از وقتی که چین ادعا کرد که پرتاب مخفی یک سفینه آزمایشی را با موفقیت انجام داده است، این که این سفینه چه می‌تواند باشد و چه کاری در فضا کرده است به موضوع حدس و گمان کارشناسان تبدیل شد.
به گزارش بی بی سی، این سفینه روز ۴ سپتامبر توسط موشکی از خانواده چانگ ژنگ از مرکز پرتاب ماهواره جیوکوان در شمال چین به فضا پرتاب شد و بعد از طی دو دور کامل به سلامت به زمین بازگشت.
خبرگزاری دولتی شین‌هوآ روز ۶ سپتامبر در پیامی کوتاه گفت "موفقیت این پرتاب نشان می‌دهد که چین پیشرفت مهمی در توسعه سفینه‌های قابل استفاده مجدد داشته است و حالا می‌تواند در حوزه حمل‌ونقل فضایی خدماتی ارزان و راحت به منظور استفاده صلح‌آمیز از فضا ارائه کند. ".
اما بر خلاف دیگر ماموریت‌های فضایی اخیر چین، اطلاعات بسیار محدودی درباره این سفینه ارائه شده است و هیچ تصویری هم از آن وجود ندارد.
وسیله اسرارآمیز
مقامات چینی درباره ماهیت این سفر کوتاه‌مدت و فناوری‌هایی که در خلال آن آزمایش شده است سکوت کرده‌اند.
نه زمان دقیق پرتاب و فرود آن اعلام شد و نه محل فرود، اما گمان می‌رود که در بیابان تکله‌مکان در شمال‌غرب چین فرود آمده باشد.
منبعی نظامی به روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست گفت که "این پرتاب حاوی جزئیات نوین زیادی بود. نه تنها خود سفینه جدید است، بلکه شیوه پرتاب نیز متفاوت است. برای همین است که تمهیدات امنیتی را بیشتر کرده‌ایم. "
این روزنامه همچنین گزارش می‌کند که طبق اطلاعیه‌ای رسمی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، به کارمندان و بازدیدکنندگان از سکوی پرتاب هشدار می‌دهد که از پرتاب فیلمبرداری نکنند و در فضای مجازی درباره آن حرف نزنند.
پرتاب این وسیله نقلیه شاید باعث تعجب شده باشد - پیش از آن هیچ اطلاعیه‌ای صادر نشد -، اما چین در یک دهه گذشته مشغول کار روی این فناوری بوده است. سه سال پیش، چین اعلام کرد که در سال ۲۰۲۰ سفینه‌ای به فضا خواهد فرستاد که "مانند هواپیما به هوا خواهد رفت" و قابلیت استفاده مجدد نیز خواهد داشت.
قابلیت استفاده مجدد به سفینه اجازه می‌دهد تا چندین بار به فضا پرتاب شود و در نتیجه هزینه کلی سفر‌های فضایی کاهش پیدا می‌کند. سفینه‌های یک بار مصرف سنتی ده‌ها میلیون دلار هزینه می‌برند و عملا بعد از یک ماموریت غیر قابل استفاده می‌شوند.
این سفینه آزمایشی توانست تا ارتفاع ۳۵۰ کیلومتری بالا برود، ارتفاعی مشابه پرواز‌های انسانی سابق چین. این وسیله نقلیه پیش از بازگشت به زمین شیء نامشخصی نیز در مدار قرار داد.
جاناتان مک‌داول، ستاره‌شناس در مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین، می‌گوید که هدف این ماموریت احتمالا آزمایش سامانه‌های مختلف این وسیله نقلیه بوده است، از جمله پیشرانه، پایداری دما و محک قابلیت بازگشت و فرود صحیح.
آزمایش‌ها که به پایان برسد، از چنین وسیله‌ای می‌توان برای پرتاب و تعمیر ماهواره، بررسی زمین، و همچنین حمل فضانورد و بار از زمین به ایستگاه فضایی احتمالی چین در آینده و بالعکس استفاده کرد.
مقایسه با هواپیمای فضایی ایکس-۳۷ آمریکا
اندازه و شکل این سفینه چینی مشخص نیست، اما به باور خیلی‌ها هواپیمای فضایی بی‌سرنشینی مانند بوئینگ ایکس-۳۷ است که تحت اختیار نیروی هوایی آمریکا فعالیت می‌کند.
طبق برخی گزارش‌ها، این ماموریت اخیر شاید به پروژه هواپیمای فضایی شنلانگ مربوط باشد که از چند وقت پیش در حال اجرا بوده است. چین هواپیمای فضایی قابل استفاده مجدد دیگری نیز به نام تنگیون در دست ساخت دارد.
