راه آسان نمکی برای رسیدن به وزارت/ چالش‌های مهم وزیر بهداشت آینده

فرارو-فردا، دوشنبه جلسه بررسی صلاحیت سعید نمکی وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان برگزار خواهد شد. قرار است رییس جمهور برای دفاع از وزیر پیشنهادی اش به مجلس شورای اسلامی برود. شواهد و قراین نشان می‌دهد که مجلس به گزینه پیشنهادی رییس جمهور رای اعتماد خواهد داد.

به گزارش فرارو، حسن روحانی رییس جمهور کمتر از یک ماه پس از استعفای جنجالی حسن قاضی زاده هاشمی وزیر پیشین بهداشت، گزینه پیشنهادی خود را برای جانشینی او به مجلس ارائه کرد. او سعید نمکی سرپرست کنونی وزارت بهداشت را به مجلس معرفی کرد.

در همین راستا به گفته سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی جلسه رای اعتماد به نمکی وزیر پیشنهادی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دوشنبه این هفته ۱۵ بهمن ماه در مجلس برگزار می‌شود.

قاضی زاده هاشمی ۱۳ دی ماه پس از اختلاف دیدگاه اساسی با محمد باقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه از پست خود استعفا کرد و با وجود تلاش‌های حسن روحانی برای ماندن او در دولت، هاشمی حاضر نشد که به دولت بازگردد. اختلاف قاضی زاده هاشمی و نوبخت بر سر بودجه وزارت بهداشت در سال۹۸ بود.

پس از مجادله قاضی زاده هاشمی با نوبخت بسیاری معرفی سعید نمکی به عنوان سپرست وزارت بهداشت را نشانه افزایش نفوذ نوبخت در دولت دانسته اند.

سعید نمکی، دارای مدرک دکتری داروسازی و تخصص ایمونولوژی است. او عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با مرتبهٔ علمی استادیاری، معاون سازمان برنامه و بودجه کشور، عضو شورای سیاستگذاری مرکز ملی تحقیقات بیمهٔ سلامت، و معاون سابق محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بوده است. او اولین سرپرست وزارت بهداشت بعد از انقلاب اسلامی است که پزشک نیست.

نمکی در سال ۱۳۹۴ به معاونت امور اجتماعی و عمومی در سازمان مدیریت (سازمان برنامه و بودجه) منصوب شد.. سازمانی که محمد باقر نوبخت ریاست آن را بر عهده دارد. به گفته خودش، ۲۵ سال پیش از این تاریخ، معاون بهداشتی وزیر بهداشت بوده‌است، او همچنین، مدتی مشاور معصومه ابتکار بوده‌است و چندسال مدیرعامل چند کارخانه داروسازی از جمله تولید دارو بوده است.

سعید نمکی امضاکنندهٔ تفاهم‌نامهٔ نقشهٔ درمان ایران ۱۴۰۴ میان وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه بود، که بر اساس این تفاهم‌نامه در راستای افزایش عدالت جغرافیای مقرر شد که تفاوت میان استان‌ها و تفاوت درون استان‌ها، با توزیع تخت‌های جدید، به میزان حداقل ۲۵ درصد کاهش یابد.

 

نمکی در یک ماه حضور در وزارت بهداشت نشان داده است که بر خلاف قاضی زاده هاشمی کمتر اهل رسانه و جنجال و سروصدا به پا کردن است. او فعلا در شبکه های اجتماعی فعالیتی ندارد و درقیاس با قاضی زاده هاشمی کمتر با رسانه ها سخن می گوید.

شواهد نشان می‌دهد که مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه به سعید نمکی رای اعتماد خواهد داد. روز گذشته رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی دیدگاه نمایندگان نسبت به وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی را مثبت ارزیابی کرد و گفت: "مطمئن هستم وی با کمک مجلس می‌تواند بخش سلامت قانون برنامه ششم توسعه را به بهترین شکل اجرا کند."

حسینعلی شهریاری افزود: "آقای نمکی دارای سوابق خوب مدیریتی است، رییس دانشگاه علوم پزشکی کاشان، معاون وزیر، معاون بهداشت این وزارتخانه از سوابق کاری وی است و در حاضر هم در سازمان برنامه و بودجه معاون محمد باقر نوبخت است."

او با بیان این که وزیر پیشنهادی سابقه خوبی در حوزه بهداشت و درمان دارد، ادامه داد: «آقای نمکی از جنس مردم و فرد پاکدستی است و در این سال‌ها این موضوع را نشان داده است.»

رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: "امیدوارم با توجه به تعهداتی که نسبت به اجرای قانون دارد مخصوصا به قانون برنامه ششم توسعه هم مورد حمایت کمیسیون بهداشت و درمان قرار بگیرد و هم در صحن مجلس رای بالایی بیاورد. "

شهریاری از نمایندگان با نفوذ اصولگرا در مجلس شورای اسلامی به حساب می‌آید. با این اوصاف به نظر می‌رسد مجلس به نمکی نظر مثبتی دارد. فعالیت رسانه‌ای ویژه‌ای هم علیه او صورت نگرفته است.

در همین رابطه مهمترین فراکسیون اصولگرایان در مجلس اعلام کرده که به نمکی رای اعتماد می‌دهد. سیدحسین نقوی حسینی در توضیح جلسه امروز- یکشنبه - فراکسیون نمایندگان ولایی با وزیر پیشنهادی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهارکرد: "جلسه فراکسیون با حضور «سعید نمکی» برگزار شد و در این جلسه ابتدا نمایندگان ولایی و اعضای فراکسیون نقطه نظرات خود را از وی مطرح کردند."

براساس گفته نقوی حسینی "در پایان جلسه رأی گیری صورت گرفت و فراکسیون به سعید نمکی رأی اعتماد داد؛ بنابراین فراکسیون نمایندگان ولایی به نمکی؛ وزیر پیشنهادی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رأی مثبت داده و در صحن نیز رأی خواهد داد."

با توجه به حمایت نمایندگان اصولگرا از نمکی به نظر می‌رسد نمایندگان اصلاح طلب و میانه رو هم با این انتخاب همراهی کنند و نمکی با رای مناسبی به صندلی وزارت تکیه زند.

 

چالش‌ها و برنامه‌های نمکی

جدای از رای اعتماد مجلس، سعید نمکی وارث شرایط دشواری است. او باید در وضعیتی که ایران تحت شدیدترین فشارهاست یکی از پرهزینه‌ترین وزارتخانه‌ها را اداره کند. مسئله هزینه بالا باعث شد که قاضی زاده هاشمی نتواند کار خود را ادامه دهد. او خواستار دریافت بودجه بیشتر بود و محمد باقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد امکان دادن بودجه بیشتری وجود ندارد.

نمکی برای وزارت بهداشت برنامه‌ای در ۱۱ فصل به نمایندگان مجلس ارائه کرده است.

نمکی همانند تمام مصاحبه‌ها و صحبت‌های اخیر خود در قامت سرپرست وزارت بهداشت در خصوص این برنامه نیز به استمرار طرح تحول ‏سلامت تاکید کرده، اما مواردی مانند اولویت برنامه‌های ارتقای سلامت و پیشگیری، ایجاد شفافیت در فرآیند‌ها و هزینه کرد منابع، ‏ارتقای کارآیی و مدیریت منابع و مصارف، کاهش بی عدالتی در دستمزد‌ها را نیز جزو لازمه‌های استمرار این طرح دانسته است.

‏وزیر پیشنهادی بهداشت همچنان به اصول قبلی طرح تحول سلامت مانند حفظ و ارتقای حفاظت مالی مردم با کاهش پرداخت از جیب، ‏توجه خاص به حمایت از اقشار آسیب پذیر و محروم و بیماران خاص و ایجاد جاذبه برای ماندگاری پزشکان در مناطق محروم اشاره ‏کرده است. ‏

اجرای طرح تحول سلامت به شکل کنونی قطعا مهمترین چالش وزیر بهداشت آینده خواهد بود.

از چالش‌های دیگر وزارت بهداشت اجرای برنامه پزشک خانواده، استقرار نظام ارجاع، اجرای پرونده الکترونیک ‏سلامت و راهنما‌های بالینی است که در برنامه توسعه بر آن تاکید شده است.

نمکی معتقد است با اجرای این چهار رکن اساسی می‌توان مدیریت منابع را در نظام سلامت نهادینه ‏کرد و مسیر طرح تحول سلامت را در ریل قانون ادامه داد. ‏ در برنامه پیشنهادی نمکی نیز به برقراری نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده مبتنی بر سطح بندی خدمات و استفاده معنادار از ‏راهنما‌های بالینی و جلب مشارکت بخش غیردولتی تاکید شده است. سرپرست وزارت بهداشت همچنین به ایجاد جایگاه دندان پزشک خانواده به عنوان مدیر خدمات سلامت دهان و دندان اشاره کرده ‏است. ‏

وزیر پیشنهادی بهداشت اخیرا اظهاراتی درباره مسائل سلامت روان در جامعه داشته که نشان می‌دهد این موضوع نیز از اولویت‌های اوست. نمکی در مراسم افتتاح همزمان چند مرکز پیشگیری از سرطان بر لزوم شاد بودن جامعه تاکید کرده بود. او همچنین به سریال‌ها و فیلم‌ها نیز انتقاداتی ‏وارد دانسته و گفته بود که نباید فقط به دنبال غم و اندوه باشیم، زیرا جامعه افسرده مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها، از جمله سرطان ‏است. ‏

وزیر پیشنهادی بهداشت در برنامه‌های خود به افزایش سطح بهداشت روانی جامعه با مشارکت بین بخشی کلیه دستگاه‌ها از جمله ‏صداوسیما، وزارت ارشاد، مراکز دینی و فرهنگی، آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های مرتبط اشاره کرده است.

