علی مطهری، سیاستمدار ۶۳ ساله که صبغه سیاسی او به حضورش در مجلس هشتم برمی گردد پیش از آن بیشتر در سایه نام پدرش شهید آیت الله مرتضی مطهری قرار داشت و در انتخابات هشتم مجلس زیر سایه همین نام و در لیست اصولگرایان به خانه ملت راه یافت، مجلسی که اکثریت آن اصولگرا و همسو با دولت مستقر بود و همین همسویی و انتقاد‌های مطهری از برخی اقدامات دولت دهم سبب شد تا نامش از لیست اصولگرایان در نهمین دوره انتخابات مجلس حذف شود؛ اما او به صورت مستقل در انتخابات و از حوزه انتخابی تهران حضور یافت و بار دیگر موفق به کسب رای مردم شد.
صداوسیما در ادامه این مطلب آورده است: ادامه انتقاد‌های مطهری به سیاست‌های دولت دهم سبب شد تا اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دهم نامش را در لیست خود جای دهند و این بار در کسوت اصلاح طلبی به مجلس راه یافت. او چرخش نامش در لیست جناح‌های سیاسی مختلف را حاصل علاقمندی جناح‌ها به مواضعش می‌داند نه نتیجه چرخش سیاسی خود و بر این باور است که همواره بر اصولی که اعتقاد دارد موضع گیری کرده است؛ نه برای خوشایند جناح‌های سیاسی.
مطهری با اعلام نامزدی ریاست جمهوری در صدد است چالشی جدید در کارنامه فعالیت‌های سیاسی تجربه کند.
در ادامه مشروح گفتگوی علی مطهری را می‌خوانید:
فضای عمومی انتخابات را در کشور را چطور ارزیابی می‌فرمایید؟
الان که فضا خیلی گرم و فعال نیست، اما فکر می‌کنم که فضا گرم‌تر و پرشور‌تر خواهد شد.
در انتخابات ۱۴۰۰ به چه رئیس جمهوری و با چه ویژگی‌هایی نیاز داریم؟
ما الان از نظر سیاست داخلی و خارجی در شرایط مهمی قرار داریم و مشارکت بالا در رفع مشکلات اقتصادی و سیاسی، خیلی برای آینده کشور مهم است. همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند آن چه اهمیت بیشتری دارد مشارکت بالاست و انتخاب اصلح در درجه بعد قرار می‌گیرد.
چون در شرایط بسیار حساسی هستیم حتماً باید کسی این سکان را در دست گیرد که تجربه خوب سیاسی داشته باشد و علاوه بر شرایطی که در قانون اساسی آمده است انسان جامع نگری باشد یعنی تک بعدی نباشد و فقط به جنبه‌ای از جنبه‌های اجتماعی نپردازد؛ بلکه همه جنبه‌ها را با هم پیش ببرد این باید ویژگی اصلی اش باشد، اما طبعاً خصلت‌های دیگری هم باید داشته باشد.
آرایش سیاسی اصولگرا - اصلاح طلب را چقدر در داغ شدن تنور انتخابات و ایجاد رغبت در مردم برای حضور حداکثری در انتخابات موثر می‌دانید؟
همیشه این دو گروه، چون رقیب یکدیگرند در تنور انتخابات دمیدند و سبب گرم شدن فضای انتخابات شدند این بار هم چنین خواهد شد و اگر شورای نگهبان خیلی سخت گیری نکند و اجازه دهد برخی افرادی که مورد توجه مردم اند کاندیدا شوند، رقابت‌ها شدید و انتخابات گرم‌تر می‌شود، ولی اگر همه کاندیدا‌ها از یک نوع تفکر باشند طبیعتا فضا خیلی گرم نخواهد شد.
در دوره‌های پیشین انتخابات برخی مدعی جریان سوم بودند آیا برای انتخابات ۱۴۰۰ چنین جریانی لازم است؟
ممکن است با نام خاصی وارد نشوند، اما عملاً جریان سومی باشد به نحوی که نه کاملاً در جریان اصولگرا قرار گیرند و نه کاملاً در جریان اصلاح طلب؛ اما خود به خود، جریان سومی راه بیفتد؛ بالاخره ما افرادی داریم که به طور کامل در قالب اصولگرایی اصطلاحی و اصلاح طلب اصطلاحی قرار نمی‌گیرند، اما در واقع هم اصولگرا هستند هم اصلاح طلب و هر دو را قبول دارند.
