فرزانه سهرابی با بیان اینکه تغییرات الگوی مصرف، جنسیت و خصوصیات مصرف‌کنندگان مواد مخدر از مهم‌ترین عواملی است که بدون دانستن آنها، سیاست‌گذاری در حوزه‌های کاهش تقاضا و مقابله با عرضه مواد مخدر با مشکل مواجه می‌شود، اظهار کرد: بازنمایی آماری در حوزه اعتیاد زنان می‌تواند کمک بزرگی در نشان دادن سیاست‌های انجام شده در این حوزه و نقاط اغفال آن داشته باشد. از سوی دیگر عدم تمرکز نهادی و تناقض‌های آماری مربوط به این حوزه یکی از مهم‌ترین مشکلات عمده در بازنمایی آماری حوزه اعتیاد ایران، به ویژه اعتیاد زنان است.
۱۰ درصد معتادان زن هستند
وی در گفتگو با ایسنا، ضمن بیان اینکه نبود آمار دقیق، قابل استناد و عدم شیوع‌شناسی آسیب شناسانه در این حوزه پژوهشگران را با مشکلات جدی روبرو کرده است، درباره وضعیت آماری جامعه زنان معتاد توضیح داد و گفت: بر اساس آمار و اطلاعات رسمی نهاد‌ها و ارگان‌های متولی این امر، اکنون ۱۰ درصد جمعیت معتادان را زنان تشکیل می‌دهند و آمار ارائه شده حکایت از افزایش اعتیاد در زنان دارد؛ به طوری که در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال به ازای هر ۶.۶ مرد، یک زن معتاد و در گروه سنی ۳۰ تا ۴۴ سال به ازای هر ۱۵.۷ مرد، یک زن و در گروه سنی ۴۵ تا ۶۴ سال، ۱۶.۶ زن معتاد وجود دارد.
کاهش سن اعتیاد در زنان؛ میانگین سنی بین ۲۰ تا ۳۶ سال
بنابر اظهارات معاون اجتماعی موسسه کادراس، بررسی تحلیلی «کتاب سال ۱۳۹۴» ستاد مبارزه با مواد مخدر نشان میدهد که تعداد زنان معتاد بین سال‌های ۸۶ تا ۹۲، ۷۳ درصد افزایش داشته و تعداد زنانی که در اثر سوء مصرف جان خود را از دست داده‌اند نیز، ۱۵ درصد رشد داشته است. از سوی دیگر نیز شاهد کاهش سن اعتیاد در زنان هستیم، به طوری که میانگین سن زنان معتاد در رده سنی ۲۰ تا ۳۶ سال است که اغلب آنها مواد مخدر تریاک، شیشه، الکل و کراک استفاده می‌کنند. بر این اساس می‌توان گفت: ۴۹ درصد از زنان مصرف‌کننده مواد مخدر و روان‌گردان‌ها کمتر از ۳۵ سال سن دارند.
وابستگی زنان به مواد مخدر طی دو سال
به گفته سهرابی، زنان طی دو سال مصرف مواد مخدر به طور کامل به آن وابسته می‌شوند، این درحالیست که این اتفاق در مردان طی هشت سال رخ میدهد.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه اعتیاد زنان تبعات مستقیم و غیرمستقیمی بر خانواده و جامعه تحمیل می‌کند که نیازمند برنامه‌ریزی‌ها و تدوین سیاست‌های پیشگیری است، ادامه داد: امروزه به راحتی می‌توان از زنانه شدن حوزه مصرف مواد مخدر سخن گفت، منظور از زنانه شدن مصرف مواد مخدر در کشور هشدار در مورد افزایش آمار مصرف‌کنندگان مواد مخدر و کاهش سن مصرف مواد در زنان است، همچنین میانگین شیوع مصرف مواد میان زنان در ایران از میانگین جهانی پایین‌تر است.
وی درپاسخ به این سوال که الگوی مصرف مواد مخدر در زنان طی سال‌های اخیر چه تغییراتی داشته است؟، توضیح داد: در سال‌های اخیر، اعتیاد زنان با تغییر الگوی مصرف همراه بوده است. تحقیقات نشان میدهد، مردانی که به مواد مخدر روی می‌آورند، اول از سیگار، قلیان، حشیش و مواد مخدر سبک شروع می‌کنند و سپس به مصرف شیشه، کراک و مواد مخدر خطرناک می‌پردازند، اما این روند در زنان متفاوت است، شروع اعتیاد در زنان با ماده خطرناکی مثل شیشه و هرویین آغاز می‌شود که این نوع الگوی مصرف بسیار خطرناک است.
معاون اجتماعی موسسه کادراس افزود: تحلیل آمار‌ها نشان میدهد که درصــد بــالایی از زنــان مصرف‌کننده به مصرف شیشه، کراک، شیشه-تریـاک و شیشه- هـروئین روی آورده‌اند. بـه عبـارت دیگـر بـیش از نیمی از زنـان مصرف‌کننده یعنی ۵۱ درصد زنان مصرف‌کننده مواد مخدر از مواد جدید و ظاهراً خطرناک‌تری استفاده می‌کنند، این درحالیست که سهم زنان مصرف‌کننده از تریاک و مشتقات آن (شیره و هـروئین)، پـایین‌تـر از سـهم آنـها از کـل مصرف‌کنندگان است.
افزایش مصرف گل و حشیش طی سال‌های اخیر میان دانشجویان دختر
سهرابی معتقد است که سهم زنان مصرف‌کننده مواد مخدر از شیشـه ۱۲ درصد، از کراک ۱۱ درصد، از کراک و شیشه ۱۶ درصد و از شیشه و تریاک ۱۱ درصد بالاتر از سهم آنها از کل جمعیت مصرف‌کننده است. سهم مردان از کل مصرف‌کنندگان ۵۰ درصد، از مصرف کنندگان مواد سنتی ۹۲ درصـد و از مصـرف‌کننـدگان مـواد جدید (شیشه و کراک) ۸۸ درصد است. این موضوع از گرایش زنـان ایـران بـه شـروع مصرف مواد با مواد مصنوعی و خطرنـاک جدیـد حکایـت مـی‌کنـد. تحقیقات ۱۵ سال اخیر نشان میدهد که میزان گرایش زنان به اعتیاد تقریبا دو برابر شده است و الگوی مصرف در زنان از مواد سنتی به مواد صنعتی و روانگردان تغییر یافته است و اخیراً شاهد تغییر الگوی مصرف به گل و حشیش هستیم، به گونه‌ای که مصرف گل و حشیش در سال‌های اخیر میان دانشجویان دختر افزایش یافته است.
