كارشناسان بر اين باورند كه اثر بارورسازي ابرها بر بارش‌هاي كشور، به‌درستي اندازه‌گيري نشده است. تحقيقات ديگر كشورها نیز نشان مي‌دهد در سال‌هاي خشك، اثر بارورسازي ابرها بر بارش‌ها كاهش مي‌يابد.
به گزارش شرق، ايران هم سال‌هاي خشك‌سالي را پشت سر مي‌گذارد. با وجود اين، وزير نيرو از برگزاري جلسه با نيروي هوايي سپاه براي افزايش تعداد پروازهاي بارورسازي ابرهاي كشور خبر مي‌دهد؛ اقدامي كه به گفته رئيس مركز تحقيقات آب ايران، براي استفاده از تمام فرصت‌هاي موجود در زمينه بارورسازي ابرها در دست پيگيري است.
مرتضي افتخاري مي‌گويد: بارورسازي ابرها يكي از ابزارهاي مديريت آب است و نمي‌تواند مشكلات آب كشور را حل كند. او همچنين نقش سپاه در زمينه بارش‌هاي ارديبهشت و خرداد امسال را رد كرده و اعلام مي‌كند: در اين ماه‌ها، بارورسازي ابر انجام نمي‌شود.
رضا اردكانيان، وزیر نیرو، به خانه ملت گفته است جلسه‌ای با فرماندهان نیروی هوایی سپاه پاسداران برای برنامه‌ریزی درباره استفاده از امکانات این بخش برگزار خواهد كرد. نیروی هوایی سپاه پاسداران این آمادگی را دارد تا در زمینه بارورسازی ابرها و افزایش میزان بارندگی‌ها به وزارت نیرو کمک کند.
او درباره افزايش پروازها براي بارورسازي ابرها نیز اعلام كرده: تعداد پروازها نسبت به سال گذشته بيشتر است و تعداد آن در جلسه با مسئولان سپاه مشخص خواهد شد.
اين در حالي است كه عباسقلي جهاني، رئيس سابق شوراي جهاني آب، در گفت‌وگو با «شرق» تأكيد مي‌كند: نتيجه كارهايي كه در زمينه بارورسازي ابرها انجام داده‌ايم و تأثير آن بر افزايش ميزان بارش‌ها، تاكنون از سوي منابع مستقل راستي‌آزمايي نشده است.
او تأكيد مي‌كند: يك دستگاه نمي‌تواند هم برنامه‌ريز باشد و هم اجرا را بر عهده بگيرد، هم بر كارها نظارت كند و هم در ارتباط با مثبت يا منفي‌بودن نتايج اقدامات اظهارنظر كند. بايد نهادهاي مستقل نیز بتوانند اين تجربيات را بررسي و نتايج آن را اعلام كنند. جهاني كه اثر مثبت بارورسازي ابرها بر بارش‌ها را تأييد مي‌كند، سابقه بارورسازي در ايران را مربوط به پيش از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌داند.
او ادامه مي‌دهد: متأسفانه به صورت منسجم در زمينه بارورسازي ابرها فعاليتي انجام نشده است و در مقاطع مختلف، اين مسئله از سوی مديران متفاوت رها شده است. نتيجه آنكه تمام تجهيزات و دستاوردهاي مربوط به بارورسازي در هر مقطع زماني به دست فراموشي سپرده شده است.
به گفته رئيس سابق شوراي جهاني آب، در شرايط خشك‌سالي، اصولا در كشور ابرناكي هم نخواهيم داشت و براي بارورسازي ابرها، بايد ابري وجود داشته باشد تا بتوانيم آن را بارور كنيم. وقتي بارندگي به‌شدت كاهش مي‌يابد، زيربناي لازم براي بارورسازي نيز وجود نخواهد داشت.
او اضافه مي‌كند: من ضمن اينكه اصل قضيه بارورسازي را نفي نمي‌كنم، ولي فكر مي‌كنم اولويت‌هاي ديگري در بخش آب وجود دارد كه بايد به آنها بپردازيم.
افزايش بارش‌ها، برآوردي است
در واكنش به اظهارات عباسقلي جهاني درباره نبود برآورد دقيق از اثر بارورسازي ابرها بر ميزان بارش‌هاي كشور، مرتضي افتخاري، رئيس مؤسسه تحقيقات آب، عنوان مي‌كند: براي برآورد اثر بارورسازي، نياز به تجهيزات پيشرفته‌اي داريم كه در كشور وجود ندارد، اما متوسط جهاني نشان مي‌دهد بارورسازي ابرها بين 10 تا 15 درصد در افزايش بارش‌ها تأثيرگذار است. ما براي برآورد اثر بارورسازي، از روش‌هاي آماري استفاده كرده و از سال گذشته روش‌هاي مدل‌سازي را نیز به كار گرفته‌ايم؛ منتها به شكل دقيق برآوردي از اثر بارورسازي نداريم.
به گفته رئيس مؤسسه تحقيقات آب، هدف وزارت نيرو از بارورسازي، غلبه بر خشك‌سالي نيست؛ بلكه اين شيوه ابزاري است كه در بسته مديريتي وزارت نيرو به كار گرفته مي‌شود.
او هزينه توليد هر مترمكعب آب از طریق بارورسازي ابرها در شرايط پرآبي را 50 ريال –بر اساس برآورد دانشگاه تهران- اعلام مي‌كند و از آنجا كه اجاره هواپيما براي وزارت نيرو عدد ثابتي است، در شرايط خشك‌سالي هزينه توليد هر مترمكعب آب افزايش يافته و بين 150 تا 200 ريال خواهد بود.
سپاه تأمين‌كننده نيازهاي وزارت نيرو
به اعتقاد افتخاري، سپاه تنها مجموعه‌اي است كه از بُعد خلبان، تجهيزات، هواپيما و... مي‌تواند به وزارت نيرو كمك كند و اين وزارتخانه را از وابستگي به خارج برهاند. او مي‌گويد: سال گذشته هم يك ماه با اين مجموعه در بارورسازي ابرها همكاري داشتيم و تجربه موفقي از اين همكاري به‌جا مانده است.
اگرچه مسئولان سپاه اعلام كرده بودند بارش‌هاي اواخر بهار امسال به دليل فعاليت‌هاي آنها بوده است، اما رئيس مؤسسه تحقيقات آب تأكيد مي‌كند: بارش‌هاي ارديبهشت و خرداد به فعاليت‌هاي سپاه ارتباطي نداشت؛ زيرا اصلا در اين ماه‌ها كار بارورسازي ابرها انجام نمي‌شود.
او مي‌گويد: در شرايط خشك‌سالي چون جبهه‌هاي هوايي‌ای كه وارد كشور مي‌شود كمتر است، فرصت‌هاي مناسب بارورسازي ابرها نیز كاهش مي‌يابد. سعي مي‌كنيم با برنامه‌ريزي خوبي كه با سپاه انجام مي‌دهيم، از حداكثر فرصت‌هاي خود استفاده كنيم.
