته که میتواند در نهایت نتایج خوبی را به همراه داشته باشد. شورای امنیت ملی امریکا در این بیانیه تصریح کرده است که «دو طرف توافق کردند عادیسازی روابط ایالات متحده و روسیه به نفع هر دو کشور خواهد بود و به پیشبینیپذیری و ثبات جهانی کمک میکند.»
اولینبار این دولت بایدن بود که ماه گذشته پس از مجموعهای از اقدامات روسیه علیه منافع امریکا درخواست کرد دیداری میان روسای جمهور ایالات متحده و روسیه برگزار شود. در آن زمان کاخ کرملین، نیروهای نظامی خود را در مرز با اوکراین مستقر کرده بود، ایالات متحده هدف حملات سایبری گروههای نزدیک به مسکو قرار داشت و رسانهها از در نظر گرفتن پاداشهای کلان برای کشتار سربازان امریکایی از سوی روسیه گزارش میدادند. در حال حاضر نیز برنامهریزیها برای دیدار دوجانبه دو رییسجمهور در حالی نهایی شده است که تحلیلگران معتقدند روسیه در پشت پرده حملات سایبری اخیر علیه یکی از بزرگترین خطوط انتقال انرژی در امریکا قرار داشت که ۴۵ درصد از کل بنزین مصرفی ایالتهای شرقی این کشور را تامین میکرد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده پیشتر گفته بود که واشنگتن خواستار برقراری رابطهای «پایدار و قابل پیشبینی» با مسکو است. او همچنین هفته گذشته دیداری یک ساعت و ۴۵ دقیقهای با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه داشت که بر اساس گزارش نیویورکتایمز از این دیدار، هرچند دو طرف بر مواضع متفاوت خود پای میفشردند، اما روند مذاکرات بسیار «مودبانه» و «سازنده» پیش میرفت. به نوشته این روزنامه، وزیر خارجه روسیه طی این دیدار از پیشنهاد مسکو برای گفتگوهایی جامع و استراتژیک با بلینکن سخن گفته و به نظر میرسد این پیشنهاد از سوی ایالات متحده پذیرفته شده است.
به گزارش خبرگزاری تاس، سرگئی لاوروف روز پنجشنبه هفته گذشته پیرامون این دیدار و نتایج آن گفت: «حجم زیادی از ویرانی وجود دارد و آواربرداری از آن کار آسانی نخواهد بود، اما متوجه شدم تونی بلینکن و تیم او برای این کار مصمم هستند.» لاوروف همچنین تاکید کرده که «این آواربرداری مساله روسیه نیست و به طرف مقابل مربوط است.» ناظران معتقدند روسیه هنوز بر سر برنامهریزی سفر پوتین تردید دارد و نمیتوان در حال حاضر دیدار دو رییسجمهور در ژنو را قطعی دانست.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاستجمهوری روسیه روز سهشنبه گفت که کرملین به زودی بیانیهای در مورد دیدار ولادیمیر پوتین، روسای جمهور روسیه و جو بایدن رییسجمهور امریکا صادر میکند. به نوشته اسپوتنیک، پسکوف در پاسخ به این سوال که آیا اظهارات پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه به معنای موافقت روسیه با برگزاری اجلاس است، گفت: «اکنون از اظهارنظر در این زمینه خودداری خواهم کرد و به زودی تلاش خواهیم کرد تا بیانیهای در این زمینه صادر کنیم.»
او همچنین افزود که مسائل ثبات راهبردی و کنترل تسلیحات برای همه کشورها مسائلی مهم هستند و بنابراین این موضوعات در دستور کار نشست ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه و جو بایدن رییسجمهور امریکا خواهند بود. پسکوف خطاب به خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا روسای جمهور امریکا و روسیه با فهرست موضوعات بحث خود موافقت کردهاند، اظهار کرد: «ثبات و کنترل تسلیحات مطمئنا مرتبط با همه کشورهای جهان هستند بنابراین ثبات و کنترل تسلیحات مطمئنا در دستور کار خواهند بود. اما بگذارید ما در انتظار بیانیهای درباره این مساله که به زودی منتشر خواهد شد، باشیم و تنها پس از آن است که درباره دستور کار ممکن بحث خواهیم کرد.» وزیر خارجه روسیه هم اعلام کرد که تصمیم در مورد نشست پوتین و بایدن به زودی اعلام خواهد شد.
به گفته لاوروف، مسکو از پیشنهاد واشنگتن برای برگزاری نشست جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده و ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه استقبال میکند و تصمیم نهایی کرملین به زودی اعلام میشود. لاوروف در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از مذاکره با وزیر امور خارجه مالت گفت: «ما پیشنهاد رییسجمهور امریکا بایدن برای برگزاری یک جلسه سطح بالا را مثبت ارزیابی کردیم. ما در آینده نزدیک موضع نهایی خود را اعلام خواهیم کرد.»
