صداوسیما که از انتخابات سال ۸۸ بحث مناظره‌های داغ و پرحاشیه بین کاندیدا‌ها را به رسمی جدی تبدیل کرده است، در انتخابات سال ۹۲ از مناظره دو به دو، به مناظره گروهی رسید و برای انتخابات ۹۶ هم همین رویه را ادامه داد؛ ساختاری که به نظر می‌رسد در انتخابات ۱۴۰۰ هم ادامه دار باشد.
به گزارش ایسنا، ساخت دکور مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری از اوایل امسال در استودیو ۱۱ ساختمان تولید جام جم آغاز شده است. استودیو ۱۱ محلی برای ضبط مناظره‌های پیشین هم بوده است و البته برنامه هایی، چون «نود» و «هفت» هم زمانی در همین استودیو ضبط و پخش می‌شدند.
برای ساخت مناظره‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۰، استودیو ۱۱ از ماه‌ها قبل تخلیه شد و اقداماتی مانند تعویض و تغییر شبکه فرسوده نور استودیو و ایجاد زیرساخت برای ۱۴۰ خط نور، تعویض میکسر صدا و اقدامات فنی برای استفاده ۸ دوربین و بازسازی شبکه حرکتی و تلسکوپی پروژکتور‌ها و نصب پروژکتور‌های جدید LED انجام شد.
سال ۹۶، طراحی دکور مناظره‌ها به امیرحسین میرطالب سپرده شد که زمانی طراحی دکور برنامه «نود» را هم عهده دار بود. او خرداد ۹۲ در گفتگویی با انتقاد از دکور مناظره‌های ۸۸، چنین اظهار کرده بود: «مردم علاوه بر اینکه می‌خواهند نظرات یک رییس‌جمهور را بشنوند باید به نوع حرکت، ظاهر، پوشش، لباس و حتی نحوه عکس‌المعل‌های او توجه کنند؛ نه اینکه آن‌ها را پشت میزی ببینند که تقریبا تا گردنشان را پوشانده است.»
او با اشاره به اهمیت کُنش‌های نامزدها در دکور، تاکید کرده بود که اگر فضای مناظره‌ها تخصصی و میز‌های آن استاندارد باشد، کسی نمی‌تواند برگه بالا ببرد و مدام نشان دهد.
هرچند باز هم در جریان مناظره‌های پیشین تلویزیونی، برخی نامزدها از تمهید نشان دادن برگه به دوربین بهره گرفتند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد هیچ طراح دکوری نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد!
سرانجام با بهره گیری از تجارب گذشته و نگاهی به همین مسائل، دکور مناظره‌ها در سال ۹۶ طراحی شد و شاید به خاطر همین نگاه بود که میز‌های نامزدها مانند سال ۹۲ همچنان در یک خط واحد قرار گرفتند.
ایده اولیه دکور مناظره‌ها در سال ۹۶، از یک عکس در راهپیمایی ۲۲ بهمن به ذهن طراح رسیده بود و برای رسیدن به یک فرم، اولین چیزی را که مد نظر قرار داده بود، شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بود.
در جمع بندی نهایی برای طراحی کار هم به این جمله رسیدند؛ «انتخابات با تکیه بر قانون اساسی زیر پرچم مقدس جمهوری اسلامی در بستر آزادی». سپس برای بیان این مفهوم از المان‌هایی استفاده کردند که نماد تک تک کلمات بالا باشد. یعنی پرچم جمهوری اسلامی نماد استقلال، برج آزادی نمادی از آزاداندیشی و صندوق‌های رای نشان دهنده دموکراسی و جمهوریت ایران.
برگزاری مناظره‌ها در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲، سرانجام در سوم خرداد ماه به تایید کمیسیون تبلیغات انتخاباتی رسید که پس از اتفاقات سال ۸۸، تصمیم حساسی هم تلقی می‌شد. در نهایت قرار شد سه برنامه مناظره با حضور تمامی نامزدها به مدت ۲۱۰ دقیقه برگزار شود. تمام مناظره‌ها زنده در ساعت ۱۶ و از شبکه یک با اجرای مرتضی حیدری پخش شدند که چهار سال بعد هم به عنوان مجری مناظره‌های انتخابات دوازدهم به کار خود ادامه داد.