البته این که اقدامات وزیر بهداشت چقدر در بهبود کیفیت سلامت روانی جامعه موثر باشد جای تردید وجود دارد. چرا که در این مسئله پارامتر‌های مهمتر و نهاد‌های و سازمان‌های اثر گذارتر از وزارت بهداشت وجود دارد.

از چالش‌های دیگر وزیر پیشنهادی بهداشت مدیریت منابع و برقراری عدالت در سلامت است. وزیر بهداشت پیشین برقراری عدالت در سلامت را بیشتر با هزینه کردن و تزریق پول به سیستم بهداشت و درمان کشور پیگیری می‌کرد. شیوه‌ای که به عقیده ناظران موثر واقع نشده و یا حداقل اینکه زیانش بیش از سودش بوده است.

‏سرپرست وزارت بهداشت معتقد است تقویت حکمرانی نظام سلامت از مسیر نهادینه کردن نظام سلامت الکترونیک و اصلاح فرآیند ‏جمع آوری اطلاعات و دیده بانی سلامت با اولویت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت مقدور است. از طرفی تامین منابع مالی پایدار از ‏طریق شناسایی، گردآوری و تجمیع منابع، ارتقای کارآیی و متناسب سازی درآمدها، هزینه‌ها و فعالیت‌ها و اصلاح و بهینه سازی نظام ‏پرداخت جهت تاب آوری نظام سلامت در شرایط تشدید تحریم‌ها امکان پذیر است. ‏

نمکی در برنامه خود اعلام کرده که توزیع عادلانه منابع شامل منابع انسانی، مالی، تجهیزات و ملزومات در چهارچوب نظام سطح ‏بندی خدمات و نظام ارجاع و با هدف اثربخشی و کارآیی انجام می‌شود.

از مسائل دیگر وزیر بهداشت آینده بحث تامین داروی کشور در دوران تحریم هاست. موضوعی که در اوایل دهه نود به یکی از چالش‌های بنیادین کشور تبدیل شد، اما با روی کارامدن دولت حسن روحانی و در زمان وزارت قاضی زاده هاشمی به شکل مطلوبی رفع گردید. حالا باز هم زمزمه‌های بازگشت بحران در این زمینه به گوش می‌رسد. البته به نظر می‌رسد حالا وضعیت بهتر از اوایل دهه نود است.

نمکی خود متحصص در زمینه داروسازی است و در این حوزه تجربه بالایی دارد. شاید همین تجربه در کنترل مشکلات بعدی موثر باشد. نمکی طی هفته‌های اخیر بار‌ها از موضوع حمایت از تولید داخلی دارو صبحت کرده و این اعتقاد را در برنامه پیشنهادی خود نیز منعکس کرده ‏است. مراقبت از بازار دارویی کشور، به خصوص در زمینه دارو‌های اساسی و دارو‌های بیماران خاص و صعب العلاج در شرایط ‏تحریم و با نظارت مستمر بر زنجیره تامین، تولید و توزیع برای دارو‌های ساخت داخل و دارو‌های اساسی وارداتی که مشابه داخل ‏ندارند یکی از موارد تاکیدی این داروساز است.

وزیر بهداشت آینده چالش‌های مهمی دیگری هم دارد که اخیرا مطرح شده اند. بحث مالیات پزشکان در یک سال اخیر بسیار جنجالی شده است. باید دید رویکرد وزیر بهداشت آینده در این باره چیست. نمکی تاکنون اظهار نظر صریحی نداشته و سعی کرده است محتاطانه در این باره سخن بگوید. اما اگر او وزیر بهداشت شود قطعا این موضوع در ماه‌های آینده برایش یک چالش خواهد بود.

از چالش‌های دیگر وزارت بهداشت، بحث بیمه هاست و آیا اینکه بیمه‌ها می‌توانند مطالبات طرح سلامت را در شرایط تحریم پاسخگو باشند یا خیر. در دوران وزارت قاضی زاده هاشمی یکی از درگیری‌های اصلی او با وزیر وقت رفاه یعنی علی ربیعی این موضوعبود باید دید که وزیر بعدی بهداشت و درمان با محمد شریعتمداری، وزیر کنونی رفاه چگونه تا خواهد کرد.

‏