کاخ سفید، اما منتظر اعلام رسمی و نهایی مسکو نماند و با صدور بیانیهای به گمانهزنیها پیرامون پاسخ روسیه به دعوت ایالات متحده مبنی بر برگزاری نشست دوجانبه میان روسای جمهوری دو کشور در ژنو پایان داد.
پولیتیکو یادآوری کرده است که ژنو میزبان اولین دیدار رونالد ریگان رییسجمهور وقت امریکا و میخاییل گورباچوف آخرین رهبر شوروی در ۱۹۸۵ بود.
سیاستهایی که تاکنون از سوی دولت جو بایدن برای مهار روسیه اتخاذ شده تفاوتهای زیادی با سیاستهای مدنظر رییسجمهور پیشین امریکا دارد. دونالد ترامپ عموما سعی داشت نشان دهد روابطی گرم و صمیمانه با ولادیمیر پوتین دارد و حتی در نشست دوجانبه جولای ۲۰۱۸ با رییسجمهور روسیه، ضمن رد گزارشهای سازمانهای اطلاعاتی ایالات متحده مبنی بر تلاش روسیه در راستای دخالت در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۶ از موضع پوتین که این ادعا را نادرست میدانست، حمایت کرد.
دولت بایدن تاکنون تلاش کرده با استفاده از ابزاری به نام تحریم اقتصادی روسیه را تحت فشار قرار دهد و در مقابل هر اقدامی که از جانب مسکو صورت میگیرد و واشنگتن آن را خصمانه ارزیابی میکند، کاخ سفید اقدام به وضع تحریمهایی جدید علیه رقیب دیرینه میکند.
تنها در ماه آوریل، دولت بایدن ۱۰ دیپلمات روس را از ایالات متحده اخراج کرد و اعلام داشت علیه بیش از ۳۵ شخص و نهاد روسی به دلیل حملات سایبری این کشور به امریکا تحریمهایی را وضع و اعمال خواهد کرد. تحلیلگران اغلب این تحریمها را کارآمد و تاثیرگذار روی اقتصاد روسیه ارزیابی میکنند، در حالی که اغلب تحریمها در دوره ترامپ بیشتر جنبه ظاهری داشت و بهطوری جدی اقتصاد روسیه را تحتتاثیر قرار نمیداد.
در موضوع نورد استریم، اما ماجرا کمی متفاوت است. دولت ترامپ اصرار داشت که تحت هر شرایطی پروژه نورد استریم ۲ باید تعطیل شود و هرکس بر خلاف این موضوع عمل کند مشمول تحریم میشود، اما دولت بایدن در اقدامی جالب توجه هفته گذشته اعلام کرد که از تحریم شرکتهای دخیل در پشت خط لوله انتقال گاز نورد استریم ۲ به آلمان چشمپوشی میکند.
به گزارش بیبیسی، دولت جو بایدن رییسجمهور امریکا تحریمها علیه شرکتی که مشغول احداث یک خط لوله گاز جنجالی میان روسیه و آلمان است را لغو کرده و این تصمیم مورد استقبال روسیه و آلمان واقع شده است. امریکا همچنین تحریمهای اعمال شده بر متحد ولادیمیر پوتین رییسجمهور روسیه که هدایت شرکت مجری پروژه نورد استریم ۲ را به عهده دارد، لغو کرد. تحریم این شرکت در سال ۲۰۱۹ با انتقاد شدید طرفهای حاضر در پروژه روبهرو شده بود. خبر لغو این تحریمها را وزارت خارجه امریکا روز چهارشنبه در جریان گزارشی در مورد تحریمهای روسیه که تحویل کنگره داد، اعلام کرد.
در گزارش وزارت خارجه امریکا اشاره شده است که شرکت «نورد استریم ۲ایجی» و ماتیاس وارنیگ مدیرعامل آن - افسر سابق اطلاعاتی آلمان شرقی - در فعالیتهایی دست داشتند که قابل تحریم بود. اما این گزارش نتیجهگیری میکند که رفع این تحریمها در راستای تامین منافع ملی امریکاست. وزارت خارجه امریکا همچنین تحریمهایی را بر چهار کشتی روسی و چهار نهاد دیگر این کشور اعمال کرد. جو بایدن قبلا با این پروژه ۱۱ میلیارد دلاری مخالفت کرده و آنتونی بلینکن وزیر خارجه او در جریان بررسی صلاحیتش در مجلس سنا گفته بود که «مصمم هستم هر چه در توان دارم برای جلوگیری از تکمیل نورد استریم ۲ انجام دهم.»
ناظران بر این باورند که تاکید بایدن بر استفاده همزمان و به موقع از ابزارهایی نظیر تحریم یا دیپلماسی میتواند به تقویت جایگاه ایالات متحده و اصلاح روابط واشنگتن با مسکو که در دوره ۴ ساله ترامپ از حالت متوازن خارج شده بود، منجر شده و تغییراتی را به نفع ایالات متحده ایجاد کند.