سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: نگران واکسن گیت یا مسیر واردات به ایران هستیم و این بحث با محوریت استفاده از ظرفیت بخش خصوصی مطرح می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو در کلاب هاوس و در جمع فعلان بخش خصوصی درباره واکسن کرونا گفت: نگران واکسن گیت در ایران هستیم و این بحث مرتبط با ظرفیت بخش خصوصی مطرح می‌شود. باید شفاف با مردم صحبت کنیم. وقتی پروفورم ۵۰ دلاری واکسن آسترازنکا را یک شرکت ارائه می‌کند، آن هم به وسیله یک شرکت واسطه دیگر، مسئله مورد دار است، بسیاری از پروفورم‌ها به دست ما می‌رسد که کار کروه و ماموریت آن شرکت در حوزه واکسن نیست و مشخص نیست که رابطه آن‌ها با شرکت‌های واکسن ساز چیست و اغلب موارد تردید جدی درباره پروفروم‌های خرید واکسن وجود دارد.
وی با بیان اینکه بحث دوم قیمت واکسن‌هایی اعلامی از طریق بخش خصوصی است، گفت: در پروفورم ۲.۵ تا ۱۲ برابری قیمت واکسن باید پرسید که واقعا دنبال چه چیزی هستیم؟ نباید انتطار داشت که وزارت بهداشت مجوز سفته بازی و فساد ارزی را بدهد و گاهی احتیاط می‌کنیم و این احتیاط‌ها منجر به سوء برداشت‌ها می‌شود. اگر برای واکسن ۴ دلاری، پروفورم ۵۰ دلاری بیاید، علامت سوال جلوی آن وجود دارد و ما حق نداریم مجوز واردات این چنینی بدهیم.
جهانپور با بیان اینکه با واکسن تقلبی و فیک مواجه هستیم، بیان کرد: تردید نکنید بسیاری از این پروفورم‌ها با اعداد و ارقام و حجم ارائه شده، وجود ندارد. چنین تولید‌هایی وجود ندارد که کسی بخواهد بفروشد. اکنون ۷ خط تولید در روسیه راه افتاده است و این کشور تولید بالایی ندارد واینکه که در اسفند یا فروردین کسی ادعای خرید ۲۰ میلیون دوز اسپوتنیک وی در ماه را کند، جای سوال دارد و باید این حق را باید به طرف مقابل بدهیم که در مورد واکسن‌ها تصمیم بگیرد.
سخنگوی سازمان غذا و دارو افزود: اغلب موارد دوستان در دقیقه ۹۰ می‌گویند به ما نامه بدهد. ما در روسیه و چین و هند مذاکره کننده رسمی داریم و پیشانی مذاکرات سفیر ایران است و خرید درخواست شده را سفیر تایید نمی‌کند، چرا باید به بخش خصوصی یا غیردولتی به موازات سفیر خودمان نامه یا مجوز واردات واکسن بدهیم این در حالی است که به طور رسمی سفیر از طرف دولت یا وزارت بهداشت می‌خواهد مذاکره کند، استفاده از بخش خصوصی وقتی است که بخش دولتی نتواند آن ظرفیت را فعال کند. نامه‌ای می‌خواهند که بعد آن می‌شود مذاکره کننده موازی سفیر ایران در روسیه و هند و چین.
جهانپور گفت: تکلیف واکسن‌ها باید روشن باشد. واکسن وارداتی باید اصالت آن مشخص شود و در اختیار نظام شبکه بهداشت قرار بگیرد. در آمریکا مگر کمتر از ما میلیاردر دارند و کمتر از ما ضرر کرده‌اند؟ کجا سراغ دارید که کارفرما برای کارگر‌های خود واکسن خریده باشد؟ تنها مورد توزیع واکسن به صورت پولی توسط بخش خصوصی در زیمباوه بود که به سرعت شکست خورد.
وی اظهار کرد: بخش خصوصی هرجا بتواند واکسن وارد کند، منتظر سازمان غذا و دارو نمی‌ماند. در آینده هم اگر بتواند تهیه کند، منتظر ما نمی‌ماند. اگر واکسنی پشت مرز‌های ایران مانده بود تاکنون سازمان غذا و دارو ناشی از فشار‌ها منحل شده بود و باید دانست که ما در وزارت بهداشت مشتری واکسن هستیم.
سخنگوی سازمان غذا و دارو بیان کرد: وقتی واکسن ۴ دلاری، ۱۵ و ۱۶ و ۲۰ دلار می‌خواهد عرضه شود، قطعا یک شکافی وجود دارد و کسانی که پروفورم‌ها را می‌آورند باید توضیح بدهند. وقتی واکسن ۱۰ دلاری با پروفروم ۲۵ تا ۷۰ دلاری می‌آید ماجرا دارد و پایان ماجرای واردات این واکسن‌ها در حالت خوش واکسن گیت است، ما رستوران می‌رویم و به ما می‌گویند دوستی داریم که می‌خواهد ۴۰ میلیون اسپوتنیک وی بیاورد و وزارت بهداشت نمی‌گذارد. این تفاوت قیمتی شاید در اسمش در شیک‌ترین حالت اسمش پورسانت باشد. منطق حکم می‌کند، واکسنی که ارزش آن امروز حدود ۴ یا ۵ دلار است، اگر تا ۵۰ دلار فاکتور شده، مسئله دار است.
