فرارو- در تنشهای فعلی میان تهران و واشنگتن، رسانههای غربی، حتی آنهایی که معمولا دشمن دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، شناخته میشوند، روایتی از رفتار ایران مطرح میکنند که اقدامات تقابلجویانه کاخ سفید علیه تهران را توجیه میکند.
به گزارش فرارو، «مقامی که نخواست نامش فاش شود»، «سه مقام آمریکایی که از یافتهها آگاه هستند» و «یک مقام وزارت دفاع به شرط فاش نشدن نامش سخن گفت، چون اجازه نداشت به طور علنی درباره موضوع صحبت کند» اینها بخش اندکی از منابع ناشناسی هستند که در چند هفته گذشته رسانههای آمریکایی به نقل از آنها اخبار مربوط به ایران را گزارش کردند. منابعی که هیچ گاه مشخص نشد وجود خارجی دارند یا اینکه صرفا ساخته و پرداخته برخی گزارشگران هستند. آنچه شک و تردیدها را درباره این منابع بیشتر کرد، اخباری است که مکررا منتشر و سپس تکذیب میشود. نمونه بارز این اخبار، طرح اعزام ۱۲۰ هزار نیروی آمریکایی به خلیج فارس بود که اندکی پس از انتشار آن در روزنامه نیویورکتایمز، توسط بالاترین مقامات آمریکا تکذیب شد.
همین رویه موجب شده است که برخی ناظران درباره تکرار نقشآفرینی رسانههای آمریکایی در توجیه حمله آمریکا به عراق هشدار دهند. امروز، نیز مانند سالهای پیش از اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳، رسانههای عمده آمریکا بدون راستیآزمایی ادعاهای دولت ترامپ، روایت مقامات ناشناس آمریکایی را برجسته و دیدگاه ایران درباره تنشهای فعلی را به ندرت منعکس میکنند. در ماجرای اعزام نیروهای نظامی جدید آمریکا به خلیج فارس، برخی رسانههای عمده این کشور این روایت را مطرح کردند که اقدامات کاخ سفید علیه ایران، تدافعی و در راستای ایجاد بازدارندگی در برابر تهدیدات فزاینده تهران است. آنها در این زمینه، گزارشهایی منتشر کردند که از آمادگی ایران برای حمله به نیروها و منافع آمریکا و متحدانش خبر میدهند.
نکته قابل توجه آن است که فقط رسانههای نزدیک به دولت ترامپ، مانند فاکسنیوز و والستریتژورنال نیستند که موضع دولت آمریکا را در برابر ایران توجیه میکنند؛ بلکه حتی رسانههایی که معمولا دشمن ترامپ شمرده میشوند - مثل نیویورکتایمز، واشنگتنپست و سیانان- هم در تدافعی نشان دادن تحرکات نظامی آمریکا در خلیج فارس نقشآفرینی میکنند. به همین دلیل است که برخی ناظران از کوبیدن بر طبل جنگ در رسانههای آمریکایی انتقاد کردهاند.
به عنوان نمونه به این تیترها بنگرید:
«در بحبوحه تهدیدات ایران، آمریکا موشکهای پاتریوت بیشتری در خاورمیانه مستقر میکند» (وبگاه شبکه سیانان مورخ دهم مه ۲۰۱۹)
«پنتاگون در برابر حمله احتمالی ایران نیروی بازدارندگی ایجاد میکند» (روزنامه نیویورکتایمز مورخ دهم مه ۲۰۱۹)
«همزمان با گزارشدهی مقامات بلندپایه به کنگره، آمریکا معتقد است ایران پشت حملات به نفتکشها است» (وبگاه شبکه ایبیسینیوز مورخ ۲۱ مه ۲۰۱۹)
«مقامات آمریکایی میگویند تهدیدات ایران منجر به اعلامیه استقرار کاخ سفید شد» (روزنامه واشنگتنپست مورخ ششم مه ۲۰۱۹)
اینها فقط چند نمونه از دهها گزارش در رسانههایی است که ترامپ بعضا آنها را «رسانهجعلی» میخواند. دیگر رسانهها که نزدیکی بیشتری با دولت ترامپ دارند، گزارشهای جانبدارانهتری منتشر میکنند. نکته مشترک اغلب گزارشهای فوق، استناد به مقامات ناشناسی است که هیچ راهی برای بررسی صحت و سقم ادعاهای آنان وجود ندارد. بزرگنمایی تهدیدات ادعایی ایران و معرفی کردن اقدامات نظامی آمریکا در منطقه به عنوان تلاشی برای ایجاد بازدارندگی در برابر ایران، خط اصلی و مشترک اغلب گزارشهای فوق است.
همین رویکرد باعث شده که برخی ناظران از تکرار نقش رسانههای آمریکایی در جنگ عراق سخن بگویند. در همین رابطه، شبکه الجزیره در گزارشی نوشت: «تیترهای مبالغهآمیز، منابع "ناشناس" و تهدیدات نامشخص؛ ایران بار دیگر به اخبار در آمریکا بازگشته است. این اولین بار نیست که رسانههای آمریکا، آگاهانه یا ناآگاهانه، بر اساس اطلاعات مبهم و منتسب به منابع ناشناس، برای جنگ زمینهسازی میکنند. در سال ۲۰۰۳، عراق بود؛ در سال ۲۰۱۹، ایران است. بسیاری از گزارشهای خبری آمریکایی درباره روابط ایران- آمریکا، نقش رئیسجمهور دونالد ترامپ و اینکه چگونه سیاستهای او به این مناقشه منجر شده، را نادیده میگیرند.»
الجزیره در ادامه این پرسش را مطرح کرد که آیا رسانههای آمریکایی بر طبل جنگ با ایران میکوبند.
در تنشهای فعلی، برخی رسانههای آمریکایی چنان گزارشهای جانبدارانه منتشر کردند که به آتش افروزی و جنگافروزی متهم شدهاند. در همین رابطه، بلن فرناندز، روزنامهنگار و نویسنده، مستقلا به نقش روزنامه نیویورکتایمز در پوشش اخبار کشمکش فعلی ایران و آمریکا پرداخت و این پرسش را مطرح کرد که «آیا نیوریورکتایمز علیه ایران اعلان جنگ داده است؟»
فرناندز، طی یادداشتی در وبگاه میدلایستآی، با بررسی سابقه رسانههای آمریکایی، از جمله نیویورکتایمز در توجیه جنگ عراق، این رسانهها را به تکرار این امر در ماجرای ایران متهم کرد. این روزنامهنگار، پس از بررسی مصادیق گزارشنویسی جانبدارانه نیویورکتایمز، این روزنامه را به «دروغپراکنی به نفع رژیم آمریکا» متهم ساخت.