اگر این وسیله واقعا یک هواپیمای فضایی باشد، چین بعد از ایالات متحده و شوروی سابق سومین کشوری خواهد بود که با موفقیت چنین سفینه‌ای را به فضا پرتاب می‌کند.
آژانس فضایی اروپا دارد روی وسیله نقلیه فضایی قابل استفاده مجدد خود به نام اسپیس رایدر کار می‌کند و گفته می‌شود که هند نیز در حال طراحی چیزی شبیه شاتل فضایی است.
نیروی هوایی آمریکا برای آزمایش فناوری‌های مختلف فضایی از بوئینگ ایکس-۳۷ استفاده کرده است
ایکس-۳۷ که شبیه یک شاتل فضایی کوچک است از اواخر ماه مه امسال در مدار بوده است. این ششمین ماموریت این هواپیمای فضایی است. اطلاعات زیادی درباره ماموریت‌های ایکس-۳۷ در دست نیست، لذا گمان می‌رود که از این هواپیمای فضایی برای فعالیت‌های جاسوسی یا آزمایش تسلیهات فضایی استفاده می‌شود.
همچنین وجود اطلاعات بسیار محدود درباره این سفینه چینی باعث شده است که خیلی‌ها آن را به استفاده‌های احتمالی نظامی ربط دهند.
مک‌داول که از نزدیک این ماموریت را دنبال کرده است گفت که "شکی ندارم که این مخفی‌کاری به خاطر ماهیت نظامی این پروژه است. "
فرق زیادی بین برنامه فضایی نظامی و غیرنظامی چین وجود ندارد و این مساله به تردید‌ها درباره اهداف فضایی چین دامن می‌زند.
برنامه فضایی چین ارتباط نزدیکی با نیرو‌های مسلح دارد
بلدین بوئن، متخصص سیاست فضایی در دانشگاه لستر، می‌گوید که "معقولانه خواهد بود اگر بگوییم که موضوع این آزمایش کاربرد نظامی دارد، احتمالا تجهیزات ماهواره‌ای و فناوری‌های جاسوسی جدید. "
او گفت که "باید منتظر ماند و دید که در آینده چین چند پرواز مشابه انجام خواهد داد و آیا با حجم ماموریتی ایکس-۳۷ برابری می‌کند یا نه. "
روزنامه دولتی گلوبال تایمز از قول ناظران گزارش داده است که چین می‌تواند ظرف نیم ساعت به هر نقطه از زمین که بخواهد حمله کند، درست مثل ایکس-۳۷.
افزایش جاه‌طلبی فضایی چین
هدفش هر چه باشد، این سامانه قابل استفاده مجدد دستاورد دیگری برای برنامه فضایی جاه‌طلبانه چین محسوب می‌شود. همین چند هفته پیش بود که چین فضاپیمای تیان‌ون ۱ را به مریخ فرستاد.
چین بودجه هنگفتی به فعالیت‌های فضایی خود اختصاص داده است و پارسال اولین کشوری شد که یک سطح‌نورد بی‌سرنشین را به نیمه پنهان ماه فرستاده است.
سطح‌نورد تیان‌ون ۱ در ماه ژوئیه به طرف مریخ پرتاب شد
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری این کشور، نیز از تلاش‌های فضایی چین حمایت کرده است و رسانه‌های دولتی این کشور مرتبا "رویای فضایی" را به عنوان قدمی در راه "بازپروری ملی" معرفی می‌کنند.
این کشور در اوایل سال نیز موفق شد شبکه ماهواره‌ای سامانه ناوبری خود به نام بیدو را نیز تکمیل کند. چین در عین حال برنامه‌هایی هم برای ارسال فضانورد به ماه، و نهایتا مریخ، در دست اجرا دارد.
مک‌داول می‌گوید که "اگر این وسیله نقلیه واقعا یک هواپیمای فضایی باشد دستاورد بسیار بزرگی برای فناوری فضایی چین محسوب می‌شود، چرا که بازگشت به جو با وسایل نقلیه بال‌دار بسیار سخت است. چین در حیطه فضا بسیار عقب بود، اما برنامه فضایی خود را از همه نظر سرعت داده است و دارد فاصله را کم می‌کند. این پرتاب اخیر همین روند را منعکس می‌کند. "
بوئن هم اضافه می‌کند که پرتاب این فضاپیما "قدمی دیگر در راه تبدیل شدن چین به یک قدرت فضایی کامل است که مثل دیگران از فناوری فضایی برای مقاصد نظامی، توسعه‌ای و حیثیتی استفاده می‌کند. "
