عباس عبدی تحلیلگر سیاسی و اجتماعی در اعتماد نوشت: آقای مکرون، رییس‌جمهور فرانسه اولین کسی بود که پس از حادثه بیروت وارد این شهر شد و با ابراز همدردی نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنین گفت که: «من خیلی صریح و رک بودم و آقای مکرون، رییس‌جمهور فرانسه اولین کسی بود که پس از حادثه بیروت وارد این شهر شد و با ابراز همدردی نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنین گفت که: «من خیلی صریح و رک بودم و در مقابل از دولتمردان لبنان انتظار پایبندی به تعهدات‌شان را دارم. من تضمین می‌کنم که این کمک‌ها در دستان فاسد قرار نخواهد گرفت. ماه سپتامبر دوباره به لبنان بازخواهم گشت تا نحوه اجرای تغییرات و اصلاحات را پیگیری کنم. اگر اصلاحات صورت نگیرد، لبنان به غرق شدن ادامه خواهد داد. آنچه اینجا موردنیاز است تغییرات سیاسی است. این انفجار باید شروعی برای عصری جدید باشد. این دیگر مسوولیت فرانسه نیست تا به رهبران لبنان بگوید چه کار باید بکنند، اما فرانسه می‌تواند برای انجام اصلاحات فشار بیاورد.»
او به میان مردم رفت و به‌رغم وجود کرونا، مردم را در آغوش کشید تا نسبت به آنان ابراز لطف نماید و قدری از آلام آنان را کم کند. تا اینجای کار حرفی نیست و حتی به لحاظ اخلاقی نسبت به دیگران یک گام به پیش است. اگر اقدام او فردی بود، حتی نباید انگیزه‌خوانی شود و باید با حسن‌ظن نگاه شود. به هر حال اگر جای یک شهروند بیروتی باشیم چه چیزی از این بهتر که یک رییس‌جمهور اروپایی زودتر از مقامات کشور خودشان به میان مردم بیاید. حتی یک ایده نیز برای حل مشکل لبنان به عنوان هدیه بیاورد.
ولی یک نکته و دو تجربه مهم در این ماجرا وجود دارد که قدری باید در داوری خوشبینانه احتیاط کرد. ابتدا هم تاکید کنم که این نقد نسبت به مکرون مطلقا به معنای تایید یا حتی نادیده گرفتن اقدامات سوء دیگر کشور‌های منطقه به ویژه کشور‌های عربی و نیز رهبران دولتی و احزاب و گروه‌های فاسد لبنانی نیست. هر کدام به جای خود باید مورد داوری قرار گیرند.
نکته مهم ماجرا نگاه فرانسه به لبنان یا هر کشور دیگر است. اینکه سخنان مزبور ناشی از نگاه به نسبت قیم‌مآبانه است. من نمی‌خواهم ساده‌انگارانه بگویم که مردم لبنان می‌توانند مشکل خود را حل کنند و نیازی به طرف‌های خارجی نیست. با این حال معتقدم که نگاه از بیرون، منشأ مشکلات است و با این نگاه نیز نمی‌توان مسائل کشور‌ها را حل کرد، بلکه تشدید خواهد شد. هر چند آقای مکرون کوشید این موضع را قدری تلطیف کند ولی به نظرم پیام رفتاری او روشن بود. دو تجربه‌ای که در منطقه و در رابطه با فرانسه وجود دارد این ادعا را ثابت می‌کند.
وضعیت سیاسی منطقه محصول توافق سایکس -پیکو است که میان وزرای خارجه فرانسه و انگلیس و پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی انجام شد. طی آن سوریه و لبنان سهم فرانسه شد و بعد‌ها حکومت طائفی لبنان را فرانسوی‌ها پایه‌گذاری کردند. حالا چگونه ممکن است که یک حکومت اروپایی برای یک کشور دیگر مدل طائفی را که پایداری ندارد ایجاد کند، محل بحث جداگانه است. کاری که حداقل در هندوستان نشد. در لبنان دست بالا را هم به نیرو‌هایی داد که به خودش نزدیک باشند. بنابراین ریشه بحران در لبنان از آنجا ناشی می‌شود که این ساختار طائفی نمی‌توانست برای تحولات بعدی پاسخگو باشد زیرا شدنی نبود.