هر انسانی حتما باید اصولی داشته باشد و هر اصلاح طلبی، اصلاحش را بر اساس اصولی انجام دهد؛ طبعاً کاندیدای ایده آل کسی است که اصولگرای اصلاح طلب باشد و این یعنی جریان سوم و به هر حال نباید اصرار داشت که کاندیدا‌ها حتما در یکی از این دو جریان واقع شوند، انحصار خوب نیست گروه‌های دیگری نیز هستند و رقابت هست با این حال؛ دو گروهی که شناخته ترند و تا به حال فعال بودند همین دو گروه اند.
رهبر معظم انقلاب اخیرا حضور باشکوه در انتخابات و انتخاب اصلح را تضمین آینده کشور دانستند، این هدف چگونه قابل تحقق است؟
این سخنی حکیمانه، ناظر به شرایط حساس کشور است و با توجه به مسائل کنونی درباره برجام، مسائل منطقه‌ای و سیاسی و نیز وضع معیشت مردم در شرایط حساسی قرار داریم.
اگر غربی‌ها احساس کنند که پایگاه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی ضعیف شده است بر فشار‌ها می‌افزایند، اما اگر احساس کنند که درصد بالایی از مردم در انتخابات شرکت می‌کنند طبعاً به معنی پشتیبانی از نظام است و آنان حتماً مواضع شان را تعدیل خواهند کرد و ما دست برتر را خواهیم داشت؛ بنابراین به مردم توصیه می‌کنم که حتما در انتخابات شرکت فعال داشته باشند.
حتما مردم گلایه‌ها و دلگیری‌هایی دارند این‌ها به جای خود، این‌ها را قبول داریم؛ واقعاً مردم سختی کشیدند به ویژه در این چند سالی که ترامپ سرکار بود فشار بسیار زیادی به مردم وارد شد و آنان هم بسیار خوب مقاومت کردند و اصلاً یکی از علل شکست ترامپ مقاومت مردم ایران بود؛ اما با همه این گلایه‌ها باید پای صندوق‌های رای بیایند و نگویند که رای دادن هیچ تاثیری ندارد، حتماً تاثیر دارد و کم کم باید نقایص را رفع کرد.
پس از اعلام کاندیداتوری؛ به شورای نگهبان توصیه کردید که در بررسی صلاحیت‌ها مهربان‌تر باشد منظورتان از این توصیه چیست؟
منظورم این بود که اگر کسی قانون اساسی را قبول دارد، حائز ویژگی‌های مندرج در اصل ۱۱۵ قانون اساسی است و با فساد قابل توجه مالی، اخلاقی و مانند آن مواجه نیست شورای نگهبان سخت گیری نکند.
اگر کسی قبلا انتقادی داشته این انتقاد‌ها را به معنی التزام نداشتن به نظام درنظر نگیرند و سخت گیری‌هایی که سبب می‌شود برخی افراد موجه و مدنظر مردم رد صلاحیت شوند از شور انتخابات می‌کاهد.
منظورم این بود که بالاخره با کسانی که قانون اساسی را قبول دارند و مشکل خاصی ندارند نباید سخت بگیرند، بقیه اش را به عهده مردم بگذارند یعنی مردم خودشان متوجه می‌شوند که به چه کسی باید رای دهند و به چه کسی نباید رای دهند این طور نیست معمولاً مردم انتخاب خوبی داشتند.
با توجه به گمانه زنی‌های رسانه‌ای که درباره چهره‌های مطرح از هر دو جریان سیاسی مطرح است از آقای ظریف در جریان اصلاحات تا آقای قالیباف در جریان مقابل و تا آقای علی لاریجانی؛ فارغ از این که خودتان هم کاندیدا هستید؛ کدام یک از این چهره‌ها را در جلب آرای مردم موفق‌تر می‌دانید؟
قاعدتاً فکر می‌کنم و حدس می‌زنم آقای ظریف برای مردم جاذبه بیشتری داشته باشد؛ این را نظر سنجی‌ها بهتر نشان می‌دهد. این که اصلح کیست بحث دیگری است، اما کلا صحبت کردن درباره اشخاص کار مشکلی است.