جهانپور افزود: ممکن است بپرسید مراکش چطور توانسته ۸ میلیون دوز واکسن بیاورد؛ باید بگویم در آنجا هم از ظرفیت بخش خصوصی به جای بخش دولتی صورت نگرفته است. کدام کشور را می‌توانید مثال بزنید که بخش دولتی ۸ میلیون دوز واکسن وارد کرده باشد. الگوی غلبه بخش خصوصی بر بخش دولتی، ایالات متحده آمریکاست، در این کشور که حداقل ۳ واکسن تولید می‌شود. کدام شرکت آمریکایی آماده است بگوید که واکسن فایزر یا مودرنا را می‌خریم تا افراد ته صف نایستند. اولین اصل در مراقبت بهداشتی عدالت در دسترسی است و اگر واکسن در دسترس است، باید بر اساس اولویت بندی و الگوریتم منطقی توزیع و تزریق شود. در آمریکا وقتی ۲۵۰ میلیون دوز تزریق کرده اند، حداقل ۳۰۰ میلیون دوز دیگر در نوبت قرار دارند.
سخنگوی سازمان غذا و دارو تاکید کرد: اگر بخش خصوصی بتواند مازاد بر تعامل دولتی و دیپلماسی بتواند واکسن وارد کند، باید دست او را بوسید و پولش را نقد داد و از بخش خصوصی خرید. ولی اگر قرار باشد نظام شبکه بهداشت را به هم بریزد، با این نوع فعالیت بخش خصوصی مخالفم.
جهانپور درباره ممنوعیت خرید واکسن از روسیه و هند توسط بخش خصوصی گفت: این تصمیم در ابتدا تصمیم ایران و بعد به نوعی به درخواست کشور‌های مبدا بود، زیرا واکسن در روسیه به صورت مستقیم از زیر دست ولادیمیر پوتین عبور می‌کند. تاکنون ۱۳ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک وی به ۶۳ کشور صادر شده است. تقریبا ۵ درصد از واکسن صادراتی روسیه به ایران داده شده است. توان تولید داخل روسیه ۵ میلیون است و این گشور به دنبال تولید مشترک در ایران، هند، چین، کره جنوبی، الجزایر، آرژانتین، صربستان، ایتالیا و مکزیک را دنبال می‌کند و ۱.۲ میلیارد دوز واکسن تولید تا پایان سال ۲۰۲۱ بر این اساس است.
سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: ضریب تحقق قرارداد ۶۰ میلیون دوز واکسن روسی ۱۰۰ درصد در نظر گرفته نشده است، در مجموع خرید‌های قراردادی و تولید داخل بیش از ۲۴۰ میلیون دوز است، اما در ۶ ماهه نخست سال ۲۰۲۱ ضریب تحقق واکسن‌ها ۲۵ درصد بود و پیش بینی‌ها این گونه است که تعهدات خرید واکسن در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به ۵۰ درصد برسد و بر این اساس تا پایان سال ۱۴۰۰ خواهیم توانست گروه‌های هدف را واکسینه کنیم و هیچ پولی برای قرارداد ۶۰ میلیون دوز اسپوتنیک وی نداده ایم و ۵۰ درصد هزینه واکسن هنگام تحویل پروفروم و ۵۰ درصد هنگام تحویل و ارسال پرداخت می‌شود.
وی بیان کرد: امروز حجم ادعا‌ها و پروفورم‌ها فراتر از دو سه شرکتی است که می‌شناسید، حتی در فضای مجازی پول پاشی می‌کنند و فضا را به سمتی سوق می‌دهند که کانتینر‌های یخچال دار واکسن دورتادور ایران را محاصره کرده اند و اعلام می‌کنند سازمان غذا و دارو اجازه نمی‌دهد که واکسن‌ها وارد شود.
جهانپور ادامه داد: کل واکسنی که عمان از فایزر گرفته حدود ۲۰۰ هزار دوز است. ژاپن دسترسی و خرید هم داشت، اما دست به عصا جلو می‌رود و با فشار افکار عمومی واکسیناسیون را شروع کرد. بحث‌های بسیاری در این حوزه وجود دارد که بخشی از این موارد سیاسی و بخشی اقتصادی است. رضایت از واکسیناسیون در کشور ما زمانی حاصل می‌شود که حداقل نیمی از کشور را واکسینه کنیم، اما این واقع بینانه نیست.
وی گفت: در مورد واکسن تولید داخل واقعا ظلم می‌شود، هیچ‌کس منتظر تولید داخل نمی‌ماند، ولی با تجربه ماه‌های گذشته، قطعا کشور‌هایی که می‌توانند واکسیناسیون را روی ریل پیش ببرند، کشور‌هایی هستند که به تولید داخل متکی باشد، اما مانع واکسن داخلی برای واکسن وارداتی نداریم و تولید مشترک پاستور که با کوبا شروع شده، تولید واکسن خودش هم پشت خط است. اگر قرار بود فقط ژست تولید داخل بگیرد، واکسن آدنو ویروس خود را که در مرحله پیش بالینی است، لابی و وارد تولید می‌کردند، حتی برکت برای واردات اقدام کرد، اما موفق نبود.
جهانپور بیان کرد: قطعا وعده‌هایی که در مورد واکسن داخلی داده شده در خرداد ماه محقق خواهد شد. در مورد واکسن هم جوجه را آخر پاییز می‌شمارند.
سخنگوی سازمان غذا و دارو بیان کرد: ما به ۳۵ شرکت مجوز واردات واکسن داده ایم و اینکه برخی پروفروم ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون دوز می‌آورند، معلوم است، پروفروم غیر واقعی است و اگر این شرکت‌ها برای واردات می‌توانند موفق عمل کنند، وزارت بهداشت بزرگترین مشتری است.