بنابراین آقای مکرون باید توضیح دهد که مبنای او با عملکرد گذشته حکومت فرانسه چه تفاوتی دارد؟ به علاوه مردم لبنان کجای چنین طرحی هستند؟ آیا باز هم باید به نحو دیگری تجربه گذشته را تکرار کنند؟ در مورد تجربه اول که ۱۰۰ سال پیش رخ داده شاید بتوان نگاه مثبت‌تری هم داشت ولی درباره تجربه دوم که بسیار هم جدید است چه باید گفت؟ تجربه دوم به لیبی برمی‌گردد که فرانسه و آقای سارکوزی، رییس‌جمهور وقت فرانسه پرچمدار قطعنامه‌های سازمان ملل علیه قذافی بود و بمب‌افکن‌های فرانسوی عازم لیبی شدند تا در نابود کردن ارتش و زیرساخت‌های لیبی پیشگام باشند.
دقیقا سه هفته پس از سقوط قذافی و در حالی که او هنوز زنده بود، سارکوزی با نخست‌وزیر بریتانیا عازم لیبی شدند تا میوه‌چینی کنند. برخی از مردم لیبی هم با پرچم فرانسه به استقبال آنان رفتند. از آن ماجرا دو نتیجه حاصل شد؛ اول نابودی لیبی، دوم ناپایداری سیاسی در لیبی. یعنی همین وضعیتی که امروز همه شاهد آن هستند پس از ۱۰ سال (دو هفته دیگر دهمین سالروز سقوط طرابلس و فرار قذافی از کاخ خود است) از سقوط قذافی هنوز دولت مستقری در لیبی وجود ندارد و این کشور به خاک سیاه نشسته است.
گمان نمی‌کنم آقای مکرون به عنوان رییس‌جمهور فرانسه چندان خود را متمایز از سارکوزی کند. ولی نکته جالب این دخالت سابقه ارتباط نزدیک سارکوزی و قذافی بود. به همین دلیل او بلافاصله متهم به دریافت پول از قذافی برای فعالیت‌های انتخاباتی خودش شد. اجازه دهید بخشی از اخبار مفصل مربوط به این ماجرا را از یورونیوز نقل کنم.
نیکولا سارکوزی، رییس‌جمهوری پیشین فرانسه که به اتهام دریافت پول از معمر قذافی، رهبر سابق لیبی برای تامین مالی کارزار انتخاباتی سال ۲۰۰۷ احضار شده و مورد بازجویی پلیس قضایی قرار گرفته بود، چهارشنبه‌شب در دفاع از خود، ادعای خانواده قذافی را «افترا» و «تشویش اذهان» خواند. رییس‌جمهوری پیشین فرانسه درنهایت به «دریافت رشوه» و «تامین مالی غیرقانونی کمپین انتخاباتی» و «تملیک اموال عمومی لیبی» تفهیم اتهام شد.
نیکولا سارکوزی با رد این اتهامات گفت: «چگونه می‌توانید بگویید که من در جهت منافع دولت لیبی (رژیم قذافی) عمل کرده‌ام؟ من بودم که مجوز حمله به قذافی را از سازمان ملل گرفتم و بدون تعهد و تلاش سیاسی من احتمالا آن رژیم هنوز بر مسند قدرت بود.»
آقای سارکوزی که دهم مارس سال ۲۰۱۱ جنگنده‌های فرانسه را برای حمله به دولت معمر قذافی به لیبی فرستاده بود می‌گوید که از انتخابات سال ۲۰۰۷ تا آن‌زمان هیچ گونه ادعای دریافت پولی مطرح نبود و «اظهارات قذافی و خانواده او دقیقا از روز ۱۱ مارس ۲۰۱۱ آغاز شد.»