مثلا صحبت کردن درباره آقای لاریجانی کار سختی است؟
بله سخت است، چون نسبت فامیلی هم داریم؛ البته آقای لاریجانی تجربه سابقه و ذکاوت خیلی خوبی دارد و از جنبه‌هایی خیلی مثبت است، اما من بر افرادی تاکید دارم که بتوانند دولتی مقتدر تشکیل دهند و از دخالت افراد گروه‌های خارج از دولت جلوگیری کنند. این که این افراد مطرح برای کاندیداتوری چنین قدرتی دارند یا ندارند قابل بحث است، اما به هر حال همه چیز را باید به عهده مردم گذاریم تا ببینیم چه تشخیص می‌دهند.
آیا برای اعلام کاندیداتوری با آقای علی لاریجانی مشورت کردید؟
خیر؛ ایشان هم خبر نداشت، من شخصاً تصمیم گرفتم.
آیا آقای علی لاریجانی تا به حال درباره اعلام کاندیداتوری شما موضع خاصی نداشت؟
خیر؛ تا به حال که چیزی نشنیدم.
این احتمال هست که به عنوان کاندیدای پوششی عمل کنید و به نفع آقای لاریجانی از رقابت‌ها کنار روید؟
خیر؛ اصلا با چنین هدفی نیامدم، کسی که کاندیدا می‌شود می‌خواهد بگوید که اصلح است والا اگر کسی کاندیدا شود و بعد بگوید آقای الف بهتر از من است، می‌پرسند چرا کاندیدا شدی؟ این روش درستی نیست یعنی اگر کسی دیگری را اصلح می‌داند خودش نباید بیاید بنابراین اگر من کاندیدا شدم معنی اش این است که خودم را اصلح می‌دانم، این که مردم چه تشخیص می‌دهند بحث دیگری است.
من خودم را اصلح می‌دانم گرچه ممکن است برخی کاندیدا‌ها از جنبه‌های دیگری از من قوی‌تر باشند، اما من درباره خودم احساس می‌کنم در مجموع تواناتر و قوی ترم و بیشتر به مصلحت کشور است که این سکان را کسی مثل من به دست گیرد، اما تشخیص با مردم است.
اگر رئیس جمهور شوید از آقای لاریجانی در کابینه تان استفاده می‌کنید؟
معتقدم که از همه افراد متخصص و باتقوا در همه گروه‌ها اعم از اصولگرایان، اصلاح طلبان و دیگر گروه‌ها باید استفاده کرد. اشتباهی که از دولت‌های قبلی مرتکب شدند این بود که فردی که رئیس جمهور می‌شود معمولا دوستان و آشنایانش را می‌آورد و از نیرو‌های شایسته در دیگر گروه‌ها غفلت می‌کند.
مثلا در انتخابات اخیر ریاست جمهوری وقتی آقای روحانی ۲۵ میلیون رای و آقای رئیسی ۱۶ رای آوردند آن ۱۶ میلیون نفر هم حقی در کابینه دارند پس باید چند نفر از دوستان اصولگرا در کابینه قرار می‌گرفت.
من به آقای روحانی پیغام دادم که «از آقای قالیباف به عنوان معاون اول استفاده کنید؛ درست است که با هم رقیب بودید و کلی رقابت و درگیری داشتید، ولی نشان دهید که می‌خواهید با هم کشور را اداره کنید».
اصلا من این روش را قبول ندارم که گروهی می‌آید و تمام مدیران کنونی را بیرون می‌ریزد و افراد جدید می‌آورد و چهارسال بعد دوباره فرد دیگری می‌آید و آنان را بیرون می‌کند این گونه کشور از نظر عمران و آبادانی دچار وقفه می‌شود.