پخش نخستین قسمت از برنامه مناظره در سال ۹۲، انتقاد‌هایی را متوجه این برنامه کرد که در ادامه تغییراتی را به دنبال داشت. حذف برخی بخش‌ها و پرسیدن سوال‌های یکسان از تمامی نامزدها، از جمله این تغییرات بود. ضمن اینکه دکور مناظره هم تغییر کرد و نامزد سوال‌شونده به جای اینکه در کنار دیگران بایستد، مقابل آن‌ها ایستاد. در ادامه هم دو مناظره بعدی با همین روال روی آنتن رفت.
اما سال ۸۸ را باید شروعی برای تولید و پخش مناظره‌های انتخاباتی در صداوسیمای کشورمان دانست؛ ساختار برنامه سازی جذاب که به استناد آمار‌های صداوسیما به لحاظ میزان بیننده همواره فاصله معناداری با پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون در زمان خود داشته‌اند.
ساختار مناظره‌های انتخاباتی البته کمی دیر در تلویزیون ما شکل گرفت و در همان زمان، تولید و پخش مناظره‌ها در سایر شبکه‌های تلویزیونی دنیا در مناسبتی مانند انتخابات، سال‌ها بود که امری معمول و تاثیرگذار در میزان مشارکت و نتایج انتخابات تلقی می‌شد.
امیر آبروانی که تجربه‌ی ساخت اولین دکور مناظره‌های انتخاباتی در تلویزیون را عهده دار بوده است، در سال ۹۲ به ایسنا گفته بود، «چهار سال قبل، برای اولین بار قرار بود مناظره‌های تلویزیونی به روی آنتن بروند. برای طراحی دکور استرس خیلی بالایی داشتم و فشار زیادی بر من وارد شد؛ چرا که طراحی و اجرای دکور‌ها در عرض چهار روز انجام شد.»
آبروانی همچنین درباره ویژگی‌های یک دکور خوب مناظره چنین اظهار کرده بود، «در دکور برنامه‌های مناظره هویت ایرانی باید حفظ شود؛ ضمن اینکه دکور باید در شأن کاندیدا‌های ریاست جمهوری و موضوع برنامه باشد. همچنین مسائل دیپلماتیکی که خیلی مهم تلقی می‌شوند باید در دکور‌ها رعایت شود.»
بر اساس این گزارش، صداوسیما به تازگی از دکور جدید برنامه‌های انتخاباتی خود رونمایی کرد و البته پخش تصاویر دکور استودیو ۱۱ که اختصاصا به مناظره‌ها تعلق دارد، در نهایت به معرفی نامزدهای نهایی و مشخص شدن تعداد آن‌ها موکول شد و تا آن زمان فقط فضای کلی استودیو آماده می‌شود.
تعداد میز‌ها به تعداد نامزدهای انتخاباتی که توسط شورای نگهبان معرفی می‌شود بستگی دارد و پس از آن است که فاز نهایی ساخت دکور که به گفته مسوولان امر، زمان چندانی هم نمی‌برد، آغاز خواهد شد.
همچنین امید می‌رود در طراحی این برنامه، برخی مشکلاتی که پیش از این به مناظره‌های انتخاباتی صداوسیما وارد دانسته شده است، برطرف شود. مشکلاتی، چون شُبهه ارتباط نامزدها با خارج از استودیو، استفاده نکردن از رابط ناشنوایان، خلاء حضور بانوان در مقام مجری به عنوان قشری مهم از جامعه ایرانی، استفاده از میز و صندلی‌های ناراحت برای نامزدها، استفاده از پس زمینه‌ای نامناسب و به کارگیری همزمان چند المان یا نوشته به نحوی که در ذهن بیننده تداخل و مزاحمت ایجاد کند، استفاده از رنگ‌هایی نامتناسب با المان‌های ملی، مذهبی و فرهنگی کشورمان و ....