سیف‌الاسلام قذافی گفته بود: «اول از همه سارکوزی باید پولی را که از لیبی برای تامین بودجه مبارزات انتخاباتی خود گرفته است پس بدهد. این ما بودیم که هزینه مبارزات انتخاباتی او را پرداخت کرده‌ایم. اطلاعات و اسناد آن موجود است و ما آمادگی داریم جزییات آن را افشا کنیم. اولین چیزی که ما از این دلقک می‌خواهیم بازگرداندن پول لیبی به مردم این کشور است. این پول به این منظور به نیکولا سارکوزی داده شده بود که در مواقع ضروری به کمک مردم لیبی بیاید، اما او ما را نسبت به خود ناامید کرد. تمام جزییات و اسناد انتقال این پول ثبت شده و به زودی این اسناد منتشر خواهند شد.»
مدیاپارت، یکی از معتبرترین رسانه‌ها در فرانسه در سال ۲۰۱۲ برای اولین‌بار با انتشار گزارشی از تامین قسمتی از منابع مالی کمپین انتخاباتی نیکلا سارکوزی توسط معمر قذافی، رهبر سابق لیبی خبر داد. آخرین گزارش همین منبع خبری حکایت از آن دارد که دفتر ضد رشوه و فساد مالی پلیس قضایی فرانسه پنجم ماه سپتامبر سال جاری گزارشی منتشر کرده که در آن چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم مهر تاییدی بر تحقیقات و افشاگری‌های مدیاپارت درباره این پرونده زده است.
براین اساس در قسمت‌هایی از این گزارش ۲۲صفحه‌ای به دستیابی به مدارکی از جمله کیف‌های پر از پولی که توسط واسطه‌ای به‌نام زیاد تقی‌الدین به دست نیکلا سارکوزی می‌رسیده یا حجم بالای گردش پول نقد در مبارزات انتخاباتی رییس‌جمهوری سابق فرانسه اشاره شده است.
عبدالله سنوسی، رییس دستگاه امنیتی و اطلاعاتی لیبی نیز در مقابل دیوان کیفری بین‌المللی اعتراف کرد که حدود ۵ میلیون یورو از طریق زیاد تقی‌الدین برای نیکلا سارکوزی و کلود گئان، از نزدیکان سارکوزی و وزیر کشور سابق فرانسه ارسال شده است. استفاده زیاد از حد کلود گئان از پول نقد توجه بازرسان و مقامات قضایی را به خود جلب کرده است.
پلیس قضایی فرانسه می‌گوید کلود گئان رقمی معادل ۲۰۰ هزار یورو به‌صورت نقدی خرج کرده است. دستگاه قضایی فرانسه در ماه ژوئن گذشته دو ملک کلود گئان یکی در پاریس و دیگری در غرب فرانسه را مصادره کرده است. در بین مدارک به دست آمده دفترچه دست‌نوشته شکری غانم، نخست‌وزیر پیشین و وزیر سابق نفت لیبی به چشم می‌خورد. در این دفترچه شکری غانم روند رساندن میلیون‌ها یورو پول در سال ۲۰۰۷ یعنی پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، به تیم نیکلا سارکوزی را با جزییات یادداشت کرده است.
شکری غانم از سال ۲۰۱۱ در اتریش به‌سر می‌برد، جسد وی در سال ۲۰۱۲ در رودخانه دانوب در وین پیدا شد. مقامات علت مرگ وی را غرق شدن اعلام کردند. در سال ۲۰۱۳ بوریس بوالون، مشاور سابق نیکلا سارکوزی در یکی از ایستگاه‌های راه آهن پاریس توسط پلیس کنترل می‌شود. از وی ۳۵۰ هزار یورو و ۴۰ هزار دلار پول نقد کشف می‌شود. (پایان گزارش خلاصه از یورونیوز) صادقانه بگویم که دوست دارم آقای مکرون متفاوت از پیشینیان خود باشد ولی هنوز نمی‌دانم که چرا و چگونه باید به آقای مکرون هم به لحاظ انگیزه و هم به لحاظ منطق اقدامش خوش‌بین بود؟ بعید می‌دانم که دولت لبنان بدتر از دولت قذافی باشد؛ و دلیلی هم نیست که مکرون خیرخواه‌تر از سارکوزی باشد.