اگر رسیدیم به این که مثلا در وزارتخانه ای، فرد متخصص، متقی و اصلحی داریم، اما از پیروان اهل سنت است بیاریم چه اشکالی دارد؟
ما باید افراد متخصص و باتقوا را از گروه‌های مختلف به کار گیریم حتی از اقوام و مذاهب مختلف یعنی اگر رسیدیم به این که مثلا در وزارتخانه ای، فرد متخصص، متقی و اصلحی داریم، اما از پیروان اهل سنت است بیاریم چه اشکالی دارد؟ یا اگر زن است منصوب کنیم عیبی ندارد؛ ولی باید اصلح و بهترین باشد نه این که شعار دهیم که مثلا پنج وزیر زن منصوب می‌کنم این حرف درستی نیست اگر واقعا اصلح باشند ممکن است دو تا وزیر زن هم باشند، اما اگر نباشند نمی‌شود؛ رفاقت را در چیدن کابینه قبول ندارم.
توقع مردم این است که کاندیدا‌های ریاست جمهوری، اعضای کابینه شان را از قبل معرفی کنند قصدی برای این کار دارید؟
به هرحال من چیز‌هایی در ذهنم دارم، اما این‌ها نیاز به فکر و تحقیق بیشتر دارد و الان وقت مناسبی برای اعلام این موضوعات نیست، اما در ذهنم، افرادی نزد خودم هست؛ خیلی با دقت باید این کار انجام شود.
معاون اول تان را می‌توانید معرفی کنید؟
سیاست کلی من این است که از همه گروه‌ها باید استفاده کنم؛ به معاون اولم فکر کردم، اما اجازه دهید وارد این بحث نشویم.
آیا خودتان را مصداق رجل سیاسی می‌دانید؟
بله، من وقتی تصمیم به اعلام نامزدی ریاست جمهوری گرفتم طبعا به اصل ۱۱۵ قانون اساسی و توانایی‌هایی که رئیس جمهور باید داشته باشد توجه داشتم؛ از نظر خودم این شرایط را دارم و کسی که خود را کاندیدا معرفی می‌کند خودش را اصلح می‌داند.
یکی از شاخص‌های لازم برای داوطلب ریاست جمهوری، داشتن سوابق اجرایی است شما چنین سوابقی دارید؟
من ۱۲ سال نماینده و چند سال هم نائب رئیس مجلس بودم، این سمت از نظر سیستم اداری، مقامی بالاتر از وزارت است و تقریبا هم سمت اداری محسوب می‌شود، اما افرادی هستند که سابقه اجرایی بیشتری از من دارند با این حال به طور کلی مساله مدیریت جنبه ذاتی دارد و ممکن است برخی سابقه مدیریتی زیادی داشته باشند، اما ذاتا مدیر نباشند. تشخیص من این است که این توانایی را دارم با این حال؛ تصمیم با مردم است.
چقدر انتقاد پذیرید؟
از نظر خودم زیاد انتقاد پذیرم. جلسات سخنرانی‌هایی که معمولا در دانشگاه‌ها و مراکز دیگر داشتم شاهد بودید که می‌آیند هر انتقاد و صحبتی را مطرح می‌کنند و گاهی افرادی می‌خواهند جلوی منتقدان را بگیرند، اما اجازه نمی‌دهم و می‌گویم اجازه دهید پشت تریبون بیاید و حرفش را بزند و وقتی حرفشان را می‌زنند با این که خیلی پرهیجان هم هستند به تک تک پرسش‌ها پاسخ می‌دهم و به تدریج آرام می‌شوند.
حتی وارد جمع‌هایی شدم که در ابتدا خیلی موضع سختی علیه من داشتند و بسیار ناراحت بودند، اما وقتی حرف شان را می‌زنند و به پرسش‌های شان جواب می‌دهم به تدریج نرم می‌شوند و آخر جلسه روبوسی می‌کنند و می‌گویند خیلی جا‌ها اشتباه می‌کردند و تحت تاثیر برخی خبر‌ها قرار داشتند. تحمل من زیاد است و خیلی‌ها از این تحمل من تعجب می‌کنند و می‌پرسند گاهی به شما توهین می‌کنند، اما چرا خون سردی؟
مثلا زمانی به آقای دکتر افروغ گفتم که برای مجلس نهم کاندیدا شود، چون به افرادی مثل شما نیاز است. او در پاسخ گفت اگر مثل شما خونسرد بودم می‌آمدم واما وقتی به من حمله می‌کنند از جا در می‌روم.