مدیاپارت، یکی از معتبرترین رسانه‌ها در فرانسه در سال ۲۰۱۲ برای اولین‌بار با انتشار گزارشی از تامین قسمتی از منابع مالی کمپین انتخاباتی نیکلا سارکوزی توسط معمر قذافی، رهبر سابق لیبی خبر داد. آخرین گزارش همین منبع خبری حکایت از آن دارد که دفتر ضد رشوه و فساد مالی پلیس قضایی فرانسه پنجم ماه سپتامبر سال جاری گزارشی منتشر کرده که در آن چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم مهر تاییدی بر تحقیقات و افشاگری‌های مدیاپارت درباره این پرونده زده است.
براین اساس در قسمت‌هایی از این گزارش ۲۲صفحه‌ای به دستیابی به مدارکی از جمله کیف‌های پر از پولی که توسط واسطه‌ای به‌نام زیاد تقی‌الدین به دست نیکلا سارکوزی می‌رسیده یا حجم بالای گردش پول نقد در مبارزات انتخاباتی رییس‌جمهوری سابق فرانسه اشاره شده است. عبدالله سنوسی، رییس دستگاه امنیتی و اطلاعاتی لیبی نیز در مقابل دیوان کیفری بین‌المللی اعتراف کرد که حدود ۵ میلیون یورو از طریق زیاد تقی‌الدین برای نیکلا سارکوزی و کلود گئان، از نزدیکان سارکوزی و وزیر کشور سابق فرانسه ارسال شده است.
استفاده زیاد از حد کلود گئان از پول نقد توجه بازرسان و مقامات قضایی را به خود جلب کرده است. پلیس قضایی فرانسه می‌گوید کلود گئان رقمی معادل ۲۰۰ هزار یورو به‌صورت نقدی خرج کرده است. دستگاه قضایی فرانسه در ماه ژوئن گذشته دو ملک کلود گئان یکی در پاریس و دیگری در غرب فرانسه را مصادره کرده است. در بین مدارک به دست آمده دفترچه دست‌نوشته شکری غانم، نخست‌وزیر پیشین و وزیر سابق نفت لیبی به چشم می‌خورد. در این دفترچه شکری غانم روند رساندن میلیون‌ها یورو پول در سال ۲۰۰۷ یعنی پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، به تیم نیکلا سارکوزی را با جزییات یادداشت کرده است.
شکری غانم از سال ۲۰۱۱ در اتریش به‌سر می‌برد، جسد وی در سال ۲۰۱۲ در رودخانه دانوب در وین پیدا شد. مقامات علت مرگ وی را غرق شدن اعلام کردند. در سال ۲۰۱۳ بوریس بوالون، مشاور سابق نیکلا سارکوزی در یکی از ایستگاه‌های راه آهن پاریس توسط پلیس کنترل می‌شود. از وی ۳۵۰ هزار یورو و ۴۰ هزار دلار پول نقد کشف می‌شود. (پایان گزارش خلاصه از یورونیوز) صادقانه بگویم که دوست دارم آقای مکرون متفاوت از پیشینیان خود باشد ولی هنوز نمی‌دانم که چرا و چگونه باید به آقای مکرون هم به لحاظ انگیزه و هم به لحاظ منطق اقدامش خوش‌بین بود؟ بعید می‌دانم که دولت لبنان بدتر از دولت قذافی باشد؛ و دلیلی هم نیست که مکرون خیرخواه‌تر از سارکوزی باشد.
کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من