یکی از انتقاد‌هایی که به شما می‌شود این است که گرایش سیاسی تان مشخص نیست یا تغییر می‌کند در دوره اصلاحات در صف منتقدان بودید در دوره آقای احمدی نژاد در فهرست حامیان او قرار گرفتید و به مجلس رفتید، اما بعدا منتقد سرسخت او شدید. اکنون به طور مشخص متعلق به کدام جریان سیاسی هستید؟
این انتقاد بر اساس این حرف است که هر کاندیدایی حتما باید در یکی از دو قالب اصولگرای اصطلاحی یا اصلاح طلب اصطلاحی باید قرار گیرد در حالی که خود این فکر، درست نیست.
در دوره اصلاحات به برخی نگاه‌های فرهنگی آنان انتقاد داشتم و گاهی مقالاتی می‌نوشتم.
این که در انتخابات دوره هشتم مجلس در لیست اصولگرا‌ها قرار گرفتم علتش این بود که آقای مصلحی رئیس ستاد بزرگداشت شهید مطهری صحبت کرد و اسم ما را در فهرست گذاشتند وگرنه من سهم خواهی نکردم.
در مجلس هشتم دیدم که برخی دوستان اصولگرا به برخی مواضع آقای احمدی نژاد بی تفاوت اند مثلا او می‌گفت فلان قانون را اجرا نمی‌کنم یا فقط قانونی را که خودم تشخیص دهم منطبق بر قانون اساسی است اجرا می‌کنم و بقیه را اجرا نمی‌کنم. من می‌گفتم نمی‌شود که بی تفاوت باشید بالاخره ما وقتی پرسشی مطرح می‌کنیم او باید بیاید و توضیح دهد و از این قبیل، اما موافقت نمی‌کردند.
اختلافات از همین جا آغاز شد و آنان هم در مجلس نهم اسم مرا در لیست اصولگرا‌ها نگذاشتند و خودم مستقل آمدم. شما می‌دانید که رای آوردن نامزد‌های مستقل در تهران کار خیلی سختی است، اما وارد عرصه شدم و باز رای آوردم.
برای مجلس دهم نیز اصلاح طلبان خودشان نامم را در فهرست امید گذاشتند؛ من حتی یک درخواست هم نکردم و مستقل آمده بودم، اما خودشان نام مرا در لیست قرار دادند.
این طور نیست که بگویند من مستمر خط عوض کردم؛ من اصولی برای خودم داشتم گاهی حرف‌هایی زدم که اصولگرا‌ها ناراحت و اصلاح طلبان خوشحال شدند یا گاهی این موضوع بالعکس بوده است.
در انتخابات ۱۴۰۰ مستقل خواهید بود؟
بله، مستقل وارد شدم. از نظر فکری نیز اصولگرا‌ها از بعضی مواضع فرهنگی من خیلی استقبال می‌کنند و اصلاح طلبان چندان راضی نیستند و در بعضی مواضع اجتماعی و سیاسی من نیز مثل تاکید بر آزادی بیان و نوع برخورد با منتقدان، اصولگرایان چندان خوششان نمی‌آید و اصلاح طلبان استقبال می‌کنند. من روی عقاید خودم هستم که مبتنی بر اسلام و افکار شهید مطهری است و از خودم معمولاً چیزی نمی‌گویم بیشتر افکار ایشان است.
اگر نکته و حرف مهمی درنظر دارید که ما نپرسیدیم بفرمایید.
تنها حرفی که هست تاکید بر مشارکت بالا در این انتخابات است که خیلی در رفع بسیاری از مشکلات معیشتی، اقتصادی و سیاسی ما، جایگاه ما در دنیا، روابط با کشور‌های همسایه و اسلامی، نوع نگاه غربی‌ها به ما و پیشبرد مساله انرژی هسته‌ای موثر است.
امیدوارم مردم با همه گلایه‌هایی که ممکن است داشته باشند در انتخابات شرکت کنند؛ مهم مشارکت بالاست و این که چه کسی رای بیاورد در درجه دوم اهمیت است و آن چنان مهم نیست.
